28 مارس 2024 - 23:03

سازمان میراث فرهنگی از برنامه های آیین ملی نوروز می گوید

1 مارس 2016 - 20:00 dsfr.ir/qq2px

سازمان میراث فرهنگی از برنامه های آیین ملی نوروز می گوید
مینا رشیدی
برگزاری نشست خبری آیین بزرگداشت نوروز در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری

همایش، جشنواره و نمایشگاه عکس، نوروزگاه و چاپ کتب تخصصی نوروز برنامه های سازمان میراث فرهنگی برای بزرگداشت آیین ملی نوروز 1395.

نشست خبری آیین بزرگداشت نوروز در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در 11 اسفند 1394 برگزار شد.

معاون توسعه مدیریت سازمان و دبیر شورای سیاست گذاری جشن نوروز، سمیع الله حسینی مکارم، نوروز را غنی ترین میراث فرهنگی ناملموس ایرانیان دانست و گفت: تمام کشورها و قومیت های وابسته به فرهنگ نوروز، این رویداد را فارغ از سطح اقتصادی، اجتماعی، قومیتی و ... جشن می گیرند. نوروز به عنوان یکی از کهن ترین عناصر فرهنگ و تمدن ایرانی، نماد گذشت، پاکی و پاکیزگی، وحدت، همدلی و همزیستی، نوع پرستی و مهمتر از همه صلح و امنیت است.

وی با اشاره به گستره جغرافیایی نوروز بیان کرد: علاوه بر ایران 10 کشور ترکیه، ازبکستان، ارمنستان، تاجیکستان، قزاقستان، ترکمنستان، افغانستان، آذربایجان، قرقیزستان و عراق نیز نوروز را به عنوان یک آیین ملی جشن می گیرند و در هند و پاکستان نیز نوروز نه به عنوان یک آیین ملی ولی یک رویداد مهم جشن گرفته می شود.

معاون توسعه مدیریت سازمان در تاکید بر غنای نوروز در بهره مندی از آیین های مختلف قومی و محلی اظهار کرد: تمام آیین ها و مراسمی که قبل و حین و بعد از نوروز نظیر چهارشنبه سوری، سبزه کاری، حاجی فیروز و بازی چوگان و ... برگزار می شود به تنهایی از ظرفیت های بالایی برای ثبت جهانی برخودارند.

وی در اشاره به مهم ترین ویژگی های نوروز بر اهمیت موارد مشترک و متفاوت آیین های نوروزی در بین اقوام مختلف تاکید کرد و گفت: حفظ تمام این آیین ها و یا احیا و پررنگ تر کردن آن ها از مهم ترین اهداف برگزاری چنین جشنی است.

سمیع الله حسینی مکارم در بیان کارکردهای نوروز تصریح کرد: نوروز در عرصه های اجتماعی، زیست محیطی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کارکردهای قابل توجهی دارد. وحدت را بین اقوام زیاد می کند و منجر به صلح و آرامش می شود. از طرف دیگر روابط اجتماعی را تسهیل می کند و به محیط زیست و حفاظت از آن ارزش می گذارد.

وی در اشاره به اهداف برپایی آیین های ملی نوروز ابراز داشت: از آنجایی که پرونده نوروز به صورت مشترک با 12 کشور و با مدیریت جمهوری اسلامی ایران به ثبت رسیده است، تعهدات ایران در قبال جامعه بین الملل و یونسکو ما را بر آن داشت تا با برگزاری چنین جشنی، زمینه های لازم را برای برگزاری نوروز تهسیل و ممکن سازیم. علاوه بر این درصددیم با ترویج ارزش های نوروز نظیر صلح، همبستگی، همجواری و تسامح، اعتدال، سبک زندگی سالم، وحدت، امید و ... آن دسته از آیین های نوروزی را که در شرف از بین رفتن و یا کمرنگ شدن هستند احیا کنیم و با مطالعات و تحقیقات لازم منجر به شناسایی و تقویت انها شویم. از طرف دیگر قصد داریم دایره المعارفی نوروزی با مدیریت ایران و همکاری 12 کشور دیگر منتشر و توزیع کنیم. به علاوه بر انیم با آیین های نوروزی گفتمان صلح را به عنوان یک گفتمان ایرانی در عرصه بین الملل به نمایش بگذاریم.

