تحقق اهداف برنامه هزاره سوم از گردشگری می گذرد

اعلامیه هزاره سازمان ملل، در اجلاس هزاره (که از 6 تا 8 سپتامبر 2000 در نیویورک تشکیل شد) به تصویب رسید.

هدف از تشکیل این اجلاس، استفاده از قدرت نمادین هزاره برای تامین نیازهای واقعی مردم سراسر دنیا و استفاده از همگرایی دیدگاه های جهانی درباره چالش هایی است که کشورها با آن مواجه هستند.

براساس این اعلامیه، هشت هدف توسعه هزاره، کشورها را موظف می کند تا برای مبارزه با فقر، بی سوادی، گرسنگی، نبود امکانات آموزش و پرورش، نابرابری جنسیتی، مرگ و میر کودکان و مادران، بیماری و نابودی محیط زیست، دست به دست هم بدهند و بیشتر کار کنند. درواقع هدف های توسعه هزاره، آزمونی برای اراده سیاسی به منظور ایجاد مشارکت وسیع تر و عمیق تر است.

ریشه کنی فقر که از جمله اهداف این اعلامیه است، از اصلی ترین و مهم ترین اهدافی به شمار می رود که به طور گسترده بر سایر اهداف سازمان ملل سایه افکنده است. گزارش برنامه توسعه سازمان ملل نیز که در سال 2014 و بر مبنای شاخص توسعه انسانی (HDI) تنظیم شده نشان می دهد بر اساس سنجش های درآمدی فقر، 1.2 میلیارد نفر با درآمدی برابر یا کمتر از 1.25 دلار در روز زندگی می کنند. بر اساس شاخص چند بعدی فقر برنامه پیشرفت و توسعه ملل متحد UNDP، 5.1 میلیارد نفر در 91 کشور در حال توسعه، در فقری که با محرومیت آموزشی، استاندارد زندگی و سلامت همراه است زندگی می کنند و اگرچه فقر در حالت کلی کاهش پیدا کرده اما حدود 800 میلیون نفر در صورت بروز مشکلات و موانع، در معرض قرار گرفتن در خط فقر هستند.

از این رو نیاز ضروری وجود دارد که رهبران سیاسی برای گشودن درهای تجارت، افزایش کمک و کاهش بدهی ها و دادن فرصتی عادلانه به کشورهای در حال توسعه برای کاهش فقر شدید در این کشورها، تعهدات خود را تجدید کنند. همچنین نتیجه گزارشی که آخرین مورد از رشته گزارش های ارزیابی زیست محیطی در برنامه هزاره جدید بود و به صورت پروژه چهار ساله با هدف ثبت و دسته بندی اطلاعات منابع طبیعی جهان و مشارکت 3 هزار دانشمند از سراسر جهان به انجام رسید، حاکی از آن بود که 12 درصد از گونه های پرندگان، یک چهارم از پستانداران و یک سوم از دوزیستان جهان با خطر انقراض روبه رو هستند.

کارشناسان معتقدند، سه هدف از اهداف تعیین شده توسط سازمان ملل که دو مورد آن به صورت تفصیلی تر عنوان شد، مستقیما از سوی صنعت گردشگری می توانند حمایت شوند و اهداف دیگر نیز به طور غیرمستقیم با گردشگری در ارتباط هستند. اهداف توسعه هزاره که می توانند مستقیما توسط گردشگری حمایت شوند، عبارت است از: حذف کامل فقر و گرسنگی شدید، تضمین پایداری محیطی و ایجاد مشارکت جهانی برای توسعه. شاهد این مدعا نیز شعارهایی است که در طول این سال ها و به مناسبت روز جهانی گردشگری به عنوان اهداف سازمان جهانی گردشگری برگزیده شده اند. تاکید بر صلح پایدار، توسعه پایدار و حفاظت از محیط زیست از جمله مسائلی بوده که بر آن ها تاکید شده و کارشناسان معتقدند، توسعه گردشگری به بهترین شکل می تواند اهداف فوق را محقق کند.

یکی از اهداف توسعه هزاره، دستیابی به توسعه پایدار زیست محیطی است و به دلیل سهم صنعت گردشگری و به ویژه اکوتوریسم در رشد اقتصادی کشورهای در حال توسعه و فقیر، تلاش برای منطبق کردن نتایج هر دو برنامه و حصول به موقعیت برنده-برنده یکی از مهم ترین وظایف فراروی هر دو گروه کارشناسان گردشگری و برنامه ریزان «حفظ تنوع زیستی و توسعه هزاره» است. باید دانست رابطه توسعه و اهداف هزاره با محیط زیست دوطرفه است و غفلت از محیط زیست مانع دستیابی به اهداف توسعه می شود.به این ترتیب با انطباق بازبینی پروژه های موفق اکوتوریسم در کشورهای در حال توسعه و اهداف توسعه هزاره می توان به اصولی قابل تعمیم در پهنه هایی که در آن گردشگری اتفاق می افتد، دست یافت.

تدوین و اجرای برنامه جامع توسعه طبیعت گردی، تاکید بر حفاظت اکولوژیکی از اکوسیستم مورد نیاز و جلب مشارکت مردم بومی و محلی در امر حفاظت، بسیار اهمیت دارد. توسعه فعالیت های تفرجگاهی و گردشگری در عرصه های طبیعی با حفظ استانداردهای زیست محیطی و ایجاد سازوکارهایی برای بازگشت درآمد حاصل از اکوتوریسم به جوامع محلی و برنامه های حفاظت از منابع طبیعی نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

گردشگری همچنین با توزیع ثروت، باعث انتقال منابع مالی به مناطق کم درآمدی می شود که از ظرفیت توریستی برخوردارند و به ریشه کن کردن فقر خواهد انجامید.از سوی دیگر، تبادلات فرهنگی میان اقوام مختلف بشر را بیشتر می کند و با ایجاد شناخت بیشتر مردم ملل مختلف به تقویت صلح پایدار کمک می کند. در واقع باید گفت، در شرایطی که جمعیت جهان رو به فزونی است و کشورها با مشکل تامین غذا و منابع مالی درگیرند و درگیری های قومی و مذهبی بیشتر شده و نیز به دلیل بهره برداری های بی رویه، محیط زیست در معرض تهدید است، گردشگری به عنوان یک فرصت می تواند چالش هایی از این دست را کمتر و به بهترین شکل ممکن حل کند.

گردشگران به عنوان سفیران صلح و آشتی، کار و درآمد را برای جوامع محلی به ارمغان برده و مردمان محلی نیز برای پایدار کردن این منبع درآمد با دریافت آموزش های مناسب که دولت ها باید تصدی آن را بر عهده بگیرند، موثرترین محافظان طبیعت، محیط زیست و دیگر ثروت های محل زندگی خود خواهند بود.