تقویت گردشگری حلال و تاکید بر جذب گردشگران خارجی با برگزاری رویدادها و جشنواره های مختلف و تخفیف در نرخ برخی خدمات گردشگری از جمله اقدامات برای جبران کاهش گردشگران داخلی در ماه رمضان محسوب می شوند.
معمولا با آغاز ماه رمضان، ترجیح غالب شهروندان کشورهای اسلامی، ماندن در خانه و پرداختن به آیین های عبادی است. کاهش گردشگران داخلی که در نتیجه این شرایط حاصل می شود و نیز کمتر شدن تقاضای سفر مسلمانان به کشورهایی که بیشتر به عنوان مقصد برمی گزینند، پیامدی منفی برای کشورهایی است که درآمد بالایی از طریق این صنعت کسب می کنند.
تقارن ماه رمضان و فصل تابستان که زمان اوج بسیاری از سفرهای داخلی و خارجی است، نگرانی از این وضعیت را دوچندان می کند. برای جبران این کاستی، کشورهای فعال در گردشگری مانند مالزی، ترکیه و مصر دست به اقدامات مختلفی برای جبران این زیان زده اند و حتی در برخی موارد فرصت های جدیدی از این طریق به وجود آورده اند. تقویت گردشگری حلال و در برخی موارد تاکید بر جذب گردشگران خارجی با برگزاری رویدادها و جشنواره های مختلف و تخفیف در نرخ برخی خدمات گردشگری از جمله این اقدامات محسوب می شوند که در ادامه به برخی از این تمهیدات پرداخته خواهد شد.
مالزی؛ ایده بازارهای رمضان
مدت ها است که مالزی خود را به عنوان قطب برندهای حلال به دنیا معرفی کرده است. وزارت گردشگری و فرهنگ کشور مالزی برای ایجاد جذابیت در حوزه گردشگری خود در ماه رمضان، در سال 2013 دست به ایجاد بازارهای رمضان زد. این بازار یک رویداد گردشگری بی نظیر است و غذاهای محبوب مردم مالزی در آن توزیع می شود. در کنار این بازار، «جشنواره رمضان» نیز برگزار می شود. در کنار اینها و در سال 2015 بازارهای شبانه نیز به مجموعه اقدامات در نظر گرفته شده برای جذب گردشگر افزوده شد. این بازارها که برای جذب گردشگران خارجی، به خصوص از آسیای غربی، راه اندازی شده، در تمام طول شب باز هستند و با نمایش برخی سنت های این کشور، جاذبه های گردشگری ویژه ای را در این ماه ارائه می کنند.
ترکیه؛ گردشگری حلال و تخفیف نرخ هتل ها
ورود حدود 40 میلیون گردشگر در سال به ترکیه، اهمیت صنعت گردشگری را در اقتصاد این کشور نشان می دهد. اما آغاز ماه رمضان در فصل تابستان ممکن است به عنوان یک مشکل این صنعت را در ترکیه تحت تاثیر قرار دهد. اهمیت فصل تابستان برای صنعت گردشگری این کشور به اندازه ای است که تنها در ماه جولای سال 2015 حدود 5 میلیون نفر از این کشور دیدن کردند. از این رو، ترکیه برای حل این مساله راهکارهایی دارد. از جمله این راه حل ها، برگزاری جشنواره «استانبول در رمضان» است.
در سال 2013، تمرکز ترکیه بر جذب گردشگران عرب در ماه رمضان و استفاده از ظرفیت های استانبول قرار گرفت. افزایش 97 درصدی تعداد مسافران خطوط هوایی از عربستان و 144درصدی از کویت در رمضان سال 2013 نسبت به مدت مشابه سال 2012، بیانگر موفقیت سیاست های اتخاذ شده بود. برگزاری برخی برنامه ها مانند افطار در ساحل و اجرای برنامه افطار تا سحر نیز از جمله اقدامات هتلداران این کشور برای جذب گردشگران داخلی در ماه رمضان بود.
