طرح یارانه سفر به مناطق ناشناخته و کمتر شناخته شده از جمله طرح هایی است که پرسش های بسیاری را به همراه خود دارد. به عقیده برخی از کارشناسان گردشگری ممکن است این طرح مانند سفرکارت سودی برای گردشگری کشور به همراه نداشته باشد.
اختصاص یارانه به مقاصد گردگشری ناشناخته محیط زیست و مردم بومی آن مناطق را با مشکل مواجه کند. به استدلال این گروه؛ برگزاری تورهای کارشناسی نشده و بدون آموزش های لازم برای جاذبه های طبیعی و تاریخی منجر به آسیب زدن به این جاذبه ها می شود و به جای سود ضررهایی نیز به همراه خواهد داشت. در مقابل موافقان اجرای این طرح معتقدند اگر کارشناسی های لازم در برگزاری تورها انجام شود به طور قطع افزایش فعالیت های گردشگری در استان های مختلف می تواند به اقتصاد و ایجاد اشتغال در آن مناطق کمک کند.
چندی پیش مسعود سلطانی فر، معاون رییس جمهور و رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اعلام کرده که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری قصد دارد برای توزیع سفر در مناطق ناشناخته و کمتر شناخته شده، یارانه سفر اختصاص دهد. به گفته او در آینده نزدیک یارانه سفر به مقاصد جدید داخلی اختصاص داده خواهد شد.
مرتضی رحمانی موحد، معاون گردشگری این سازمان نیز در تایید سخنان سلطانی فر عنوان کرده که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در چارچوب حمایت از مقاصد جدید و توزیع مکانی سفر، تصمیم گرفته است به بسته های سفر به مقصد استان هایی که دارای جاذبه ها و قابلیت های ناشناخته ای هستند، یارانه بدهد. این بسته ها را آژانس های گردشگری تهیه می کنند و قرار نیست یارانه مستقیم به مردم داده شود. او بر این مسئله تاکید داشته که طرح «یارانه سفر» مشمول استان های کمتر شناخته شده و دوردست می شود تا مردم آنها را بشناسند. حال اینکه شناخت مردم از مناطق کمتر شناخته شده چه آسیب هایی به این مناطق وارد می کند جای بحث دارد.
طرح خوب برای گردشگری
به عقیده فعالان گردشگری یارانه سفر طرح خوبی است اما باید به تورهای تخصصی و کارشناسی تعلق بگیرد. ارژنگ انتصاری، فعال گردشگری می گوید: یارانه سفر اگر بتواند تورهای ارزان قیمت در اختیار مردم قرار دهد خوب است اما به شرطی که دولت به تعهدات خود عمل کند و به طور قاعده مند یارانه ها را در اختیار آژانس های مسافرتی قرار دهد. او معتقد است که ارائه یارانه سفر به تورها و آژانس های گردشگری طرح خوبی است و عنوان می کند: این طرح موجب می شود تورهای ارزان قیمتی در اختیار مردم قرار بگیرد.
انتصاری درباره سود این یارانه های سفر برای تورگردانان و فعالان گردشگری می گوید: این طرح برای تورگردانان و فعالان گردشگری می تواند مفید باشد به ویژه آنکه این طرح موجب می شود میزان سفرهای داخلی افزایش یابد و به همین نسبت آمار تورهای سفری نیز بالا رفته و موجب اشتغالزایی در حوزه گردشگری می شود. همه اینها بستگی به سیاست هایی دارد که برای تخصیص یارانه در نظر گرفته شده است. وی ادامه می دهد: نوع پرداخت یارانه سفر باید مشخص شود و همچنین پرداخت یارانه سفر نباید کیفیت تورهای مسافرتی را کاهش دهد بلکه علاوه بر حفظ کیفیت تورها باید فقط هزینه آنها کاهش یابد.
