بسیار سفر باید تا پخته شود خامی!

سفرهای تابستانی در حالی رو به پایان است که امسال موقعیت سفرهای تابستانی چندان مناسب نبود.

سیل خودروها در تعطیلات بیش از دو روز تابستانی، کیفیت سفرها به شمال ایران را تا حد زیادی کاهش داد و از سوی دیگر سیل اخیر در میانه شهریور ماه سال جاری سبب شد تابستان سفر خیزی پیش روی مردم ایران نباشد.

در ادبیات ایران نیز سفر با رنج و سختی همراه است. بسیار سفر باید تا پخته شود خامی یا شب تاریم بیم موج و گردابی چنین حائل، کجا دانند حال ما سبک باران ساحل ها، همگی به ضرب المثل هایی در ادبیات محاوره تبدیل شده اند.

نبود امکانات مناسب برای سفر در فصل اوج تقاضا سبب شده است سفر برای مردم ایران، به مسئله ای پردردسر تبدیل شود کما اینکه جست وجوی اخبار خبرگزاری ها در روزهای اوج ترافیک جاده ها نشان می دهد بسیاری از کسانی که کامنت گذاشته اند به سفر در دوره شلوغی اعتراض جدی داشته اند.

از سوی دیگر یکی از مهم ترین مقاصد گردشگری ایرانیان در خارج از کشور نیز امسال با موقعیت پیچیده ای رو به رو شد. وقوع کودتای نافرجام در ترکیه و اتفاقاتی که دال بر ناامنی فضا در این کشور داشت، نشان داد ایرانیان امسال بخت خوبی برای سفر ندارند.

شاید وقتی دیگر

برخی بر این گمانند سال آینده تابستان سفر ایرانیان موقعیت دیگر را شاهد خواهد بود. بهره برداری از بخش مهمی از آزادراه تهران - شمال خود می تواند عاملی برای بهبود فضا رد این حوزه باشد. از سوی دیگر آن گونه که رئیس سازمان گردشگری و میراث فرهنگی اعلام کرده است سرمایه گذاری ها در حوزه احداث هتل و تجهیزات برای گردشگران تا سال آینده به بهره برداری می رسد و همین امر می تواند به بهبود فضا در این حوزه منجر شود.

اقتصاد ایران، گردشگری را به عنوان بدلی برای درآمدهای نفتی شناسایی کرده است. بررسی ها نشان می دهد بسیاری از کشورهای همسایه بر پایه سرمایه گذاری در حوزه حمل و نقل توانسته اند موقعیت اقتصاد مناسبی را برای خود فراهم کنند به طوری که ترکیه پیش از وقوع کودتا و ناامنی، درآمدی همپای درآمد نفتی ایران در دوره های کاهش قیمت نفت داشته است. با این حال تعداد مسافران به ترکیه با کاهش روبه رو شده اند و ایرانی ها نیز تقاضا برای سفر به ترکیه را کاهش داده اند.

به نظر می رسد سقوط صنعت گردشگری ترکیه در فصل سفر ایرانیان، سبب شده است برخی کشورهای همسایه از سفر ایرانیان بیش از پیش منتفع شوند. تعداد گردشگران خارجی ورودی به ترکیه در 7 ماه نخست سال جاری 30 درصد کاهش یافته است. از جمله مهم ترین دلایل این کاهش شدید سفر گردشگران به ترکیه تنش با روسیه، بمب گذاری ها و همچنین کودتای نافرجام در این کشور بوده است. در 7 ماه نخست سال جاری 14.2 میلیون گردشگر خارجی به ترکیه سفر کرده اند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 30.3 درصد کاهش داشته است.

در این مدت تعداد گردشگران روس ورودی به ترکیه نسبت به 7 ماه نخست سال 2005، 89 درصد کاهش داشته است. از سوی دیگر تعداد گردشگران ورودی از کشورهای غرب اروپا نیز نسبت به سال گذشته 40 درصد کاهش یافته است. در ماه جولای تعداد گردشگران خارجی در ترکیه 36.7 درصد کاهش یافت چرا که تعداد گردشگران روس ورودی به ترکیه نسبت به ماه جولای سال گذشته 93 درصد کاهش داشته است.

تعداد گردشگران دیگر کشورها نظیر آلمان و انگلیس که به ترکیه سفر کرده اند نیز در 7 ماه نخست سال جاری به ترتیب 25.6 و 29.2 درصد کاهش داشته است. بررسی فضای فرهنگی ایران نشان می دهد ایرانی ها تمایل بالایی به سفر دارند. گواه این مدعا ترافیک پیچیده و کش دار جاده های منتهی به شمال ایران، توریستی ترین مقصد گردشگری است.

برآوردها حاکی از آن است که سرمایه گذاری بر مقاصد دیگر گردشگری و استفاده زا پتانسیل بالای طبیعت ایران نظیر کویر و مناطق معتدل می تواند بار سفر به شمال ایران را تا حد زیادی کم کند و از سوی دیگر زمینه ساز ایجاد شرایطی شود که تمام کشور از پول هایی که برای گردش و تفریح هزینه می شوند، منتفع گردند.

این مقصد نوظهور

حالا یک آمارگیری سرانگشتی از تورهای گردشگری نشان می دهد بلغارستان، مقصد محبوب گردشگران ایرانی در تابستان امسال بوده است. ایرانی ها رکورددار سفر به بلغارستان بوده اند و بخش عمده ای از هتل های این کشور کوچک در رزرو گردشگرانی بوده است که از ایران راهی سفر شده اند. بلغارستان اروپایی حالا جذابیت بالایی را برای ایرانیان داراست و بررسی ها نشان می دهد این کشور می تواند مقصد خوبی حتی پس از بازگشت ترکیه به آرامش برای گردشگران ایرانی باشد.

ارمنستان و دیگر کشورهای آسیای میانه نیز با افزایش حضور ایرانی ها روبه رو شده اند و به نظر می رسد سهم از دست رفته ترکیه در سبد این کشورها قرار گرفته است. با این حال به نظر می رسد بلغارستان به خاطر برخی محدودیت هایش به ویژه فرایند سخت صدور ویزا، شرایط آب وهوایی، کیفیت هتل ها و تعریف نشدن به عنوان مقصد خرید، نمی تواند جایگزین مناسبی برای آنتالیا یا ترکیه باشد چرا که خرید بخشی از جذابیت های سفر را برای ایرانیان تشکیل می دهد. ایرانیانی که بخشی از برنامه ریزی شان بر خرید کالاهایی استوار است که ارزان تر بوده و احتمالا می تواند سوغات خوبی از سفر برایشان باشد.

توسعه سبد حمل و نقل

جدا از مقاصد گردشگری، برخی کارشناسان معتقدند تنوع سبد حمل و نقل ایران و افزایش آپشن ها در این حوزه می تواند خود عاملی برای بهبود موقعیت تلقی شود. اگر سفر با هواپیما و قطار و دیگر وسایل نقلیه، توسعه یابد، بار ترافیکی جاده ها با کاهشی قابل توجه رو به رو خواهد شد که این امر می تواند در بهبود کیفیت گردشگری ایران سهمی به سزا داشته باشد.