29 مارس 2024 - 04:58

چرا توسعه گردشگری سالمندی ضرورت دارد؟

19 آوریل 2016 - 09:00 dsfr.ir/y588i

چرا توسعه گردشگری سالمندی ضرورت دارد؟
mehr-lar.ir
پیاده روی سالمندان در پارک

توسعه گردشگری برای افراد سالمند نیازمند فراهم آوردن امکاناتی متناسب با ویژگی های این افراد است.

امروزه جمعیت سالمندان در جهان در حال افزایش است. آمارهای رسمی صندوق جمعیت سازمان ملل نشان می دهد، تعداد سالمندان از 130 میلیون نفر در سال 1950 به بیش از 600 میلیون نفر در سال 2015 رسیده است. همچنین پیش بینی ها حاکی از آن است که تعداد افراد بالاتر از 60 سال تا سال 2050 به حدود 2 میلیارد نفر برسد.

هر سال 1.7 درصد بر جمعیت جهان افزوده می شود که این افزایش برای جمعیت 65 سال و بالاتر 2.5 درصد است. این فاصله ترکیب سنی جهان را به سوی سالمند شدن سوق می دهد. آنچه مسلم است با افزایش سن، آمادگی جسمی، سطوح فعالیت، ذائقه، نگرش و نیازهای افراد دستخوش تغییر می شود.

ایران نیز بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1385 با از دست دادن جمعیت کمتر از 15 سال خود و کاهش آن به میزان 25.2 درصد، از حالت جوانی جمعیت خارج شده است و با افزایش جمعیت بالای 60 سال، شاهد روند جمعیتی هستیم که از آن به عنوان جمعیت سالمندی یا سالخوردگی یاد می شود. سونامی خاموش سالمندی ایران در راه است. جمعیت کشورمان به سرعت در حال گذر از مرحله جوانی به پیری است و با توجه به این موضوع، مساله بهداشت و سلامت و تامین آسایش و رفاه آنان در جامعه هر روز ابعاد تازه و گسترده تری پیدا می کند؛ زیرا آنچه که دانش امروزی به آن توجه می کند، تنها طولانی کردن دوران زندگی نیست، بلکه باید توجه داشت که سال های اضافی عمر انسان در نهایت آرامش و سلامت جسم و روان سپری گردد و در صورتی که چنین شرایطی تامین نشود، پیشرفت علمی برای تامین زندگی طولانی تر بی نتیجه و مخاطره آمیز خواهد بود.

پژوهشی که به منظور ارائه راهبردهای توسعه گردشگری سالمندی با رهیافت بخش بندی بازار انجام گرفته، تصریح می کند سالمندان نسبت به دیگر اقشار جامعه آسیب پذیرتر هستند. اکثر آنان دوران بازنشستگی را سپری می کنند و اغلب به دلیل فوت همسر یا رفتن فرزندان از خانه تنها هستند. بنابراین گردشگری و سفر می تواند تاثیر مثبتی بر کیفیت زندگی و میزان لذت سالمندان از زندگی داشته باشد. از سوی دیگر افزایش سریع تعداد سالمندان موجب فرصت های بسیاری برای فعالیت های اقتصادی مختلف می شود.

صنعت گردشگری نیز از جمله صنایعی است که پتانسیل زیادی برای ارائه خدمات و کسب منافع حاصل دارد؛ چراکه حجم قابل توجه افراد سالمند به واسطه تغییرات جمعیتی، انعطاف پذیری زمانی این افراد و اثبات این موضوع که افراد سالخورده نسبت به دیگر گروه های سنی بیشتر مسافرت می کنند و همچنین مدت اقامتشان طولانی تر است، سالمندان را به یکی از مهم ترین بخش های بازار تبدیل کرده است.

