سال ها پیش ایران در بازار حمل و نقل هوایی حرفی برای گفتن داشت. در آن سال ها ایران به عنوان شاهراهی در حمل و نقل هوایی شناخته شده بود که می توانست بسیاری از کشورهای غربی و شرقی را به یکدیگر ارتباط دهد. گرچه صنعت هوانوردی ایران سال ها متاثر از تحریم ها بود اما به رغم همه این محدویت ها حمل و نقل هوایی ایران فعال بود و توانست نیازهای خود را به طور غیرمستقیم تامین کند.
اما با شدت گرفتن تحریم ها علیه ایران، این بازار رفته رفته بسته تر شد و تعداد عبور و مرور هواپیما از دیگر مرزها کاهش یافت. تا جایی که به دلیل اختلافات سیاسی میان ایران و برخی کشورها، حتی خطوط مستقیم هم متوقف شد.
اما در 2 سال اخیر که پیگیری تیم مذاکره کننده ایران و گروه 1+5 در جریان است تا شاید توافقی حاصل شود، کارشناسان این صنعت کمی خوش بین شده اند. برخی می گویند نتیجه نهایی مذاکرات بر صنعت حمل و نقل هوایی بسیار تاثیرگذار است و می تواند راهی برای خروج بدهی های شرکت های هواپیمایی باشد. چرا که نبود قطعات و کاهش سفرهای خارجی در برخی مسیرها باعث افزایش مدت زمان این بدهی ها شده است.
اکنون نیز برخی از صاحب نظران در این بخش بر این باروند که شاید این بار با نتیجه مثبت مذاکرات ایران بتواند جایگاه قبلی خود که روزی در میان بازار داغ صنعت هوایی فعالیت می کرد را به دست آورد. بازاری که می توانست راهی برای اتصال میان کشورهای قدرتمند جهان و بهبود صنایع زنجیروار به آن باشد.
در این باره، مقصود اسعدی سامانی دبیر انجمن شرکت های هوایی، با اشاره به روند مثبت مذاکرات هسته ای گفت: به طور طبیعی بازار هوایی ایران به ناوگان نیاز دارد و باید ناوگانش بهسازی شود و حتی تعدادی ناوگان زمین گیرش فعالسازی شوند. در این بازه زمانی بهتر است، هم ناوگان جدید براساس پژوهش های انجام شده وارد کشور شود و هم در عرصه ورود هواپیمای جدید و هم در عرصه عملیاتی شدن اقداماتی صورت بگیرد که همه به نفع مردم خواهد بود و صندلی قابل عرضه برای مردم در نظر گرفته می شود.
وی با اشاره به راه اندازی مجدد برخی خطوط هوایی که تاکنون متوقف بودند گفت: امیدوار هستیم امکان برقراری مجدد پس از توافق هسته ای باشد. اما برقراری و راه اندازی مجدد برخی خطوط پروازی منوط به انجام چگونگی این توافق است.
سامانی اضافه کرد: بخش عمده ای از بازار حمل و نقل هوایی را کشورهای همسایه تشکیل می دهند و شرکت های هواپیمایی در منطقه فعالیت می کنند و ناوگان هواپیمایی شرکت های داخلی می تواند در جهت توسعه حمل و نقل هوایی کشور عمل کنند و روند رشد داشته باشد. وی پیش تر نیز گفته بود که ایران به حدود 400 هواپیما نیاز دارد.
در این باره نه تنها مسئولان داخلی از نتیجه مذاکرات و تاثیر آن بر حمل و نقل هوایی ابراز امیدواری کرده اند و حتی از آمادگی حضور شرکت های اروپایی به ایران خبر دادند، بلکه در روزهای اخیر، رسانه های خارجی نیز وضعیت حمل و نقل هوایی را مثبت ارزیابی کردهاند. به طور مثال رویترز نوشته است: شرکت های هواپیماسازی غربی به دنبال معاملات میلیارد دلاری با ایران در صورت توافق در برنامه هسته ای هستند. چرا که چندی پیش وزیر راه و شهرسازی از سرمایه گذاری 20 میلیارد دلاری در صنعت هوانوردی فقط در حوزه ناوگان در 10 سال آینده خبر داده بود.
البته فرهاد پرورش، مدیرعامل ایران ایر، سال گذشته در مصاحبه ای به رویترز گفته بود که به محض اینکه تحریم ها برداشته شوند، ایران در صدد خرید حداقل 100 دستگاه هواپیمای جت پهن پیکر و کوچک خواهد بود اما اگر مذاکرات به نتیجه نرسد به روسیه و چین روی خواهد آورد. مقامات از هواپیماهای سبک بوئینگ 787 و ایرباس A350 تا بوئینگ 737 و 777 یا ایرباس A320 و A330 و حتی بوئینگ 8-747 به عنوان مدل هایی نام برده اند که فهرست خرید احتمالی قرار دارند.
طبق برآورد مقامات ایران و غربی، ایران که کشوری با 80 میلیون نفر جمعیت است در یک دهه آینده مجموعا به 400 فروند هواپیما نیاز خواهد داشت که نشان می دهد به دلیل انتظار طولانی مدت، برای هر دو غول هواپیماسازی غربی بازار خوبی وجود خواهد داشت.
این روزها صنعت هوایی ایران چشم انتظار برگ های تنظیم شده توافق ایران و گروه 1+5 است تا اگر امضای مثبت روی این برگ ها نقش ببندد، آینده این صنعت چه خواهد شد؟
« دنیای سفر » این نوشته را از « اقتصاد نیوز » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
