28 مارس 2024 - 08:34

اصلی ترین زیستگاه یوز ایرانی در خطر

11 آوریل 2016 - 16:00 dsfr.ir/xy0aa

اصلی ترین زیستگاه یوز ایرانی در خطر
زیست بوم
دو راس کل در ارتفاعات پارک ملی سیاه کوه

یکی از بزرگ ترین خطراتی که پارک ملی سیاهکوه را تهدید می کند وجود یک معدن در این پارک ملی است.

پارک ملی و منطقه حفاظت شده سیاهکوه، یکی از اصلی ترین زیستگاه های یوزپلنگ ایرانی است که این روزها به دلیل فعالیت معدنی از یک سو و جولان شکارچیان از سوی دیگر در معرض خطر قرار گرفته است.

منطقه سیاهکوه از مناطق مشترک میان استان های یزد و اصفهان است و یزد و اصفهان را از طریق شهرستان اردکان به یکدیگر متصل کرده است. این منطقه یکی از بکرترین مناطق حفاظت شده کشور به شمار می رود و در سال 80، بخشی از این منطقه به پارک ملی ارتقا یافت و به این ترتیب، سیاهکوه، تنها پارک ملی استان یزد شد و بخشی از آن نیز همچنان به عنوان منطقه حفاظت شده باقی ماند.

در سیاهکوه حدود 20 گونه پستاندار و ده ها گونه خزنده و پرنده و گونه های مختلف گیاهی شناسایی شده که 10 گونه جانوری و سه گونه گیاهی آن در معرض خطر انقراض هستند.

زندگی 60 درصد جمعیت یوزپلنگ ایرانی در سیاهکوه

یکی از دلایل شهرت سیاهکوه، زیستگاه بودن این منطقه برای 60 درصد یوزپلنگ ایرانی است به نحوی که سیاهکوه، از اصلی ترین زیستگاه های یوزپلنگ ایرانی به شمار می رود. گرچه جمعیت کل و میش و بز به دلیل تعلیف دستی و نبود جانوران گوشتخوار بزرگ، به شکلی بی رویه رشد کرده اند و پوشش گیاهی منطقه را به دلیل استفاده بیش از ظرفیت منطقه از بین برده اند، اما برخی گونه های دیگر از جمله یوزپلنگ آسیایی در معرض خطر گرفته اند و خطرات بسیاری آن ها را تهدید می کند.

این خطرات شامل خطرات طبیعی نظیر خشکسالی، از بین رفتن پوشش گیاهی همچنین خطراتی با منشأ انسانی است. یکی از بزرگ ترین خطراتی که پارک ملی سیاهکوه را تهدید می کند و بارها و بارها نیز از سوی دوستداران محیط زیست به آن اشاره شده اما مورد پیگیری مسئولان قرار نگرفته، وجود یک معدن در این پارک ملی است.

گرچه مجوز اصلی معدن قدیمی تر از پارک ملی شدن سیاهکوه است اما این مجوز دوباره تمدید شده و ادامه فعالیت و نحوه کار این معدن، نگرانی شدید دوستداران محیط زیست را به دنبال داشته است.

محمدرضا اقبالی از فعالان محیط زیست که به عنوان پدر سیاهکوه نیز شناخته می شود، در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: نگرانی ما از وجود معدن، صرفا خود معدن و فعالیت معدنی نیست بلکه اقدامات غیرعادی است که از سوی برخی فعالان در این معدن انجام می شود.

وی عنوان کرد: این معدن در واقع مکانی امن برای عبور و مرور شکارچیان غیرمجاز شده و بسیاری از شکارچیان، معدن را پوششی برای شکارهای غیرقانونی خود قرار داده اند. تاکنون بارها شکارچیان متخلفی که قصد داشتند شکار خود را با محموله معدن از منطقه خارج کنند، دستگیر شده اند اما هیچ ترتیب اثری به جز جریمه ای برای شکارچی برای رفع این مشکل اعمال نشده است.

فعالیت های معدنی بدون توجه به تعهدات انجام می شود

وی افزود: علاوه بر اینکه این معدن به مامنی برای فعالیت شکارچیان تبدیل شده، فعالیت های معدنی نیز بدون توجه به تعهدات داده شده از سوی سرمایه گذار انجام می شود.

اکنون 14 سال از ثبت بخشی از منطقه حفاظت شده سیاهکوه به عنوان پارک ملی و منطقه حفاظت شده می گذرد و در این مدت دو بار مجوز معدن بدون توجه به موقعیت منطقه تمدید شده است و بهره برداران معدن نیز بدون توجه به نکات مطرح شده در مجوزهای جدید به فعالیت خود ادامه می دهند.