دبیر شورای سیاست گذاری جشن نوروز اضافه کرد: از انجایی که نوروز بزرگترین پرونده میراث معنوی کشور است، پس از تعاملات بسیار در درون و بیرون سازمان میراث فرهنگی و پس از برگزاری 22 جلسه سیاست گذاری مقرر شد تا در 18 اسفند 1394 همایش افتتاحیه آیین های ملی نوروز در موزه ملی ایران و با دعوت از شخصیت های ملی، فرهنگی، علمی و بین المللی و با برنامه های متنوع نقاله زنی، اجرای سرود صلح کودکان، دعای باران خواهی و نوروز خوانی و ... برگزار شود. علاوه بر این، همایش عروسک های بومی و نوروزی، از 13 تا 15 اسفند در محل موزه ملی ایران توسط مرکز میراث ناملموس تهران برگزار می شود. در این همایش 4 نشست تخصصی برگزار می شود و 23 نفر از استادان هنر عروسکی از کشورهای مختلفی نظیر هندوستان، افغانستان، قرقیزستان، ارمنستان، تاجیکستان، اندونزی و سازمان های یونیسف، یونسکو، ایکو، سازمان ملل، دانشگاه ها و پژوهشگران حضور خواهند داشت و پنل های تخصصی بین المللی عروسک های بومی نیز بر قرار است. علاوه بر برگزاری کارگاه های ساخت عروسک با مصالح به اجرای صحنه ای و محیطی عروسک های نوروز نیز پرداخته می شود.

یدالله پرمون، رییس مرکز میراث ناملموس تهران با اشاره به سازمان ها و صاحب نظران و صاحبان ایده در حوزه عروسک گفت: عروسک ها پیشینه اسطوره ای، اعتقادی و آیینی دارند و منعکس کننده ویژگی های فرهنگی مر یک از اقوام و مناطق هستند.

وی ادامه داد: همایش علمی نوروز با عنوان "نوروز میراث صلح" در تاریخ 17 اسفند از ساعت 14 تا 18:30 به طور همزمان در قالب 10 پانل تخصصی در تالارهای موزه ملک، موزه ملی ایران، موزه پست و ارتباطات، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و در تاریخ 18 اسفند در سالن آرامستان پژوهشکده تخصصی توسط پژوهشکده مردم شناسی پؤوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برگزار می شود. در این پانل ها 50 سخران در حوزه نوروز مقالات علمی خود را ارائه می دهند.

معاون توسعه مدیریت سازمان در توضیح نوروزگاه ها اظهار کرد: در این برنامه به برپایی آیین های بزرگداشت نوروز در 20 شهر از 13 استان (تهران، بندرعباس، قشم، مشهد، نیشابور، زابل، ایران شهر، چابهار، شیراز، بوشهر، اصفهان، سنندج، کرمان، گنبد کاووس، بندر ترکمن، تبریز، رشت، آبادان، اهواز، ایزه) از 24 تا 29 اسفند می پردازیم. با برگزاری این برنامه که برای اولین بار در شهرهای پایلوت ذکر شده برگزار می شود، سعی داریم با بررسی نقاط قوت و ضعف، آسیب شناسی ها و بررسی تاثیرات اجتماعی و فرهنگی، امکان برگزاری انها را در سال های آینده برای شهرهای دیگر نیز بسنجیم.

وی در ادامه بیان کرد: قرار است برنامه ای متفاوت با بازی چوگان در میدان شاه اصفهان از 24 تا 29 اسفند برگزار شود. علاوه بر این قرار است نمایشگاه عکس های تاریخی مجموعه فرهنگی گلستان با محور نوروز از 18 اسفند تا 13 فروردین در موزه ملی ایران بر پا شود. جشنواره عکس های مردمی نوروز نیز در دو بخش آیین ها و سفرهای نوروزی با همکاری شبکه اجتماعی ایران لنداسکیپ برگزار می شود. در نمایشگاه عکس نوروز ملل نیز تصاویری از جلوه های نوروزی 12 کشور عضو پرونده جهانی نوروز به نمایش گذاشته می شود. تصاویری نیز از میراث ناملموس ثبت شده کشور در یونسکو و عکس های نوروزی کشورهای عضو اکو به نمایش گذاشته می شود.

سمیع الله حسینی مکارم همچنین به تولیدات فرهنگی و کتب تخصصی نوروز که قرار است منتشر شود اشاره کرد و گفت: به مناسبت این رویداد کتبی با عنوان کتاب گفتگو، کتاب نوروز و کتاب عروسک های نوروزی، کتاب مجموعه مقالات همایش ملی نوروز، کتاب چکیده مقالات همایش ملی نوروز و کتاب پژوهش های مردم شناسی منتشر خواهد شد.

