19 مارس 2024 - 07:30

اعاده حیثیت حمل و نقل هوایی با برجام

17 ژانویه 2017 - 17:30 dsfr.ir/xy2wx

اعاده حیثیت حمل و نقل هوایی با برجام
مهدی قربانی
ورود نخستین ایرباس خریداری شده به مهرآباد

بزرگ ترین دستاورد #برجام در حوزه #هوانوردی کشور امکان مراوده و مذاکره با شرکت های تولیدکننده #هواپیما برای خرید هواپیمای نو است.

تحریم اقتصادی یکی از ابزارهای سیاسی است که همواره در طول تاریخ به طور ناجوانمردانه علیه کشورها مورد استفاده قرار گرفته است. جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب اسلامی به جهت در پیش گرفتن مواضع مستقل همواره مشمول این رویه سیاسی قرار گرفته است.

در این مسیر صنعت هوانوردی کشور یکی از بخش های زیربنایی و اقتصادی است که در صف مقدم قرار گرفت، به طوری که از همان دوران اولیه فروش هواپیما را «تحت شرایطی» اعلام کردند. البته در دوره های بعد، به ویژه در رابطه با موضوعات هسته ای تشدید مقررات تحریم ضربات سنگین تری به بیشتر زمینه های صنعت هوانوردی کشوری، حتی بخش بهره برداری وارد آورد. علاوه بر ممنوعیت فروش هواپیما، محرومیت از خرید قطعات و لوازم هواپیما، خرید تجهیزات ناوبری هوایی و فرودگاهی و قطعات تجهیزات ناوبری، دریافت اسناد و مدارک جدید هواپیماها، دریافت سوخت هوانوردی، لغو روابط مالی برای معاملات شرکت های هواپیمایی در خارج از کشور و ... از جمله مشکلات ناشی از تحریم بود.

اگرچه کارشناسان، متخصصان و کارکنان صنعت هوانوردی ایران در تمامی بخش ها با استفاده از علم و دانش و تجربه های پیشین خود توانستند در این دوران دشوار، امکان فعالیت فرودگاهی، ناوبری هوایی و هوانوردی را فراهم کنند و لحظه ای حرکت این صنعت عظیم متوقف نشد اما نمی توان انکار کرد که در این دوران، صنعت آسیب های فراوانی را متحمل شده است. بخشی از این آسیب ها، به دلیل بروز برخی سوانح هوایی خسارت های جانی بود و از طرف دیگر خسارات مالی داشتیم زیرا برای تهیه وسایل و تجهیزات و قطعات از طریق واسطه ها باید مبالغ بیشتری پرداخت می شد. نکته قابل توجهی که نباید از آن غافل بود آسیب های اجتماعی تحریم صنعت هوانوردی است که در اثر آن خدمات ارائه شده نمی توانست منطبق با خواسته های مردم باشد. در صورتی که سانحه ای اتفاق می افتاد نه تنها نزدیکان مسافران در غم از دست دادن عزیزان خود ناراحت بودند بلکه آحاد جامعه نیز با شنیدن اخبار آن نسبت به عملکرد این صنعت ابراز نگرانی داشتند و این، نوعی آسیب اجتماعی است.

یکی دیگر از انواع آسیب های اجتماعی و اقتصادی در مواردی بود که اشکالات فنی و کمبود قطعات و لوازم هواپیما زمینه تاخیر پرواز را ایجاد می کرد و آسیب های روحی و روانی برای مسافران به دنبال داشت و گاهی خسارت های مادی نیز برای مسافرانی ایجاد می کرد که به دلیل تاخیر به وجود آمده به موقع به مقصد نمی رسیدند.

صنعت هوانوردی کشور، همانطور که بیش ترین آسیب ها را از تحریم دید، یکی از پیشروترین ها در استفاده از منافع پسابرجام است. باتوجه به اینکه این صنعت در دوران تحریم آسیب های فراوانی متحمل شده بود، به محض باز شدن فضا در پساتحریم و با تلاش و کوشش تمامی دست اندرکاران، به ویژه کارکنان دستگاه دیپلماسی و اراده قابل توجه مقامات سیاسی کشور از فرصت پیش آمده به خوبی استفاده کرد و می توان گفت برجام دستاوردهای قابل توجهی برای صنعت هوانوردی به همراه داشت. در چارچوب موافقتنامه های دوجانبه خدمات هوایی بین ایران و سایر کشورها باید شرکت های هواپیمایی ایرانی و کشورهای دیگر در مسیرهای هوایی معینی پرواز کنند اما در دوران تحریم، به دلیل دریافت نشدن سوخت هواپیما، خدمات تعمیراتی و قطعات و صرف هزینه های اضافی، زمینه رقابت برای شرکت های ایرانی فراهم نبود.

با رفع تحریم و عادی سازی روابط اقتصادی در این زمینه، ارائه خدمات به هواپیماهای شرکت های ایرانی به حالت قبل بازگشت و از خسارت های بسیاری جلوگیری شد. برای خرید و استفاده از قطعات هواپیما در زمان تحریم شرکت های هواپیمایی مجبور بودند از روش های غیرعادی و با استفاده از واسطه ها اقدام کنند که علاوه بر تحمل هزینه های اضافی، تردید در دسترسی به قطعات استاندارد هم وجود داشت، در حالی که با رفع تحریم دسترسی به منابع اصلی خرید قطعات فراهم شده و شرکت های هواپیمایی با هزینه مناسب می توانند قطعات موردنظرشان را تامین کنند.

اما بزرگ ترین دستاورد برجام در حوزه هوانوردی کشور امکان مراوده و مذاکره با شرکت های تولیدکننده هواپیما برای خرید هواپیمای نو است. اگرچه در دوران تحریم با تلاش شرکت های هواپیمایی نسبت به خرید هواپیماهای به اصطلاح دست دوم و منطبق با استانداردها اقدام و خدمات به مردم ارائه شد اما امکان دستیابی به منابع اصلی تولید وجود نداشت و شرکت ها نمی توانستند از سایر تسهیلات ازجمله تامین اعتبار مالی از سوی موسسات مالی بهره مند شوند. خوشبختانه پسابرجام این امکان را ایجاد کرد تا با شرایطی مذاکرات قراردادی انجام و منتهی به خرید مستقیم از تولیدکننده شود و بتوان از تسهیلات تامین اعتبار مالی نیز استفاده کرد.

1