توسعه گردشگری اجتماع- محور جامعه محلی کوچک بوشمن ها را توانمند ساخت به این ترتیب که جامعه محلی با استفاده از منابع طبیعی پایدار ، خود بر توسعه جامعه کنترل داشتند.
SNV یکی از سازمان هایی است که سرمایه گذاری زیادی به شکل صرف وقت، تلاش و صرف منابع مالی در هدایت مکان های کمتر توسعه یافته و افراد محلی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی از جمله ابتکار عمل هایی در زمینه گردشگری اجتماع محور کرده است.
SNV چندین پروژه توسعه ای به مدت 25 سال در بوتسوانا در دست داشت که در سال 2003 پایان یافت. بیش تر این پروژه ها به سمت جوامع محرومی از قبیل بوشمن ها ی کالاهاری هدف گذاری شده است. بنابراین ابتکار عمل های آن برای جایگیری در مرحله اکتشاف از چرخه عمر مقصد کاملا مناسب است. SNV از سال 1994 تاکنون در توسعه گردشگری اجتماع محور در ایکسای درگیر بوده است تا جامعه محلی کوچک بوشمن ها را توانمند سازد به این منظور که جامعه محلی با استفاده از منابع طبیعی پایدار، خود بر توسعه جامعه کنترل داشته باشند.
روستای ایکسای در منطقه شکار کنترل شده NG4 شمال بوتسوانا واقع شده، یک جامعه محلی که منابع طبیعی و حیات وحش دو منطقه کنترل شده NG4 و NG5 را مدیریت می کند. در همین زمان حدود 400 نفر در ایکسای زندگی می کنند که 80 درصد آن ها بوشمن و 20 درصد باهررو (یک گروه گله دار از نامیبیا) و کارمندان دولتی هستند. ایکسای یک مرکز سنتی آب و تجارت برای بوشمن ها بود که از اواخر دهه 1970 ایکاسی ها در آن ساکن شدند.
با اینکه شکار و گله داری هنوز هم از فعالیت های معیشتی اصلی ایشان است آنها را نمی توان به عنوان مردم بدوی تلقی کرد چون با استانداردهای لباس پوشیدی غربی، رژیم غذایی، اقامت، کار و تحصیل مطابقت دارند. صندوق Cgaecagae Tlhabololo دارای برخی فعالیت های گردشگری است که دانش و مهارت بوشمن های حیات وحش کالاهاری (حیوانات و گیاهان) را به نمایش می گذارد و هدف آن حفظ سنت ها و فرهنگ بوشمن است. در سال 1992 جامعه محلی ایکسای از SNV درخواست کرد که یک پروژه مدیریت منابع طبیعی اجتماع محور را شروع کنند که در سال 1994 توسط SNV شروع شد و یک نفر مشاور مدیریت منابع طبیعی را به ایکاسی فرستاد.
مشاور با مشکلات مهمی برای چگونگی برخورد با بوشمن های در حاشیه مانده و با هر رو که از لحاظ اقتصادی قدرتمند و مالک ابزار تولید بودند مواجه بود. SNV فعالیت های توسعه ای را در تشریک مساعی با صندوق Cgaecagae Tlhabololo سازمان دهی کرد. تریبون هایی در سطح روستا و سطح خانوار برپا شد تا افراد محلی را حساس کرده و آگاهی و مشارکت آن ها را بالا ببرد. این تریبون ها تقریبا چهار سال زمان برد و آشکار ساخت که ایده مدیریت منابع طبیعی اجتماع محور در ذهن افراد محلی روشن نبود.