وی در پایان افزود: کتاب گفتگو شامل گفتگو با صاحب نظران، پژوهشگران، مفاخر، مسئولین و مقامات در موضوع نوروز خواهد بود. کتاب نوروز به معرفی آیین های نوروزی می پردازد و توسط دفتر ثبت آثار و حفظ و احیایمیراث معنوی و طبیعی تالیف شده است.در کتاب عروسک های نوروزی نیز به بیان سنت های ضفاهی، اشعار، آیین ها، آداب و رسوم، جشن ها و گردهمایی ها پرداخته شده است. در کتاب پژوهش های مردم شناسی به ابعاد مردم شناسانه نوروز پرداخته شده است.

فرهاد نظری، مدیرکل دفتر ثبت آثار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در اشاره به پیام دوستی نوروز با طبیعت گفت: نوروز پیام آور دوستی با طبیعت است، اما اگر چیز دیگری در واقعیت و در سفر های نوروزی اتفاق می افتد، ماهیت و توصیه موکد میراث نوروز به طبیعت را به زیر سوال نمی برد.

علی رضا حسن زاده، رییس پژوهشکده مردم شناسی سازمان با اشاره به کم کردن فاصله کنش های طبیعی مردم از آنچه که میراث به واقع ارائه می دهد بیان کرد: سازمان وظیفه دارد از طریق پژوهش ها و تحقیقات و با برگزاری چنین رویدادهایی، خودآگاهی از میراث را به مردم انتقال داده و اینگونه کنش های نادرست را اصلاح سازد.

سمیع الله حسینی مکارم با تاکید بر اهمیت بهره برداری کشور از میراث معنوی همچون نوروز تصریح کرد: بسیاری از آیین های ما این ظرفیت را دارند تا به گردشگران به عنوان یک جاذبه گردشگری ارائه شوند. نوروزگاه ها که به طور آزمایشی امسال برگزار می شوند، ابزار لازم برای تبدیل کردن این آیین ها به جاذبه های گردشگری هستند.

وی همچنین با اشاره به تشکیل دبیرخانه نوروز گفت: ما در صددیم تا با ایجاد یک پایگاه اجرایی، تحقیقی و پژوهشی بتوانیم به شناسایی، حفاظت و بهره برداری از آیین های ویژه نورزی بپردازیم.

فرهاد نظری در ادامه نشست اظهار کرد: نوروز در ایران بیشتر از سایر مناطق امری درونی است. با برگزاری چنین رویدادها و جشن هایی می توان نورزو را به امری بیرونی تبدیل کرده و بدین ترتیب بسترهای لازم را برای جذب گردشگری فراهم ساخت.

معاون توسعه مدیریت سازمان در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران مبنی بر مشکلات بودجه برخی از استان ها و ناچاری آن ها در عدم برگزاری نوروزگاه ها ابراز داشت: بودجه و مبلغ تعیین شده ما برای این امر محدود بود و بیشتر توصیه ما برای نوروزگاه ها این بود که برای تامین مالی فعالیت مورد نظر بهتر است از نهادها و سازمان های دولتی، ادرات محلی و استانی، سازمان های مردم نهاد و استانداری ها و شهرداری ها کمک گرفته شود. اما برای سال های بعد پیشنهاد ما به سازمان مدیریت این است که ردیف اعتباری جداگانه ای را برای چنین برنامه ای تخصیص دهند.

شبان میرشکرایی، دبیر کمیته نوروزگاه ها در بیان مکان برگزاری نوروزگاه ها گفت: این نوروزگاه ها در محل های پرتردد و در مسیر دید و بازدیدهای قبل از عید و در محل تمرکز مردم برگزار می شوند. نوروزگاه شهر تبریز در بازار تبریز، زابل در موزه مردم شناسی و کنار بازار، در ایرانشهر و چابهار در محل بازار سنتی، در هرمزگان در معبد هندوها، در قشم در بازار شهر قشم، در بوشهر در کنار بازار، در فارس در کنار حمام وکیل، در اصفهان مسیر میدان نقش جهان تا چهل ستون، در نیشابور در کاروانسرای عباسی، در لاهیجان در کنار بازار، در بندرترکمن در کنار اسکله، در گلستان در مجموعه جهانی گنبد کاووس، در تهران در مجموعه باغ موزه قصر و در کردستان در خانه کرد سنندج برگزار می شود.

وی در ادامه به این نکته اشاره کرد که برخی از این نوروزگاه ها به صورت یک مسیر طی می شود و برخی دیگر در جای ثابتی برنامه ی خود را اجرا می کنند. به عنوان مثال قرار است از محل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تبریز تا تیمچه امیر بازار تبریز تکم گردانی داشته باشیم.

شبان میرشکرایی در پایان تاکید کرد که هدف از برپایی این مراسم،  برگزاری نوروز به شیوه های سنتی هر منطقه و چیدن سفره نوروزی مخصوص به خود مناطق و اقوام مختلف است.

1