در یک تجربه دیگر، آژانس های مسافرتی منطقه اژه ترکیه در تلاش برای جبران زیان ناشی از کاهش گردشگران داخلی در ماه رمضان در سال 2010، سعی کردند تا گردشگران خارجی بیشتری به جای آنها جذب کنند و تمرکز خود را بیشتر بر این مساله قرار دادند. در این سال که رمضان در فصل تابستان قرار داشت، فعالان حوزه گردشگری در ترکیه باور داشتند که تخفیف قیمت هتل ها و تاکید بر فعالیت های تعطیلات، گردشگران بیشتری را از کشورهای خارجی جذب خواهد کرد. بنا بر گزارش انجمن آژانس های مسافرتی ترکیه، 10 درصد از رزرو هتل های منطقه مرمره در سال، به دلیل ماه رمضان و رویدادها و جشنواره های مربوط به آن صورت گرفت.
در منطقه بدروم نیز هتلداران بسته های برنامه ویژه ای ارائه کردند که شامل 30 تا 40 درصد تخفیف در قیمت هتل ها می شد. با این برنامه، در ماه رمضان 90 درصد از هتل های 4 و 5 ستاره تقریبا پر شدند و در این مدت سرگرمی ها و برنامه های خاصی برای آنها تدارک دیده شده بود. علاوه بر این، گفته می شود که در این منطقه برای گردشگران به ویژه داخلی 35 درصد تخفیف محل اقامت داده شد. با این وجود، در برخی مناطق مانند کوش آداسی، رزرو هتل ها در این مدت بین 50 تا 70 درصد کاهش یافته بود که بیشتر به دلیل کاهش تمایل به سفر در بین گردشگران داخلی در ماه رمضان بود. این امر ناشی از تمرکز بر گردشگران داخلی از سوی هتل ها و توقف بازاریابی آنها در خارج از کشور بود که در نهایت منجر به زیان 30 درصدی در مخارج گردشگران خارجی در این حوزه شد. در نتیجه، سیاست تخفیف برای هتل ها نیز از سوی آنان پیگیری شد.
مصر؛ جذب گردشگر با برگزاری رویداد
هیات گردشگری مصر در سال 2010 در پاسخ به کاهش میزان گردشگران وارد شده به این کشور در طول ماه رمضان، اقدام به برگزاری رویدادها و جشنواره هایی کرد تا از این طریق بتواند گردشگران عرب را جذب کند. یکی از این رویدادها برگزاری جشنواره فانوس های رنگی بود. مصر یکی از مقاصد مهم برای جذب گردشگران عرب به ویژه قشر مرفه اعراب خلیج فارس به شمار می رود. این کشور برای جبران کاهش گردشگر و در نتیجه درآمدهای خود از محل مخارج گردشگران، اقدام به برگزاری آتش بازی، نمایش های فولکلور (فرهنگ عامه) و سماع نمود و در کنار آن، تبلیغات نیز در دستور کار فعالان مصری قرار گرفت.
علاوه بر این، چند هتل مجلل در مصر نیز اقدام به ارائه بسته های ویژه رمضان کردند. تمرکز بر گردشگران عرب، به ویژه در حوزه خلیج فارس، به این دلیل بود که آنان حدود 20 درصد از 12 میلیون گردشگر وارد شده به مصر را در سال تشکیل می دادند. با این وجود به نظر می رسد این برنامه ها تنها زیان این کشور را کاهش داده و تخفیف هتل ها نیز بیشتر برای سفر شهروندان اروپایی و آمریکایی مفید بوده باشد.
در ایران نیز مانند دیگر کشورهای مسلمان، ماه رمضان سفرهای داخلی را تحت تاثیر قرار می دهد و این تاثیر در زمان هایی که ماه رمضان با فصل اوج سفرهای داخلی مقارن می شود دوچندان خواهد بود. از این رو و با توجه به تجارب مذکور، جذب گردشگران مسلمان منطقه با برگزاری جشنواره ها و رویدادهای مختلف و حتی نمایش های فولکلور و فرهنگ عامه می تواند این خلأ را جبران کند. از سوی دیگر، برگزاری تورهای بازارهای شبانه نیز می تواند تا اندازه ای تقاضای سفرهای داخلی در این ماه را بیشتر کرده و به نوعی دیگر با گسترش گردشگری شهری، گردش مالی مربوط به بخشی از کسب وکارهای گردشگری را حفظ کند.
« دنیای سفر » این نوشته را از « دنیای اقتصاد » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
