28 مارس 2024 - 19:35

چالش های توسعه گردشگری ایران از منظر المانیتور

20 اوت 2016 - 10:00 dsfr.ir/6h3h8

چالش های توسعه گردشگری ایران از منظر المانیتور
پارسی جو
یزد، دومین شهر تاریخی جهان، جاذبه های گردشگری، تاریخی و میراث فرهنگی زیادی دارد.

سایت المانیتور در تازه ترین گزارش خود از گردشگری ایران، رشد این بخش را در کشورمان تحلیل کرده و برخی چالش های توسعه گردشگری ایران را برشمرده است.

طبق این گزارش، چند مانع بر سر راه توانایی ایران برای تحقق بخشیدن به آرزوی تبدیل شدن به یک هاب گردشگری جهانی وجود دارد. برای مثال، گردشگران خارجی وقتی به سراغ رزرو هتل ها یا خرید بلیت قطار و هواپیما در این کشور می روند، با چالش هایی مواجه می شوند. همچنین انزوای ایران از سیستم های بانکداری بین المللی و در دسترس نبودن و ممکن نبودن استفاده از کارت های اعتباری، بازدیدکنندگان این کشور را ناچار به حمل پول نقد می کند. علاوه بر این، رعایت برخی مسائل فرهنگی نیز در کنار کمبود راهنمایان آشنا به زبان انگلیسی در شهرهای کوچک ممکن است، برخی از بازدیدکنندگان را از سفر به ایران بازدارد.

این گزارش در همین حال با اشاره به اینکه ایران از نظر تاریخ باستانی و گنجینه های فرهنگی غنی است و مواهب بسیاری دارد، درباره پتانسیل های توسعه گردشگری کشورمان نوشته است: «از بقایای باستانی تخت جمشید گرفته تا خرابه های باستان شناسی در دهکده های شوش و میمند، ایران خانه و مامن 19 سایت تاریخی جهانی معرفی شده توسط یونسکو است که دو مورد اخیر (شوش و میمند) در سال گذشته به این فهرست اضافه شده است. از سوی دیگر برخلاف بسیاری از همسایه های این کشور در منطقه خلیج فارس، ایران از تنوع فرهنگی گسترده ای برخوردار است؛ به طوری که این کشور مامنی برای بسیاری از قومیت های مختلف و گروه های مذهبی محسوب می شود.»

گزارش المانیتور با اشاره به چهارفصل بودن ایران، تاکید کرده است که به همین دلیل، هر بازدیدکننده ای شانس این را دارد که محدوده گسترده ای از فعالیت ها و سلایق را انتخاب کند. براساس گزارش المانیتور، ایران سرزمین امنی برای بازدید کنندگان به شمار می رود و اینکه در گزارش مجمع جهانی در سال 2015 این کشور ارزان ترین مقصد گردشگری معرفی شده است، یک مزیت بزرگ دیگر برای این سرزمین محسوب می شود.

تحقق شعارهای روحانی در گردشگری

این گزارش با اشاره به اینکه از زمان انقلاب اسلامی ایران، مقامات کشور در تلاش بوده اند تا بیشترین سهم از گردشگران خارجی را زائران راهی به مناطق زیارتی مقدس شیعه تشکیل دهند، جنگ با عراق در دهه 1980 و پس از آن سال ها تحریم های بین المللی را علت کمبود سرمایه گذاری های عمده در بخش گردشگری ایران عنوان و تصریح کرده است: «گردشگری ایران پس از انتخاب حسن روحانی به ریاست جمهوری این کشور در جولای 2013، دوباره در حال تجربه تولد مجددی است. دولت وی گام هایی در جهت تحقق بخشیدن به وعده های انتخاباتی وی برای رونق گردشگری اتخاذ کرده است.
این امر البته ممکن است با افت ناگهانی قیمت های نفت در کنار نرخ بیکاری بالای ایران تسهیل شده باشد؛ به طوری که این موارد دولت را ناچار کرده اند تا نگاهی به منابع درآمدی نوین بیندازد. سیاست های اعتدال گرایانه روحانی و تلاش های وی برای بهبود روابط این کشور با جهان غرب که در نهایت منجر به توافق تاریخی بر سر برنامه هسته ای ایران در سال 2015 شد، همگی ثمراتی برای بخش گردشگری داشته اند.»

المانیتور در این گزارش به آمار گردشگران ورودی به ایران نیز اشاره و خاطرنشان کرده است: «در سال گذشته آمار رسمی ورود گردشگران حاکی از ورود بیش از 5 میلیون و 200 هزار نفر به این کشور بوده است که مبالغی در حدود 8 میلیارد دلار برای کشور ایران درآمدزایی به همراه داشته است. همچنین معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز گفته که برنامه جامع اقدام مشترک یا همان برجام، زمینه را برای رشد و توسعه در بخش گردشگری این کشور ایجاد کرده است. در همین حال به تازگی رئیس سازمان توسعه تجارت ایران، ولی الله افخمی راد اعلام کرده ایران در طول پنج ماه نخست سال جاری ایرانی، به دوسوم از اهداف خود برای دستیابی به درآمد 4 میلیارد دلاری از محل صنعت گردشگری دست یافته است. به گفته وی، ورود گردشگران بیش از 2 میلیارد و 800 میلیون دلار از آغاز سال شمسی درآمدزایی به همراه داشته است.»

