29 مارس 2024 - 05:17

«صف سلام» مهمان همیشگی «نگارستان» شد

5 مارس 2017 - 08:30 dsfr.ir/fl2up

«صف سلام» مهمان همیشگی «نگارستان» شد
ایسنا
تابلوی صف سلام در باغ موزه نگارستان

تابلوی فتحعلی شاهی «صف سلام» باقی مانده از دوره ی قاجار در سالن #کمال_الملک باغ - #موزه #نگارستان نصب و برای همیشه ماندگار شد.

به گزارش ایسنا، این تابلو که در حدود 50 قطعه در انباری دپو شده بود، حدود دو سال گذشته در اختیار دانشگاه تهران قرار گرفت تا پس از مرمت و نصب در باغ موزه نگارستان، نصب و برای همیشه در معرض دید قرار گیرد.

در مراسم رونمائی از این تابلو با عنوان «برجسته ترین نقاشی دیواری دوره قاجار» که مسئولان دانشگاه تهران و برخی از هنرمندان مانند آیدین آغداشلو - نقاش، علی مرادخانی - معاون هنری وزارت ارشاد، عبدالله انوار - پژوهشگر تهران قدیم و عبدالحسین مختاباد - عضو شورای شهر تهران حضور داشتند، محمود نیلی احمدآبادی - رئیس دانشگاه تهران با طرح این پرسش که «چرا دانشگاه تهران به دنبال توسعه حفظ و ارتقای مکان هایی مانند «باغ موزه نگارستان» است؟» گفت: در حوزه های هنری و موزه های دانشگاه تهران مانند موزه مقدم، تئاتر مولوی، باغ موزه نگارستان یا حتی مکان هایی که به طور مستقیم در حوزه مسئولیت دانشگاه تهران نیستند، فکر می کنیم فراتر از یک دانشگاه به این مکان ها توجه داریم، چون معتقدیم دانشگاه تهران یکی از موسسات مهم و محوری در ایران است و هیچ مرکز آموزش عالی و علمی در کشور نیست که مشحون افتخارات بزرگ دانشگاه، فرهنگ و علم در جامعه باشد.

او با بیان این که هر کشوری به دنبال الگوسازی و نشان دادن مدل برای تکثیر خود است، ادامه داد: وظیفه ی دانشگاه قدم برداشتن در این راه است. این الگو باید دستاوردهای دیگری را به جامعه تقدیم کند که شاهد ارتقاء فرهنگ و توسعه تمدنی جامعه باشد.

افتخار می کنیم به آن چه تاکنون موجود بوده، کفایت نکرده ایم

وی دانشگاه تهران را از زمان تاسیس، میراث دار دارالفنون نامید و افزود: این مکان آموزشی با این وجود نیازمند قدم های بلندتری است تا عقب افتادگی دوران قاجار را برطرف کند.

او با بیان این که دانشگاه تهران در تلاش های خود خواست تا فراتر گام بردارد و اگر بتواند با اقبال از دانشگاه و پیشتاز در جامعه ی بین الملل برای کشور الگو باشد، تاکید کرد: این تمایل به توسعه دانشگاه یک نگاه ملی است. باید دانشگاه تهران به این تمایل پاسخ دهد. حفظ این باغ موزه برای دانشگاه تهران با وجود کمبود منابع سخت است اما افتخار می کنیم به آن چه تا کنون موجود بوده است، کفایت نکرده ایم.

توسعه ی موزه ها یک کارگاه عملی است

نیلی احمدآبادی در بخش دیگری از صحبت هایش با اشاره به لزوم ایجاد تعامل میان جامعه و دانشگاه گفت: سرمایه های دانشگاه باید به جامعه بیایند و برعکس قدم ها، فضاها و برنامه هایی که این تعامل را گسترده تر می کنند، از برنامه های جدی دانشگاه باشند.

او باغ موزه ها را از مسیرهایی دانست که می توانند راه را هموار کنند و گفت: در واقع با توسعه موزه ها به عنوان یک کارگاه عملی می توانیم گام های مهمی برداریم.

وی از اهداف مهم این دانشگاه را ایجاد مسئولیت های اجتماعی دانست و بیان کرد: باید بیش از گذشته به آن ها بپردازیم. آموزش، پژوهش و این نوع تعاملات از طریق مسئولیت های اجتماعی عملی می شوند. ما می خواهیم یک دانشگاه کارآفرین باشیم که در عرصه عملی وارد می شود، نه روی کاغذ.

رئیس دانشگاه تهران تاکید کرد: میراث فرهنگی، دستگاه ها، مردم و هنرمندان با انجام هر نوع سرمایه گذاری در دانشگاه تهران و در جهت الگوسازی می توانند چندین برابر در جامعه تاثیر بگذارند. درهای دانشگاه به روی همه باز است تا توسعه به معنای واقعی شکل بگیرد و توسعه پایدار فراهم شود.

امیدواریم باغ موزه نگارستان، وطیفه هنری خود را با جا آورد

مجید سرسنگی - معاون فرهنگی دانشگاه تهران نیز در سخنانی گفت: تابلوی فتحعلی شاهی «صف سلام» از مهم ترین عناصر ایران در دوره قاجار است که سال های زیادی مفقود بود و تلاش زیادی انجام دادیم تا به باغ موزه نگارستان منتقل و نصب شود. از حدود دو سال پیش نیز مراحل مرمت و نصب این تابلو طول کشید.