او درباره اختصاص یارانه به تورهایی با مقاصد گردشگری ناشناخته اظهار می کند: بیشتر تورهایی که به مقصد جاذبه های طبیعی ناشناخته در نظر گرفته می شوند، تورهای غیرکارشناسی بوده و آسیب های بسیاری بر محیط زیست و جامعه محلی وارد می کنند. این تورها به شرطی مناسب هستند که به صورت قاعده مند انجام شوند. یک نمونه از تبعات برگزاری تورهای ناشناخته همان آسیب هایی است که به دریاچه شورمزد وارد شده است؛ زمانی که این دریاچه به گردشگران معرفی شد منطقه بکری بود و اکنون بسیاری از درخت های آن منطقه و محیط زیست آن دچار آسیب شده است. این فعال گردشگری عنوان می کند: سایت های تاریخی نیز ظرفیت تحمل محدودی دارند و اگر بیش از ظرفیت مسافر وارد این سایت ها شود دچار آسیب می شوند. بنابراین بهتر است یارانه های سفر به تورهای تخصصی و کارشناسی شده تعلق بگیرد.
آسیب به طبیعت بکر و ناشناخته
به عقیده برخی کارشناسان، این طرح ممکن است هیچ تاثیری بر گردشگری نداشته باشد اگر مانند سفرکارت اجرا شود. همچنین اگر این یارانه به تورهای کارشناسی نشده به طبیعت های بکر و دست نخورده کشور اختصاص یابد، ممکن است اثرات مخربی به همراه داشته باشد.
اشکان بروج، کارشناس گردشگری به صمت می گوید: درباره بررسی تاثیر یارانه سفر بر تورها و آژانس های گردشگری زود است چراکه ما تجربه ای مانند سفرکارت را پشت سر گذاشته ایم. سفرکارت طرح جالبی بود که هیچ نتیجه ای از آن حاصل نشد. او می افزاید: مردم باید ترغیب به سفر شوند، یا باید هزینه های سفر کاهش یابد و یا اینکه مالیات فعالیت های گردشگری حذف و آژانس های گردشگری ملزم به ارائه تورهای ارزان قیمت به مردم شوند. اختصاص یارانه به گردشگری ممکن است موجب ایجاد تورم در صنعت گردشگری شود. همان گونه که عرضه مد نظر قرار می گیرد باید به تقاضا نیز توجه شود.
بروج عنوان می کند: وزارت گردشگری آلمان به تازگی اخطار داده که قیمت گردشگری ایران در حال افزایش یافتن است، باید قیمت ها ارزان شوند در غیراین صورت مسافران آلمانی به ایران سفر نمی کنند. آژانس های مسافرتی ایران هزینه های بسیاری برای هتل و اقامت و دیگر مسائل می پردازند که موجب افزایش قیمت تورها و خدماتی که ارائه می دهند می شود. این استاد دانشگاه در ادامه می گوید: مشکل اصلی برنامه های مدیریتی کشور هستند. اگر برنامه ای در نظر گرفته شود تا هتل ها و آژانس های مسافرتی مالیاتی پرداخت نکنند، هزینه ها کاهش می یابند و در آن زمان نهادهای نظارتی دولت فعالان اقتصادی را موظف می کنند تا قیمت تورها و خدمات خود را ارزان کنند. اگر قانون اعمال شود و عامل نظارتی نیز در نظر گرفته شود مشکلات گران بودن تورهای مسافرتی رفع می شوند.
او درباره تخصیص یارانه سفر به جاذبه های گردشگری ناشناخته اظهار می کند: اگر یارانه سفر به جاذبه های گردشگری ناشناخته تعلق بگیرد ممکن است در اثر سفرهای کارشناسی نشده و تورهای غیرتخصصی جاذبه های طبیعی و تاریخی کشور نابود شوند.
به عقیده کارشناسان به جای اختصاص یارانه سفر می توان مالیات فعالیت های گردشگری را حذف کرده و با اعمال نظارت، آژانس ها و فعالان گردشگری را ملزم به ارائه خدمات ارزان قیمت به مسافران کرد. اگر این یارانه قرار است برای مقاصد ناشناخته در نظر گرفته شود بهتر است به تورهای تخصصی و کارشناسی تخصیص یابد.