بنابراین در سال 1995 تصمیم گرفته شد با یک سازمان صنایع دستی خودیاری به نام صندوق صنایع دستی کوکورو فعالیت آغاز شود، یک تعاونی که هنوز در ایکسای در حال فعالیت است. این تعاونی به عنوان واسطه عمل کرده و از صنعتگران کالا می خرد و به فروشگاهی در یک قطب مهم گردشگری به نام ماون می فروشد. این تعاونی حدود 80 عضو دارد که 75 درصد آن ها زن هستند. مردان با جمع آوری پوست حیوانات و تخم شتر مرغ از طریق ماموریت شکار، مواد خام را فراهم می کردند. تعاونی یک شرکت نوپا بود که افراد محلی را درگیر فعالیت شناخته شده ای می کرد و به یک منبع مهم درآمد برای سالمندان و زنان سرپرست خانوار تبدیل شد. به دنبال آن چندین فعالیت دیگر مطرح شد که منجر به توسعه گردشگری اجتماع محور شد شامل:
- فروشندگی خیابانی به عنوان یک فعالیت زایشی از صنایع دستی کوکورو، یک تعاونی که مواد غذایی و کالاهای مصرفی خانوار را به جامعه محلی ارائه می دهد و تجربه فعالیت یک کسب و کار تجاری را به دست می آورد.
- کمیته موقتی مدیریت سهمیه که در 1996 تاسیس شد و کنترل سهمیه را برای NG5 و NG4 (منطقه تحت مدیریت ایکسای) در دست دارد.
- صندوق Cgaecagae Tlhabololo قانونا در سال 1997 ثبت شده بود پس از اینکه Natarial Deed of Trust اساسنامه را بایگانی کرد.
- یک طرح برای کاربری زمین و برنامه مدیریت از طریق جلسات مشارکتی با کل جامعه ایکسای در سال 1996 و 1997 ترسیم شد.
- گردشگری ایکسای به دو گروه کلی توسعه یافت: شکار تغذیه ای از طریق بهره بردار سافاری و گردشگری اجتماع محور فرهنگی.
- یک توافق سرمایه گذاری مشترک (شکار) با شرکت کومتسا سافاری که بیشتر هزینه های اداره صندوق Cgaecagae Tlhabololo و مشاغل فصلی برای ساکنان را فراهم می کند.
- در 1997 جامعه محلی بسته های گردشگری فرهنگی عکاسی را شروع کرد.
محصولات و جاذبه ها:
فرهنگ، رقص، آواز، صنایع دستی، گردآوری غذا، داستان سرایی و سافاری شکار و عکس گرفتن.
چالش ها:
- نبود زیرساخت جاده، تلفن، برق
- نبود تحصیلات و مهارت های زبانی
مهارت ها:
- ایجاد درآمد بر اساس مهارت های موجود
- اشتغال برای زنان و مردان
- حفظ فرهنگ
درس های آموخته شده
- گردشگری اجتماع محور شانس موفقیت بیشتری دارد. وقتی بر اساس مهارت ها و جاذبه هایی باشد که بخشی از سبک زندگی سنتی هستند؛
- جامعه محلی باید به نحو روشن توسط همه افراد محلی تعریف شده باشد و این تعریف توسط سازمان پذیرفته شده از طرف همه دست اندرکاران ارائه شود؛
- مدیریت کسب و کار باید توسط افراد ماهر با یک اختیار تصریح شده در یک قرارداد هدایت شده باشد؛
- اشتغال شاید مهمتر از بیشینه ساختن بازده های مالی باشد؛
- نیاز به شرکای درست که سودآوری کسب و کار را به نفع طرفین افزایش می دهند؛
بهترین نحو عمل: تحقیقات گسترده درباره افراد محلی
SNV یک فرآیند طولانی پژوهش با مطالعه افراد محلی به کار برد تا درک واقعی از نظرات، نیازها، مهارت ها و روابط قدرت داشته باشد و به برنامه ریزی مشارکتی ایده آل در توسعه یک برنامه موفق گردشگری اجتماع محور برسد.
منبع: کتاب گردشگری اجتماع محور، یافتن تعادل و تعیین مسیر برای آینده
نویسنده: دی.ای.تسجی، کلی.جی.سمراد، سمیح اس.ییلماز
مترجم: دکتر جعفر خیرخواهان
