28 مارس 2024 - 12:30

«کرفس کوهی» چگونه در فهرست میراث ملی قرار گرفت؟

17 اوت 2016 - 15:00 dsfr.ir/nh1j2

«کرفس کوهی» چگونه در فهرست میراث ملی قرار گرفت؟
سید فرج اله حسینی فالحی
کرفس کوهی

کرفس کوهی، نان برنجی، بستنی سنتی، آلوی برغان و روش تهیه نان های سنتی از جمله پرونده هایی هستند که در فهرست میراث ملی به ثبت می رسند تا آمار آثار ثبت شده را بالا ببرند!

به گزارش خبرگزاری مهر، چند روز پیش کمیته ثبت آثار تاریخی و فرهنگی در جلسه خود اقدام به ثبت پرونده کرفس کوهی یا همان کلوس از استان چهارمحال و بختیاری کرد.

پرونده ای که ثبت آن جای سوال های بسیاری داشت چرا که طی آن یک گیاه در فهرست میراث طبیعی ایران به ثبت رسید آن هم نه گیاهی از نوع درختان تنومند بلکه یک کرفس کوهی که اتفاقا مخصوص استان چهارمحال و بختیاری بوده و یکی از گران ترین گیاهان به شمار می آید اما سوال اینجاست که کمیته ثبت آیا قرار است بیش ترین فعالیت خود را معطوف به ثبت چنین آثاری کند و یا اولویت باید ثبت آثار دیگر باشد.

گیاهی که حریم دارد

درباره ثبت پرونده «کرفس کوهی» عسگری مدیرکل میراث فرهنگی استان چهارمحال و بختیاری می گوید: این گیاه در مناطق سردسیر رشد می کند و نکته جالبش این است که وقتی برف در کوه ها می نشیند این گیاه در سرمای زیر 40 درجه رشد می کند و غنچه آن از میان برف ها بیرون می آید. ما گیاهی نداریم که بتواند در این سرما رشد کند و اتفاقا طبع آن نیز گرم باشد. این گیاه حریم دارد چون در منطقه حفاظت شده ای از شهرستان کوهرنگ قرار گرفته است.

در دفاع از ثبت این پرونده، هادی پور معاون میراث فرهنگی چهارمحال و بختیاری نیز گفت: گیاهی که ارزش معنوی داشته باشد می تواند در فهرست میراث طبیعی و ملی قرار گیرد. این گیاه خواص دارویی دارد و کمیاب است و سازمان محیط زیست بحث حفاظت از آن را انجام می دهد.

وی درباره اینکه چطور می توان یک گیاه را ثبت کرد گفت: همانطور که می توان درختان تاریخی را در فهرست میراث طبیعی ثبت کرد، آثار طبیعی که می تواند اثرگذار باشد را ثبت می کنیم. همچنین کرفس کوهی دارای ارزش کمیابی، خواص دارویی است که حتی در کتاب ابن سینا نیز به وجود این گیاه در استان اشاره شده است.

با وجود این استدلال ها اما ثبت یک گیاه در کنار آثاری که در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد و هنوز در فهرست میراث ملی ثبت نیستند موجب شده که بار دیگر کارشناسان میراث فرهنگی نسبت به ثبت غیرضروری برخی از آثار اعتراض کنند.

اولویت بندی وجود ندارد

در این زمینه جواد محبی از کارشناسان میراث فرهنگی گفت: ثبت برخی از پرونده ها مانند کباب ها، غذاها، گیاهان و ... به یک روال معمول تبدیل می شود. در گذشته افراد زیادی حتی کسانی که اکنون اقدام به ثبت چنین آثاری می کنند به روند ثبت گردگیری حسینیه ها، روش پخت نان های سنتی و بستنی اعتراض داشتند اما اکنون خودشان این پرونده ها را به ثبت می رسانند.

مجبی بیان کرد: اصلا کسی نمی گوید که چنین میراثی ثبت نشود بحث ما بر سر این مسئله است که چرا اولویت بندی نمی کنند. استان ها زمانی می توانند به سمت ثبت گل و گیاه بروند که بناهای تاریخی و میراث طبیعی مهم ترشان ثبت شده باشد اما اکنون تنها می بینیم که برخی از آیین ها و غذاها و گیاهانی به ثبت می رسد که تنها فایده آن بالا بردن آمار ثبت در دولت یازدهم است.

ارائه آماری بالاتر از مدیران و مسئولان گذشته همواره یکی از موارد مورد علاقه مدیران دولتی بوده است به همین دلیل سازمان میراث فرهنگی از هر روشی برای بالابردن آمار میراث ثبت شده خود استفاده می کند.

در این بین آیین هایی مانند سمنوپزان نیز به ثبت رسیده است که البته نمی توان از مهم بودن این آیین در میان مردم چشم پوشی کرد اما ثبت روش پخت نان سنتی که در هر استان هزاران نوع دارد، ثبت حلوای گردویی توسط اداره کل میراث فرهنگی استان گلستان، ثبت کباب بناب توسط آذربایجان شرقی و ... جزو پرونده هایی هستند که تهیه پرونده ثبتی آن ها زمان زیادی نمی گیرد و از سوی دیگر هزینه زیادی نیز برای اداره های کل میراث فرهنگی استان ها ندارد.

از این رو کارشناسان ثبت در استان ها به جای پرداختن به اولویت ها و آثار تاریخی و حریم آن ها وقت خود را برای تهیه چنین پرونده هایی می کنند که به دلیل تنوع اقلیم در ایران نه تنها ثبت آن ها هیچ گاه تمام نمی شود بلکه برای بالا بردن آمار میراث ثبتی نیز مفید واقع می شوند.

1