درختان کهنسال در تمامی دنیا در مکان هایی که امکان دسترسی به آنها نیست وجود دارند اما در ایران این درختان به دست بشر نشانده شده و قابل احترام و مقدس اند تا جاییکه برای آنها قنات اختصاصی حفر می شده است.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سید محمد بهشتی رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، این مطلب را در مراسم بزرگداشت روز اسناد و رونمایی از کتاب "حفظ درختان کهنسال از باور تا قانون" مطرح ساخت.
او یکی از راه های جلوگیری از نابودی اسناد میراث فرهنگی را خارج ساختن آنها از حبس قفسه ها و انتشارشان دانست و افزود: اتفاقی که برای مرکز اسناد پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در پی انتقال این نهاد به شیراز افتاد آسیب های فراوان به آن وارد کرد.
وی گفت: به همین دلیل پژوهشگاه در نظر دارد به بهانه های مختلف این اسناد را منتشر کند و برای اینکار در انتظار پردازش و انجام فرآیند خاصی نیست زیرا که با این کار بسیاری از پرسش های پژوهشگران با دسترسی به این اسناد پاسخ داده می شود.
بهشتی تصریح کرد: درهای مرکز اسناد پژوهشگاه را با انتشار اسناد موجود درآن به روی پژوهشگران باز خواهیم گذاشت و این امکان را به محققان می دهیم که برای انجام فعالیت ها و مطالعات فرهنگی از این آثار بهره مند شوند.
او با بیان اینکه حافظه میراث فرهنگی قوی است اظهار داشت: افرادی که در این حوزه به طور جدی فعال هستند از تمامی امور از جمله انتساب ها در سال های دور نیز مطلع هستند در حالیکه در هیچ نهادی اینطور نیست.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با اشاره به کتاب "حفظ درختان کهنسال از باور تا قانون" اظهار داشت: در پرداختن به مسائل مربوط به میراث فرهنگی گمان می کنیم که ثوابی وجود دارد بدون آنکه به ارزش آن کار پی برده باشیم این در حالی است که اگر به ارزش واقعی آن پدیده پی ببریم خیلی بهتر و مفید تر به آن خواهیم پرداخت.
او با طرح این پرسش که ارزش درختان کهنسال در چیست گفت: قاعدتا ارزش درختان کهنسال به آن چیزهایی است که به آنها شهادت می دهند و دلالت دارند زیرا آنها شاهد یکی از ویژگی های فرهنگ جامعه هستند و ما اگر بخواهیم فرهنگ جامعه ای را بشناسیم باید از مظاهرش آن را بشناسیم و درختان کهنسال به این سبب ارزشمند می شوند.
بهشتی گفت: عموما درختان کهنسال مثمر نیستند، چوب خوبی هم ندارند، معمولا در موقعیتی هم نیستند که از سایه آنها بهره برد و تنها در ایران نیز وجود ندارند.
به گفته او، در همه دنیا درختان کهنسال وجوددارند اما در مکان هایی دور از دسترس مردم در حالیکه در ایران این طور نیست و اتفاقا این درختان تنها در جاهایی وجود دارند که بشر زندگی می کرده است. درختان کهنسال در بیشتر مکانهای دنیا دارای تقدس نیستند و مشمول تعامل انسان نشده اند زیرا که اگر این طور می شد از بین رفته و بریده می شدند.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: این در حالی است که درختان کهنسال در ایران مورد احترام و مقدس اند و به آنها دخیل بسته می شود.
وی با اشاره به کمبود آب در ایران تصریح کرد: با وجود سخت بودن دسترسی به منابع آبی شاهد آن هستیم که در گذشته برای درختان کهنسال قنات اختصاصی حفر می شده است.
بهشتی با اشاره به قطع درختان کهنسال به دلیل مقدس بودن تصریح کرد: این درختان به بهانه تقدس داشتن که امری خلاف شرع است بریده می شوند در حالیکه افرادی که دست به این کار می زنند مفهوم واقعی تقدس را درک نکرده اند.
او گفت: در کشور ایران پی بردن به گوهر و حقیقت هر چیزی به آن تقدس می بخشد زیرا که حقیقت اشیا متصل به حقیقت کل بوده و تقدس یعنی بارقه ای از آن نور حقیقی باریده است.
وی اظهار داشت: زمانیکه ایرانیان به حقیقت درخت، گیاه و طبیعت راه پیدا می کردند آن را مقدس می شمردند درختان کهنسال حرف های زیادی برای گفتن دارند و ویژگی های فرهنگ ایرانی را به خوبی نشان می دهند.
بهشتی گفت: اگر در مکان های مختلف دنیا درختان کهنسال وجود دارد به دلیل دسترسی نداشتن انسان به آنها است ولی درایران اکثر درختان کهنسال به دست بشر نشانده شده اند و شاهد حیات انسان در سرزمین ایران هستند.