او که در مراسم رونمایی از برجسته ترین نقاشی دیواری دوره قاجار در باغ موزه نگارستان سخن می گفت، اظهار کرد: بخش هایی از این تابلو به شدت آسیب دیده و نیازمند مرمت بود که در طول دو سال گذشته توسط متخصصان مرمت آن انجام شد.

وی این اثر تاریخی را از جمله آثاری دانست که می تواند جنبه های منبع مطالعه ی آموزشی و پژوهشی زیادی در حوزه نگارگری باشد و افزود: دانشگاه تهران همانطور که در حوزه علم و دانش پیشتاز است، قطعا می تواند در حوزه فرهنگ و هنر نیز پیشتاز باشد.

او یکی از معانی دانشگاه جامع با نام دانشگاه تهران را، دانشگاهی دانست که دانشجویان آن علاوه بر ابعاد عملی، با ابعاد فرهنگی نیز آشنایی دارند و تاکید کرد: امیدواریم باغ موزه نگارستان به عنوان یک مرکز فرهنگی و هنری وظیفه خود را به سرانجام برساند.

انگار تابلوی «صف سلام» با خمپاره منهدم شده بود

آیدین آغداشلو - نقاش نیز که بخشی از مرمت این دیوار نگاره قاجاری را بر عهده داشت، در سخنانی در این مراسم اظهار کرد: این اثر به اندازه ای آسیب دیده بود که در نگاه نخست فکر می کردیم آن را با خمپاره منهدم کرده اند. طبیعت، بی اعنتایی و مهم نداستن این اثر تاریخی باعث تخریب آن در حالت کلی بود.

او افزود: خوشبختانه نقاشی «صف سلام» با چاره اندیشی فرهنگیان مسئول نجات پیدا کرد. در زمان مرمت با دقت زیادی به آن نگاه کردم. رنگ های زنده ای داشت و تاریخ را در خود زنده می کرد اما نباید یک اصل را از یاد برد که در مرمت این نوع آثار هیچگاه نباید به طور کلی و یکپارچه آن را مرمت کرد. باید بخش قدیم و جدید آن مشخص باشند.

وی با بیان این که در طول هزاران سال انسان بخشی از معانی خود را روی دیوارها ثبت کرد، ادامه داد: این دیوارها شامل غارها، سینه کوه ها و بناهای تاریخی بودند که معانی انسانی روی آن ها ثبت شدند تا حافظه ای بنا شود که معنا را تقدم می دهد و انسان دارای هویت می شود.

او با تاکید بر اینکه تصور جاودانگی از طریق آثار هنری، سابقه ای چندین هزار ساله دارد، گفت: نقش برجسته های دیواره های تخت جمشید، راه پله ها، درگاه ها و همه مواردی از این قبیل، هرکدام هدفی داشتند تا انسان گذشته را بشناسانند.

این هنرمند، بهترین نمونه ای که می توان درباره ی آن درنگ کرد و تداوم را دید را نقاشی فتحعلی شاهی «صف سلام» دانست و افزود: این نقاشی یکی از نمونه های بازگوکننده آرمان و آرزو و موفقیت انسان ها بوده است. انسانی که 2500 سال پیش مجموعه عظیمی را ساخته تا عظمت آن را به رخ بکشد و باعث احترام به آیندگان شود.

آغداشلو با اشاره به تابلو «صف سلام» گفت: هرچند صف به قصد احترام به جایی است اما در تصاویر هم احترام می آورد. بسیاری از نقش برجسته های کهن روایت تاریخ را با خود دارند.

وی از نمونه های مختلف نقاشی های دیواری را موفقیت های جنگی، شکارگاهی و نمونه های این چنینی بیان کرد و ادامه داد: از آغاز دوران صفویه، نقاشی ها بار دیگر پیدا شدند و حکایت هایی را بازگو کردند. مانند نقاشی های عالی قاپو و چهلستون که به نوعی بحث های سیاسی را به رخ می کشند. از سوی دیگر از انتهای دوره صفویه به یک دوره آرامش در نقاشی می رسیم.

او اضافه کرد: دوره سلطنت فتحعلی شاه از 1212 تا 1250 قمری که به نوعی دوره آغاز انحطاط سیاسی و حکومتی محسوب می شود. در این دوره نوعی عظمت و اقتدار دیده می شود هرچند اصل قضیه این گونه نیست. این نقاشی ها از دربار باشکوه فتحعلی شاه به یادگار مانده اند. بنابراین باید توجه کنیم که فتحعلی شاه قاجار زمانی که قصد پرداخت غرامت جنگی به روس ها را دارد، چه دشواری را تحمل می کند، آن یک صحنه تحقیرآمیز بوده است.

وی در ادامه نقاشی دوره زند و قاجار را یکی از دوره های اوج نقاشی بعد از اسلام دانست و گفت: سندیت در این دوره، چهره ها هستند اما نباید آن ها را داوری کرد. در واقع هنر دوره زند و قاجار تعادل هنر ملی ایران است.

به گزارش ایسنا، در پایان مراسم رونمائی از این تابلوی باقی مانده ازدوره ی قاجار که عصر شنبه - 14 اسفند - در باغ موزه نگارستان برگزار شد، از مرمت گران این تابلوی نفیس، مسئولان باغ نگارستان و یکی از اعضای اداره کل موزه ها تقدیر شد.

1