مدیران گردشگری عاجز از ساخت سرویس بهداشتی بین راهی

مدیران گردشگری عاجز از ساخت سرویس بهداشتی بین راهی، توسعه صنعت توریسم پیشکش!

شاید مشهورترین جمله در مورد نبود سرویس های بهداشتی بین راهی همان سخنرانی اسفندیار رحیم مشایی در همایشی بود که اعلام کرد عده ای گردشگر خارجی در حالی که راهنمای گردشگری تور همراه آن ها، با آب و تاب فراوان درباره جاذبه های تخت جمشید صحبت می کرد، این پا و آن پا می کردند و شکوه و عظمت این آثار برای آن ها معنا نداشت چون دنبال یک سرویس بهداشتی تمیز می گشتند که نبود!

پس از آن بود که در سال 86 وی دستور ساخت 1000 سرویس بهداشتی بین راهی را داد و گفت که تا پایان سال 90 باید در جاده های کشور در فاصله هر 25 کیلومتر یک سرویس بهداشتی بین راهی ایجاد شود. طرح احداث سرویس های بهداشتی بین راهی توانست مصوبه دولت را برای تخصیص 60 میلیارد تومان اعتبار ملی دریافت کند.

در آن دوره سرمایه گذاران برای احداث هزاران چشمه سرویس بهداشتی هجوم آوردند حتی سرمایه گذاران ایتالیایی. اما نتوانستند سرمایه گذاری کنند چون بانک ها به آن ها وام ندادند و تسهیلاتی که قرار بود سازمان میراث فرهنگی به آن ها بدهد با جا به جایی های مداوم متولیان در این سازمان مسکوت ماند و این سازمان در مقابل سرمایه گذاران خارجی بدقول شدند.

به هر حال از هزار مجتمع، تعداد بسیار اندکی می توان پیدا کرد که اکنون بهره برداری شده باشد مانند مجتمع های بین راهی که در راه قم-تهران قرار دارند.

برخی از این مجتمع ها هم اجازه نمی دهند تا مسافرانی که مشتری آن ها نیستند از سرویس های بهداشتی شان استفاده کنند. با این حال معاون سابق گردشگری کشور سال 91 گفته بود: طبق بخشنامه جدید معاونت گردشگری، اگر مجتمع های بین راهی مردم عادی را که مشتری آن ها نیستند برای استفاده از سرویس بهداشتی و نمازخانه نپذیرند تا حد «تعلیق» و «تعطیلی» جریمه می شوند.

برخی از معاونت های استانداری ها نیز از طرح مجتمع های بین راهی، تنها نمازخانه آن را ایجاد کرده اند و در جاده ها اتاقک هایی دیده می شود که تابلوی نمازخانه دارد اما حتی آبی برای وضو نیست!

در این باره معاونت سرمایه گذاری سازمان میراث فرهنگی مسئول پیگیری سرمایه گذاری بخش خصوصی در پروژه هزار سرویس بهداشتی شد اما این معاونت اکنون هیچ حرفی برای گفتن ندارد چرا که سعید شیرکوند همچنان اعلام می کند که تا زمان به نتیجه رسیدن کارها مصاحبه نمی کند.

به جای او، چند وقت پیش مرتضی رحمانی موحد، معاون گردشگری کشور در پاسخ به سوالات خبرنگاران گردشگری که از او درباره عدم وجود سرویس های بهداشتی مناسب در راه های بین شهری پرسیده بودند گفت: ایجاد سرویس بهداشتی دو مرحله دارد یکی ایجاد آن است و دیگری بهره برداری از آن، در برخی واحدها ایجاد آن تمام شده است اما کسی نیست بهره برداری کند. از سال 89 ایجاد و بهره برداری آن به معاونت سرمایه گذاری سازمان میراث فرهنگی داده شده است.

رحمانی موحد اضافه کرد: بهره برداری هزینه دارد، متاسفانه برخی از این سرویس های بهداشتی توجیه اقتصادی ندارند. البته رسیدگی به این موضوع جزء برنامه های سازمان است.

در نشستی دیگر، محمدعلی نجفی، رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی هم از تشکیل کمیته ای برای پیگیری ساخت سرویس های بهداشتی خبر داده بود اما بار دیگر مسعود سلطانی فر رئیس سازمان میراث فرهنگی به این موضوع اشاره کرد و سعی داشت تا علت عدم اجرای این طرح را توضیح دهد. او گفت: طرح ساخت یک هزار سرویس بهداشتی در دو مرحله با احداث 355 و 199 سرویس بهداشتی آغاز شده بود که متأسفانه مکان یابی بسیاری از آن ها نامناسب بود و اکنون بیشتر آن پروژه ها نیمه کاره مانده اند.

وی بیان کرد: گزارش ها نشان می دهد، از 554 پروژه ای که عملیات اجرایی آن ها آغاز شد، کمتر از 100 سرویس بهداشتی به کار افتادند. ردیف اعتباری این طرح در دو سال گذشته حذف شده است. اکنون در حال جمع آوری گزارش های تکمیلی هستیم تا دست کم سرویس های بهداشتی را که در امکان مناسب تری ساخته شده اند، تکمیل کنیم و به بهره برداری برسانیم. از سوی دیگر، به تمام مراکز بین راهی ابلاغ می کنیم که سرویس بهداشتی ایجاد کنند.

آنطور که سلطانی فر اعلام کرد سرویس های بهداشتی می تواند کنار یک مجتمع و یا رستوران ایجاد شود و مدیریت آن را نیز همان مدیریت رستوران یا مجتمع به عهده داشته باشد.

مشکلات عدم ساخت سرویس های بهداشتی بین راهی از نظر بسیاری از سرمایه گذارانی که در این مدت با سازمان کار کرده اند تعلق نگرفتن زمین به بخش خصوصی، ندادن وام به سرمایه گذار توسط بانک ها، اقتصادی نبودن این طرح ها توسط صاحبان سرمایه و از همه مهمتر جانمایی نابجای این سرویس ها اعلام شده است چرا که همین جانمایی های نادرست باعث شده تا سرویس های بهداشتی تنها نام بهداشت را یدک بکشند و عملا فاقد بهداشت باشند. چون هیچ متولی ندارند و یا در بیابان برهوتی ساخته شده اند که کسی نیست مشکل آب آن را حل کند چه برسد به بهداشت آن ها.

همین می شود که بسیاری از افراد وقتی ساختمان آن را از دور می بینند قید استفاده از آن ها را می زنند و می روند یا افرادی که مجبور به استفاده می شوند باید بدانند پس از آن حتما دچار بیماری خواهند شد. اگرچه این موضوع برای سفرهای هوایی مهم نیست اما در ایران که بیشتر سفرها از طریق جاده انجام می شود، موضوع سرویس های بهداشتی بسیار مهم می شود به خصوص مسیر گردشگری اصفهان، یزد و شیراز که خالی ترین جاده ها را از نظر داشتن امکانات رفاهی و خدماتی دارد.