28 مارس 2024 - 15:37

احیای جاده ابریشم احیای ژئوپلیتیک گردشگری

17 می 2016 - 17:00 dsfr.ir/fi5dm

احیای جاده ابریشم احیای ژئوپلیتیک گردشگری
طاها اصغرخانی
ششمین نشست بین المللی برنامه راه ابریشم در ارومیه

ژئوپلیتیک گردشگری با احیای جاده ابریشم در افزایش توان اقتصادی و قدرت ملی کشور تاثیرگذار است.

بر اساس تئوری های جهانی، کشور ایران در بیضی استراتژیک انرژی، هلال بحران، کمرشکننده، ناحیه ریملند، هارتلند جهان و در منطقه ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک قرار گرفته و جزء لاینفک استراتژی های جهانی است. این کانون انرژیک با لرزش های پیرامونی، به طور مستمر با کشورهای منطقه و نیروهای مداخله گر بیرونی در کشمکش و چالش است. در واقع ژئوپلیتیک انرژی علاوه بر این که میزان استهلاک (آنتروپی) کشورهای منطقه با چنین سطح جغرافیایی پر تنش را افزایش می دهد و در امنیت ملی کشورها نیز تاثیرگذار است، اهمیت فوق العاده آن برای یک واحد سیاسی به عنوان یک ارزش جغرافیایی - اقتصادی و امنیتی و حیاتی پوشیده نیست.

به طوری که از دید سیاست های جغرافیایی (ژئوپلیتیک) از مولفه های یک واحد سیاسی (کشور) قدرتمند داشتن ذخایر و معادن، جمعیت، نیروی انسانی ماهر، دسترسی به آب های آزاد جهان و ... است. هرچند با کاهش ارزش های انرژیک از حساسیت های ژئوپولیتیکی مناطق جهانی نیز کاسته می شود اما ارزش های جغرافیایی ایران صرفا مباحث انرژیک نیست.

توان ذاتی جغرافیای سیاسی ایران پس از قبض و بسط های جغرافیایی، گسست ها و گسله ها و فراز و فرودهای سیاسی در ادوار تاریخی هنوز به عنوان پل ارتباطی تمدن های شرق و غرب، پویایی فزاینده ی خود را در تبادلات و تعاملات و مناسبات جهانی حفظ نموده و به علت ویژگی های منحصر به فرد جغرافیایی کماکان کانون توجهات قدرت های جهانی است. ظرفیت ها و ارزش های جغرافیایی ایران در منطقه آنقدر جذاب است تا در اجرای بزرگ ترین تغییر ژئواکونومیک و استراتژیک که در ابعاد جهانی در ربع قرن پیش رو در شرق آسیا و آن هم حول محور چین در حال تکوین است، نقش محوری و اساسی ایران برجسته شود.

طرح احیای جاده ابریشم از سوی شی جین پینگ، رئیس جمهور چین در سال 2013 میلادی که به «یک کمربند - یک جاده» مشهور است و سرمایه گذاری چهل میلیارد دلاری چین در «صندوق سرمایه گذاری راه ابریشم» و درخواست از سایر کشورها برای پیوستن به این صندوق حاکی از اهمیت احیای جاده ابریشم در دیدگاه چینی است. اهمیت این طرح تا آنجاست که پکن قصد دارد این پروژه را با طرح وسیع تری به نام «منطقۀ آزاد تجاری آسیا پاسیفیک» (FTAAP) متصل و مرتبط سازد و سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) نیز با برگزاری نشست های مختلف و با ارایه طرح «آسمان باز» با ابتکار عمل تقویت ناوگان هوایی کشورهای حوزه راه ابریشم و تسهیل در صدور ویزا برای گردشگران به اهمیت آن تاکید کرده است.

احیای جاده ابریشم احیای ژئوپلیتیک گردشگری است. اتصال ابرکریدور سواحل شرقی چین تا سواحل غربی اروپا، ایران را به عنوان عنصر مرکزی کمربند اقتصادی جاده ابریشم، به کانون جاذبه های فرهنگی-تاریخی، تجاری-اقتصادی، دیپلماسی و گردشگری، در سطح منطقه ای و جهانی تبدیل می نماید. و باتوجه به نقش ژئوپلیتیک ایران که از دیرباز تاکنون غیرقابل اغماض بوده است؛ به دلیل گستردگی نفوذ فرهنگی، توانایی ایفای نقش مثبت و سازنده را در توسعه ارتباطات و مناسبات میان کشورهای آسیایی را داراست.

احیای جاده ابریشم جدید، فرصت های گردشگری را در ایران تقویت و با گسترش ارتباطات با کشورهای عضو جاده ابریشم منشاء دستیابی به قدرت می شود. از این رو ژئوپلیتیک گردشگری رقابت قدرت ها را در جذب گردشگر در سطح منطقه ای و جهانی در راستای سیاست گذاری های اقتصادی با هدف توسعه فضای سرزمینی و کسب منابع ملی و توسعه پایدارگردشگری تبیین می کند.

ژئوپلیتیک انسان گرایانه با عنصر گردشگری که خاصیت امنیت زایی و صلح گرایی دارد نقشی اساسی در روابط بین الملل ایفا می نماید. امروزه فراگیر شدن گردشگری و میل فزاینده ملت ها به گردشگری، ارزش های جغرافیایی گردشگری بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. شکل گیری سازه ی منطقه ای جاده ابریشم متشکل از کشورهای حوزه ابریشم، همگرایی منطقه ای و فرامنطقه ای را افزایش و با تبادل انرژی (مبادلات، تعاملات و ارتباطات) میزان آنتروپی (استهلاک کشورها) کاهش می یابد بر اساس نظریات جهانی در حوزه جغرافیای سیاسی هر کشوری که سطح استهلاک (آنتروپی) آن پایین باشد، در قالب کشورهای «باز» از توان و قدرت بیشتری در سطح جهان برخوردار است.

امروزه قدرت، بیشتر ناظر بر توان اقتصادی ملت ها است بدین سان در ترتیب و اولویت بندی منافع و قدرت ملی و ابزارهای نفوذ جهانی، توان اقتصادی هر کشور مهمترین جایگاه را در سال های اخیر به خود اختصاص داده است.

بنابراین ژئوپلیتیک گردشگری با احیای جاده ابریشم در افزایش توان اقتصادی و قدرت ملی کشور تاثیرگذار بوده و دیپلماسی گردشگری هم راستای دیپلماسی انرژی در کانون ژئواکونومیک و ژئوپلیتیک، راهگشای توسعه اقتصادی کشور خواهد بود.

1