وضعیت هتلداری ایران

این گزارش وضعیت هتل سازی و هتلداری در ایران را نیز مورد بررسی قرار داده است. طبق گزارش المانیتور، در حال حاضر حدود 1100 هتل در سراسر ایران وجود دارند؛ هرچند، تنها 104 مورد از آنها در فهرست هتل های 4 یا 5 ستاره وارد شده اند. آگاهی از اهمیت هتل ها در جذب مسافران خارجی موجب شده تا دولت ایران به سوی ایجاد معافیت های مالیات بر درآمد سوق پیدا کند تا روند پروژه های هتل سازی را شتاب بخشد. سلطانی فر پیش تر گفته که انقلابی در هتل سازی ایران در دولت یازدهم رخ داده است. به گفته وی، 35 هتل 4 و 5 ستاره در 3 سال اخیر عملیاتی شده اند و 170 مورد دیگر از چنین هتل هایی در طول 5 سال آینده ساخته خواهند شد. در همین راستا، دولت قراردادهایی با چند کشور همانند ترکیه، آلمان، فرانسه و اسپانیا برای ساخت چند دوجین هتل 4 و 5 ستاره در تعدادی از شهرهای ایران امضا کرده است.

گزارش المانیتور تسهیل روند صدور ویزای ایران را نیز به عنوان بخشی از تلاش های دولت روحانی برای تغییرات اساسی در صنعت گردشگری عنوان کرده که براساس آن، ویزای ایران از یک ماه به 3 ماه افزایش یافته است. المانیتور تصریح کرده است که در حال حاضر، شهروندان 190 کشور می توانند با صدور ویزا هنگام وارد شدن به خاک ایران، به کشورمان سفر کنند. البته، این طرح برای شهروندان 11 کشور استثنا قائل شده است که بریتانیا، ایالات متحده آمریکا و کانادا را نیز در بر می گیرد.

جذب روس ها و توسعه فرودگاهی

این گزارش همچنین به صورت مشخص به جذب گردشگر از روسیه اشاره کرده و نوشته است: «برای جذب بیشتر گردشگران خارجی، تهران توافقات مبادلاتی را با چند کشور امضا کرده است که از جمله آنها می توان به روسیه اشاره کرد. دولت به علاوه طرح هایی را برای جذب 5 درصد از گردشگران چینی که برای تعطیلات به خارج از کشور خود سفر می کنند، دنبال می کند. در واقع، ایران پیش تر دفاتر گردشگری در شانگهای و گوآنگجو راه اندازی کرده بود.»

المانیتور درباره پروژه های فرودگاهی نیز توضیح داده است: «پروژه هایی برای توسعه فرودگاه های بین المللی در شهرهای عمده مانند تهران، اصفهان و مشهد علاوه بر ایجاد پروازهای مستقیم به شهرهای اروپایی از طریق خطوط هوایی فرانسه، آلمان و ایتالیا در میان تمهیداتی هستند که از سوی دولت ایران به کار گرفته شده اند. با توجه به اظهارات مقامات رسمی در ایران، این تمهیدات منجر به افزایش 12 درصدی در تعداد گردشگران ورودی به ایران در طول 3 سال اخیر شده اند. به عنوان بخشی از چشم انداز 20 ساله، ایران امیدوار است تا سال 2025 هر سال 20 میلیون گردشگر را جذب کند که به طور تخمینی درآمدزایی حدود 25 تا 30 میلیارد دلار را برای این کشور به همراه خواهد داشت.»

طبق این گزارش، با این وجود و به رغم کارهای مثبتی که انجام شده و نگاه خوش بینانه ای که وجود دارد، واقعیت این است که ایران همچنان در جذب گردشگران خارجی رتبه چندان مناسبی ندارد. نصرالله پژمانفر، عضو کمیته فرهنگی مجلس شورای اسلامی ایران، باور دارد که رشد فعلی گردشگری خوب است اما کافی نیست، وی استدلال می کند که اهداف تعیین شده در چارچوب سند چشم انداز 2025 تحقق نخواهد یافت. در واقع، سهم ایران از درآمد گردشگری جهانی در سال 2015 تنها حدود 0.5 درصد بوده است و مقامات این کشور می گویند که در سال های آینده این رقم باید به 3 درصد افزایش یابد.

المانیتور در پایان یادآور شده کارشناسان معتقدند که با بهبود تصویر بین المللی ایران و افزایش تعداد گردشگران خارجی در سال های اخیر، ایران موقعیت خوبی برای رونق بخشیدن به بخش گردشگری خود پس از سال ها رکود، دارد. هرچند، احتمالا برای تحقق بخشیدن به ظرفیت های بالقوه، این کشور به مدتی زمان نیاز است؛ همان طور که برخی از متخصصان استدلال می کنند سرمایه گذاری بیشتر در حوزه زیرساخت پیش از آنکه ایران بتواند با همسایگان توریست پذیر خود مانند ترکیه رقابت کند، امری ضروری است.

« دنیای سفر » این نوشته را از « دنیای اقتصاد » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
1