آمار گردشگران خارجی ایران، حرکتی لاکپشت وار دارد به نحوی که از ابتدای دولت یازدهم تاکنون کمتر از یک میلیون نفر به آمار گردشگران ورودی به ایران افزوده شده است.
به گزارش خبرگزاری مهر، سال هاست که کارشناسان حوزه گردشگری از نبود سیستم آماری صحیح در این صنعت گلایه می کنند اما حداقل بیش از یک دهه است که انتقادات و پیشنهادات و حتی نظرات آنها درباره ایجاد یک نظام آماری صحیح تاکنون عملی نشده است. به نحوی که اکنون بعد از مدت ها همچنان از مواضع خود کوتاه نیامده و به نبود سیستم آماری انتقاد می کنند؛ چه در دولت نهم چه دولت دهم و چه حتی در دولت یازدهم.
تا چندماه دیگر دولت یازدهم نیز به پایان دوره کاری خود می رسد و مسئولان مختلف این دولت از سال 96 درصدد گزارشی از عملکرد خود بر می آیند از جمله سازمان میراث فرهنگی. این سازمان به طور قطع روی آمار گردشگران نیز انگشت خواهد گذاشت تا عملکرد خود را مثبت نشان دهد. بخشی از این آمار مربوط به تعداد ورود گردشگران خارجی به ایران خواهد بود. چون به عقیده برخی از افراد، هر اندازه تعداد گردشگران خارجی به کشور بیشتر باشد، عملکرد سازمان نیز درخشان تر بوده است. اما به واقع باید دانست که این آمار چقدر مبتنی بر آمار علمی و تا چه اندازه صحیح است.
افزایش آمار با وجود تحریم ها
سازمان میراث فرهنگی از ابتدای دولت نهم اعلام کرد که آمار تعداد گردشگران ورودی به کشور حدود یک میلیون و 162 هزار نفر بوده است، این آمار با پایان دولت نهم به حدود 2 میلیون و 200 هزار نفر رسید چیزی معادل دو برابر. با تمدید حضور دولت نهم و شروع فعالیت دولت دهم، این آمار به حدود چهار میلیون و 800 هزار نفر رسید. در دولت دهم که ایران با مشکلات زیادی از جمله تحریم ها و مشکلات اقتصادی مواجه شد بازهم سازمان میراث فرهنگی هر سال از افزایش ورود گردشگران خبر می داد.
با این وجود آماری که در مدت 8 سال ارائه می شد، مورد انتقاد کارشناسان حوزه گردشگری بود. چه از لحاظ منبع دریافت آمار، که مبهم بود و چه از نظر شمارش. چرا که منتقدان اعلام می کردند بسیاری از این افراد را نمی توان گردشگر دانست چون هر کسی با داشتن تنها یک گذرنامه در دست و ورود به کشور، جزو این آمار به حساب آمده است. مانند بسیاری از افراد برای فعالیت های تجاری از مرزهایی مانند جلفا وارد ایران شده و پس از پایان روز و فعالیت کاری به کشورشان برمی گشتند. پس شمارش این افراد به عنوان گردشگر کاری اشتباه است. چرا که گردشگر تعریف جداگانه ای دارد. بنابراین نمی توان گفت که همه 4 میلیون و 800 هزار نفر گردشگر واقعی هستند این آمار بیشتر شبیه به آمار اغراق شده به نظر می رسد.
اغراق در آمار، برنامه ریزی را به اشتباه می اندازد
ابوالفضل تاج زاده، از اساتید دانشگاه علامه طباطبایی درآن مقطع درباره اغراق در آمار ورود گردشگران خارجی گفته بود: اگر درباره آمار تعداد گردشگران ورودی به یک منطقه اغراق شود، برنامه ریزی مربوط به آن نیز این اغراق را یدک می کشد و نمی تواند معقول باشد. اگر اعداد اغراق شده در برنامه ریزی های بلندمدت استفاده شوند یا در طول سال در عملیاتی کردن برنامه ها مورد استفاده قرار گیرند، تمام هدف گذاری های گردشگری آن مقصد به خطا خواهند رفت.
آذر ماه سال 92 مرتضی رحمانی موحد، معاون سازمان گردشگری کشور که یک ماه بود سکان معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی را به دست گرفت در اولین نشست خبری خود گفت: آمارهای سازمان گردشگری خام و بدون تجزیه و تحلیل است و هر تبعه خارجی که از راه مرزهای زمینی، هوایی و دریایی وارد ایران می شود و آمار آنها از سوی پلیس مهاجرت ثبت و به ما اعلام می شود مبنای ورود گردشگر خارجی به کشور است. وی افزود: در حال فراهم کردن ساز و کارهایی برای تجزیه و تحلیل آمارهایی که از سوی پلیس مهاجرت به سازمان میراث فرهنگی اعلام می شود هستیم تا بتوانیم پس از بررسی کامل و آنالیز آنها به آمار واقعی از گردشگران خارجی به کشور دست پیدا کنیم.
از آن زمان تا کنون این سازمان همان رویه دولت های قبل را پیش گرفته و هر سال از افزایش ورود گردشگران خبر می دهد و تنها این جمله را اضافه می کند که این آمار براساس آمار پلیس مهاجرت است. ولی تاکنون نه تنها این آمار بررسی و آنالیز نشده بلکه سازو کاری نیز برای تجزیه و تحلیل آن فراهم نیامده است.
اکنون در دولت یازدهم طبق آنچه که سازمان میراث فرهنگی اعلام کرده هر سال چیزی در حدود 200 هزار نفر به آمار گردشگران ورودی اضافه می شود. حال بدون توجه به اینکه مبنای واقعی این آمار کجاست و چه تعداد از آنها گردشگر واقعی هستند باید گفت که از اوایل دولت نهم تا اوایل دولت یازدهم آمار گردشگران از 1 میلیون و 160 هزار نفر به 4 میلیون و 800 هزار نفر رسید یعنی حدود چهار برابر افزایش.
اگر قرار باشد آمار گردشگران ورودی در دولت یازدهم ارائه شود، این آمار با همان پیشرفت لاک پشتی سال های اخیر باید به دو برابر یعنی حدود 9 میلیون نفر برسد اما سازمان میراث فرهنگی از ورود 5 میلیون و 250 هزار نفر تا سال 94 خبر داده و هنوز آماری از میزان ورود گردشگران در 4 ماه اخیر سال 95 را ارائه نکرده است.
این درحالی است که دولت یازدهم و سازمان میراث فرهنگی همواره از باز شدن درها به سوی گردشگران و میزان علاقه مندی زیاد آن ها به سفر داخل ایران صحبت می کنند. در این میان اتفاقات سیاسی و اقتصادی زیادی افتاد که از آن جمله می توان به مسئله برجام و مذاکرات 1+5 اشاره کرد. مسائلی که گفته می شد آینده روشنی را پیش روی گردشگری ایران خواهد گذاشت. حال باید دید آمار ۵ میلیون نفری گردشگران خارجی ایران چطور در سال 96 به 9 میلیون نفر می رسد؟!
