17 آوریل 2024 - 20:10
نمایش هنر مدرن در کالبد تاریخ

پیوند هنر مدرن و سنتی در «جبه خانه»

13 ژوئیه 2015 - 15:30 dsfr.ir/7h2p4

انتخاب عمارت «جبه خانه» برای میزبانی از موزه هنرهای معاصر اصفهان شاید در نگاه اول چندان خوشایند نباشد اما نمایش آثار هنری مدرن از لا به لای شیشه های رنگی این عمارت موجب پیوند دو نسل می شود.

ساختمان فعلی موزه هنرهای معاصر اصفهان بنای بزرگ و زیبایی است به مساحت حدود 3 هزار مترمربع که بازمانده یکی از بناهای باشکوه و زیبای دوران صفوی است. این بنا از سه طرف به عمارت چهلستون، رکیب خانه یا موزه هنرهای تزیینی تالار اشرف متصل است. مجموع بناهای نام برده شده بخشی کوچکی از دولت خانه بزرگ صفوی است که امروزه تنها این بخش اندک از تخریب در امان مانده و حفظ شده است.

از کاربرد دقیق این بنا در عصر صفوی اطلاع دقیقی در دسترس نیست اما آنچه از ظواهر امر بر می آید گویی در زمان قاجار ابن بنا بازسازی شده و با مجموع کاخ ها و بناهای دیگر باقی مانده از صفوی مورد استفاده درباریان قاجار قرار گرفته است.

بر اساس اسناد تاریخی در دوران سیف الدوله محمدمیرزا سلطان یکی از فرزندان فتحعلی شاه قاجار از بخشی از این مجموعه با عنوان عمارت سرپوشیده که در مجاورت جبه خانه و به جای عمارت فعلی استانداری است، استفاده می شده است.

یکی دیگر از ساکنان معروف عمارت جبه خانه یا همان موزه هنرهای معاصر فعلی اصفهان مسعودمیرزا معروف به ظل السلطان حاکم وقت اصفهان است که از زمان او تاکنون این عمارت به جبه خانه معروف و به این نام نامیده می شود. شکار، یکی از دلمشغولی ها و علاقه های شخصی مسعودمیرزا، وی را بر آن داشت تا بسیاری از سر بزهایی را که در شکارگاه های اختصاصی خود نظیر قمیشلو برای تفریح و سرگرمی شکار کرده است برای یادگاری بر روی دیوارهای گچبری شده حیاط عمارت جبه خانه نصب کند. تصاویری که ارنست هولستر از آن در مجموعه عکس های خود با نام تالار شاخ اسم برده است.

البته عمارت جبه خانه هم از گزند تخریب هایی که توسط ظل السطان در اصفهان شد در امان نبود چرا که وی برای ایجاد باغی نو در این محل 17 عمارت زیبای دوران صفوی را که عمارت های نمکدان، هفت دست و آیینه خانه از مهم ترین آنها بودند را تخریب کرد.

عمارت جبه خانه یک ویژگی خاص دیگر هم دارد و آن اینکه ظل السلطان از زیرزمین این بنا به عنوان زندان شخصی استفاده می کرده است.

شاید در نگاه اول انتخاب عمارت جبه خانه برای میزبانی از موزه هنرهای معاصر اصفهان چندان خوشآیند نباشد! این که چگونه قرار است آثاری از هنر مدرن از لابه لای شیشه های رنگی و پنجره های چوبی نظر مخاطبی را به سوی خود جلب کند؛ مخاطبانی که سالیان سال است کاشی های های فیروزه ای و طرح های اسلیمی و ختایی آنها را مسحور خود کرده است.

هرچند این تضاد در کل چندان هم بد نیست اگرچه باید بپذیریم که هنر معاصر و مدرن چندان مقبول عامه مردم نیست آن هم برای شهری مثل اصفهان که هنرهای سنتی و صنایع دستی در آن بسیار زنده و گسترده است و همین عامل سبب شده تا استقبال مردم عادی از نمایشگاه های هنر معاصر چندان پررونق نباشد اما در نقطه مقابل آن مخاطبان خاص و واقعی موزه هنرهای معاصر که اکثرا دانش آموزان و دانشجویان و هنرمندان رشته های نقاشی، گرافیک، مجمسه سازی و عکاسی هستند از جمله بازیدکنندگان پر و پا قرص نمایشگاه های موزه اند.

اردیبشهت ماه سال 89 یکی از 6 گالری موزه هنرهای معاصر اصفهان تبدیل به موزه دائمی قرآن شد.

نادرقلی نادری رارانی محقق، پژوهشگر و سیاح اصفهانی با اهدای 55 قرآن نفیس به موزه هنرهای معاصر سبب شد تا اولین موزه قرآن استان در اصفهان ایجاد شود و قرآن های نفیسی که حاصل بیش از 400 سفر تحقیقاتی به کشورهای مختلف جهان طی 39 سال گذشته بود به نمایش درآید. قرآن های قرار گرفته در این مجموعه هر یک از نظر خط، تذهیب و آرایه های هنری داری ویژگی های خاص و منحصر به فردی هستند از جمله آن نمونه قرآنی به خط ثلث و نسخ متعلق به قرن 9 هجری قمری (15 میلادی) است که در هر صفحه آن 11 سطر نوشته شده که حروف 5 سطر با حروف ابتدایی 5 سطر پایین قرینه است.

نمونه دیگر قرآنی معروف به قرآن "الفی" است که به خط نسخ است که کتابت آن را شیخ محمدیوسف عظیم آبادی انجام داده است. تاریخ تحریر 1405 هجری قمری (1984 میلادی) است که در هر صفحه این قرآن 23 سطر به تعداد سال های نبوت پیامبر نوشته شده است. همچنین از ابتدا تا انتها قرآن اول هر سطر با حرف الف شروع شده و برای هر سوره یک نوع بسم الله کتابت شده که در مجموع 114 بسم الله متنوع نگارش شده است.

« دنیای سفر » این نوشته را از « خبرگزاری مهر » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
1