فعالیت معادن در حریم غار-دژ اسپهبد خورشید در شهرستان سوادکوه مشهور به تخت جمشید مازندران و دومین طاق طبیعی دنیا متوقف شد.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، حدود 15 سال از فعالیت معادن در حریم غار-دژ تاریخی «اسپهبد خورشید» می گذرد، معادنی که درون حریم 500 هکتاری این محوطه ی تاریخی، یعنی با حدود 200 متر فاصله از این بنا فعالیت می کردند. در واقع لودرهای 18 معدن در پائین دامنه ی غار اسپهبد خورشید فعالیت می کردند و باستان شناسان داخل غار و در بالای تپه 1420 پایی مطالعات باستان شناسی خود را انجام می دادند، تا این که بالاخره سازمان های مرتبط تصمیم گرفتند این محوطه ی تاریخی را نجات دهند.
سامان توفیق، سرپرست پروژه غار-دژ اسپهبد خورشید خبر داد: سرانجام تلاش و پیگیری های مداوم برای توقف فعالیت های مخرب معادن و شکست محاصره سنگین بلندترین طاق طبیعی تاریخی جهان به نتیجه رسید.
وی افزود: جلسات متعدد همراه با پیگیری ها و اقدامات رسانه ها در ماه های گذشته منجر به توقف فعالیت معادن در حریم اثر غار-دژ اسپهبد خورشید در منطقه دوآب جاده فیروزکوه شد.
وی با اشاره به برگزاری نشستی با حضور مسئولان صنایع و معادن و میراث فرهنگی در عصر روز گذشته (یکشنبه 13 تیر) گفت: در نشست روز گذشته مسوولان اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری، اداره کل صنعت، معدن و تجارت و استانداری مازندران تصمیم گرفته شد که فعالیت معادن در حریم اسپهبد خورشید تا اطلاع ثانوی متوقف و نسبت به جابجایی معادن توسط اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان مازندران اقدام های لازم صورت گیرد.
به گفته وی با این تصمیم، یگان حفاظت میراث فرهنگی همراه با نیروی انتظامی شهرستان سواد کوه به منطقه اعزام و نسبت به ابلاغ دستور توقف و پلمپ معادن در حریم این بنای تاریخی و ارزشمند از جمله معادن «فلوئورین» در بالا دست غار دژ اسپهبد خورشید و معدن «پروچشمه» در پایین دست آن اقدام کردند.
توفیق بیان کرد: همزمان با اقدام های پژوهشی، مکاتبات و پیگیری ها و بازدید خبرنگاران از منطقه و تأکید بر ضرورت جابجایی معادن که تا کنون ادامه داشت، این تلاش ها به ثمر نشست و سرانجام محاصره ی بیش از 10 ساله ی غار-دژ اسپهبد خورشید توسط معادن و تخریب آن پایان یافت.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، پروژه غار دژ اسهبد خورشید زیر نظر پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با محوریت بررسی های باستان شناسی و ساماندهی برای رفع تهدیدات اثر توسط سامان توفیق از مهر ماه 1394شروع شده است.
معادن حریم غار-دژ اسپهبد خورشید و معادن متعدد دیگر منطقه که یکی از زیستگاه های حفاظت شده مازندران است نابودی محیط زیست، آلودگی آب، نامرغوب شدن محصولات کشاورزی، تهدید سلامتی مردم و کاهش تراکم درختان را به همراه داشته است. غار-دژ اسپهبد خورشید از منحصر به فردترین استحکامات دفاعی ایران بشمار رفته و شاهکاری از ساختار معماری دوره ساسانی است. این طاق طبیعی با دهانه 85 در 95 متر به عنوان بلندترین طاق طبیعی دنیا بعد از طاق شیبتون در چین است. ساختار طبقات پلکانی شامل 17 پله، قوس های گهواره ای، بقایای ورودی شاه نشین، قوس های مستحکم دوران ساسانی، راهروهای منتهی به انبار ها، بقایای 6اتاق، اتاق های نگهبانی و.... از آثار معماری به جای مانده در اسپهبد خورشید است.