پیگیری رسانه های استان یزد از سازمان صنعت، معدن و تجارت نیز نتیجه ای جز اینکه «معدن در محدوده فعالیت استان اصفهان است و مجوز از سوی اصفهان صادر شده»، نداشته است.

رئیس اداره محیط زیست شهرستان اردکان نیز در این مورد گفت: شرط فعالیت معدن در منطقه حفاظت شده و پارک ملی، پایبندی به برخی تعهدات است و برداشت از معدن باید مطابق با قوانین زیست محیطی باشد.

مجوز معدن با وجود بی قانونی های بهره برداران تمدید شد

مرتضی عزیزی بیان کرد: بر اساس قوانینی که در زمینه برداشت معدن در مناطقی با موقعیت سیاهکوه وجود دارد، برداشت از معدن نباید کوچکترین مشکل زیست محیطی در منطقه ایجاد کند که این اتفاق در سیاهکوه نمی افتد و فعالیت این معدن مشکلات بسیاری را برای پارک ملی، حیات وحش و پوشش گیاهی آن به وجود آورده است. این معدن در طول سال های اخیر از اجرای تعهدات خود سر باز زده و با این وجود، مجوز فعالیت آن تمدید شده است.

عزیزی نیز مانند فعالان محیط زیست این منطقه، از فعالیت و عبور و مرور شکارچیان در پوشش کار معدن ابراز نارضایتی کرد و افزود: بر اساس دستگیری هایی که تاکنون صورت گرفته و به اذعان شکارچیان غیرمجاز، این معدن مکانی امن برای عبور و مرور و اسکان شکارچیان است. با این شرایط، مجوز معدن نباید تمدید می شد اما بدون توجه به مسائلی که معدن در منطقه به وجود آورده، تمدید انجام گرفته و اقداماتی که در حال انجام است نیز یک هشدار برای مسئولان است.

علاوه بر مسئولان محیط زیست و فعالان محیط زیست، حتی دانشگاهیان نیز نسبت به روند فعالیت این معدن در دل تنها پارک ملی استان یزد ابراز نگرانی می کنند.

خسارت شکارچیان بیشتر از خساران خشکسالی است

عضو هیئت علمی دانشگاه یزد در گروه محیط زیست در این باره گفت: خشکسالی طی سال های اخیر خسارات جبران ناپذیری به منطقه سیاهکوه به ویژه پارک ملی آن وارد کرد و تقریبا پوشش گیاهی را از بین برد که این موضوع بحث علمی خاص خود را می طلبد.

محمدحسین ایران نژاد عنوان کرد: آنچه بیش از خشکسالی به این منطقه آسیب جدی وارد کرده است و این آسیب ها پایان پذیر نخواهد بود، فعالیت معدن در منطقه سیاهکوه است. شکار برای کنترل جمعیت به ویژه کل و میش و بز لازم است اما شکار بی رویه و بدون مجوز و کشتن حیواناتی که جمعیت آن ها رو به انقراض است، لطمه های جبران ناپذیری به حیات وحش وارد می کند. برخی گونه هایی که توسط شکارچیان در پوشش کار معدن شکار می شوند، گونه های نادر هستند و در واقع حضور این افراد در منطقه ایجاد نا امنی کرده است.

با توجه به اینکه سیاهکوه پناهگاه اصلی یوزپلنگ ایرانی یا یوزپلنگ آسیایی است و مکانی بکر و امن برای حیات وحش به شمار می رود، ادامه فعالیت معدن در این منطقه نه تنها گونه نادر یوزپلنگ ایرانی را در معرض خطر جدی قرار می دهد بلکه دیگر گونه های گیاهی و جانوری را نیز تهدید می کند.

بر اساس گفته های صاحب نظران، وجود این معدن و بی توجهی بهره برداران آن به تعهدات خود، نه تنها پوشش گیاهی و بکر بودن منطقه را از بین می برد بلکه فراهم کردن بستر برای شکارچیان و همکاری با آن ها از سوی فعالان در این معدن نیز خطری جدی تر به شمار می رود.

با توجه به اینکه پارک ملی سیاهکوه، تنها پارک ملی استان یزد است و به همین دلیل این منطقه برای استان یزد بیشتر دارای اهمیت است، دوستداران محیط زیست از مسئولان محیط زیست کشور خواستار بررسی موضوع و رسیدگی به وضعیت این معدن هستند.

1