بنابراین با شناخت دقیق این بازار، نیازها و انگیزه های سفر آنان می توان زمینه های توسعه بیش از پیش گردشگری سالمندی را در داخل کشور فراهم آورد تا ضمن ارتقای کیفیت زندگی سالمندان، از مزایای توسعه گردشگری همانند جلوگیری از خروج ارز، برقراری توازن در تراز پرداخت ها و ... بهره مند شد. توسعه گردشگری سالمندی به ویژه برای کشورهای در حال توسعه که با معضلاتی همچون بیکاری بالا، عدم توازن در تراز پرداخت ها، محدودیت منابع ارزی و اقتصاد تک محصولی مواجه هستند گزینه کارآمدی محسوب می شود.

همچنین سیاست تشویق سفرهای داخلی سالمندان از یکسو باعث ارتقای سطح رفاه این افراد در جامعه می شود و از سوی دیگر به برقراری توازن در تقاضای سفر و پر شدن ظرفیت های خالی یاری می رساند. سالمندی را نمی توان به خودی خود با عدم سلامت یا ناتوانی یکسان دانست ولی آنچه مسلم است سالمندی با تغییرات جسمی، به خصوص کاهش قدرت بینایی، شنوایی، چشایی، بویایی و کاهش قدرت بدنی و هماهنگی حرکتی و سرعت واکنش در مقابل محرک ها همراه است. بسیاری از سالمندان دارای ناتوانی های فیزیکی و ضعف قوای حسی هستند و به این واسطه نیازمند استفاده از تجهیزات متفاوتی شامل عصا، صندلی چرخدار یا کمک گرفتن از افراد دیگر جهت راه رفتن یا انجام امور اصلی روزمره زندگی هستند.

بر همین اساس توسعه گردشگری برای افراد سالمند نیازمند فراهم آوردن امکاناتی متناسب با ویژگی های این افراد است؛ برای مثال ضروری است علاوه بر ارائه خدمات رایگان به افراد سالمند در مکان های گردشگری، برای حمل چمدان و ویلچر، در ساخت ترمینال ها، راه آهن، فرودگاه ها، جاذبه ها و محل های اقامت مواردی همچون ساخت آسانسور، پله برقی، شیب راهه ها (رمپ) برای عبور ویلچر، راهروها و ورودی درهای عریض، تعبیه پله ها با شیب مناسب و دستگیره مناسب، لغزنده نبودن سطوح، تعبیه صندلی در مکان های خاص برای استراحت سالمندان، تعبیه تابلوهای هشداردهنده و ایجاد سرویس بهداشتی برای استفاده افراد توان خواه الزام قانونی پیدا کند.

همچنین از آنجا که سالمندان افرادی حساس هستند و رفتار و برخورد کارکنان خدماتی برایشان بسیار با اهمیت است، آموزش تخصصی کارکنان خدمات گردشگری به ویژه راهنمایان تور در این راستا قابل تامل به نظر می رسد.

تحقیق مذکور همچنین نشان می دهد بازار گردشگران سالمند، بازاری نامتجانس و ناهمگون است و با بخش بندی این بازار می توان برنامه ریزی کارآمدتر و تخصصی تری داشت. تازه سالمندان یا سالمندان جوان، سالمندان مرفه و سالمندان جمع گرا بخش های مختلف بازار گردشگران سالمند محسوب می شوند.

همچنین بر اساس نتایج این تحقیق، افراد سالمند سفر با قطار را نسبت به خودرو شخصی ترجیح می دهند. پس برای توسعه گردشگری سالمندی پیشنهاد می شود در پی رفع مشکلاتی مانند عدم دسترسی ریلی مستقیم به بسیاری از نقاط کشور، کیفیت پایین قطارها، سروصدای زیاد واگن ها، عرض کم راهروها، ارتفاع زیاد پله های ورودی، عدم ارائه خدمات ویژه افراد توان خواه و سطح پایین خدمات پزشکی قطارهای کشور (که سالمندان از آن ها شکایت دارند) برآمد.

« دنیای سفر » این نوشته را از « دنیای اقتصاد » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.

دیدگاه ها

  • خلیلی 19 آوریل 2016 - 12:17

    بسیار عالی و خوبه. کاش بیشتر توجه بشه و آژانس ها و راهنمایان گردشگری بیشتر توجه نمایند.
    من بعنوان راهنمای گردشگری آمادگی خود را اعلام میکنم.

1