بر اساس آمارهای رسمی وزارت راه در سال گذشته فرودگاه امام نزدیک به 13 میلیون مسافر جا به جا کرده است اما همچنان فاصله قابل توجهی در عرصه ناوبری با استانداردهای جهانی دارد.
100 میلیون مسافر در قالب بیش از 950 هزار پرواز؛ این عملکردی است که در سال 2015 فرودگاهی در جورجیای آمریکا به ثبت رسانده و نام خود را به عنوان بزرگ ترین فرودگاه مسافرتی جهان مطرح کرده است. مقایسه این آمار با شرایط بزرگ ترین فرودگاه ایران در سال گذشته به خوبی فاصله ای را نشان می دهد که باید پس از لغو تحریم ها با پیگیری های گسترده برطرف شود.
هرچند فرودگاه مهرآباد در سال گذشته براساس آمارهای رسمی وزارت راه نزدیک به 13 میلیون مسافر جا به جا کرده و نام خود را در فهرست فعال ترین فرودگاه های منطقه به ثبت رسانده است اما همچنان فاصله قابل توجه آمارهای ایران در عرصه ناوبری با آنچه استانداردهای جهانی تعیین می کنند متفاوت است.
این آمارها در حالی به ثبت رسیده که موقعیت خاص فرودگاه مهرآباد در همسایگی شهر تهران و در نزدیکی برج های مسکونی از یک سو و البته ترافیک گسترده شهری در رسیدن به آن از سوی دیگر باعث شده این فرودگاه قدیمی در فهرست مناطقی قرار گیرد که رشد فعالیت آن باید متوقف شود. از این رو وزارت راه و شهرسازی با وجود اینکه اعلام کرده به طور دائمی از باقیمانده فرودگاه مهرآباد دفاع خواهد کرد اما اصل برنامه های توسعه محور خود را به سمت دیگر فرودگاه مهم استان تهران یعنی فرودگاه امام خمینی (ره) انتقال داده است.
این فرودگاه که در حال حاضر تمام پروازهای بین المللی استان تهران و چند استان نزدیک به پایتخت کشور را مدیریت می کند، با ظرفیت مسافرگیری حدود 4 میلیون نفر در سال فعالیت خود را ادامه داده و این در شرایطی است که به دلیل بالا بودن تقاضا برای سفر به کشورهای خارجی، ظرفیت آن با دو برابر بیش از حد مجاز سالانه به 10 میلیون مسافر را جابه جا می کند.
این نیاز جدی برای بهبود زیرساخت های مسافرت هوایی کشور، وزارت راه و شهرسازی را بر آن داشته تا برای فرودگاه امام خمینی برنامه های توسعه ای کلانی در نظر بگیرد. برنامه هایی که تا چند ماه قبل به دلیل محدودیت جدی، منابع اعتباری یا متوقف بودند یا با سرعتی بسیار پایین پیگیری می شدند و در حال حاضر، به دلیل بازگشت سرمایه گذاران خارجی و صف طولانی آنها برای ورود به ایران روزهای خوشی را پشت سر می گذارند.
در کنار امکانات جانبی در نظر گرفته شده برای فرودگاه امام، وزارت راه و شهرسازی برای تبدیل کردن این فرودگاه به یک فرودگاه هاب در منطقه، برنامه ریزی های گسترده ای کرده که در نهایت ظرفیت مسافرپذیری این فرودگاه را در سال به نزدیک 100 میلیون مسافر یعنی رقمی نزدیک به آنچه در حال حاضر در بزرگ ترین فرودگاه جهان اتفاق می افتد، برساند. در حال حاضر، در برنامه های توسعه ای فرودگاه امام سه ترمینال مجزا در نظر گرفته شده که براساس صحبت های آخوندی یک ترمینال موقت با ظرفیت مسافرگیری 3میلیون نفر، ترمینال سلام با ظرفیت تقریبی 5 میلیون نفر و ترمینال ایران شهر با ظرفیت سالانه 30میلیون نفر در دست پیگیری هستند.
بر این اساس پس از افتتاح ترمینال موقت فرودگاه امام ظرفیت ترمینال فعلی نیز افزایش خواهد یافت و در نهایت در مجموع این فرودگاه توان جا به جایی 50 میلیون مسافر را در سال خواهد داشت که با افزوده شدن فاز دوم در چارچوب این فاز نیز حدود 50 میلیون مسافر به ظرفیت فرودگاه امام اضافه خواهد شد و ظرفیت بالقوه آن به رقمی نزدیک به 100 میلیون نفر در سال می رسد که طبق گفته وزیر راه و شهرسازی این افزایش قابل توجه ظرفیت فرودگاه امام در مدت 44 ماه اتفاق خواهد افتاد بنابراین ظرف مدت 4 سال ظرفیت فرودگاه امام به 25 برابر می رسد.
در کنار این فرودگاه مهم و مرکزی در کشور وزارت راه اعلام کرده برای احیا و بهسازی فرودگاه های شهرهایی مانند مشهد، تبریز، اصفهان، شیراز، اهواز و بوشهر نیز برنامه ریزی های کلانی دارد که احتمالا این فرودگاه ها نیز با کمک سرمایه گذاران خارجی بهسازی خواهند شد و در مسیر فرودگاه های توسعه یافته قرار می گیرند. اگر به این برنامه ها طرح وزارت راه برای واردات هواپیماهای کوچک را نیز اضافه کنیم به آغاز دوره ای می رسیم که نتیجه قطعی آن رشد و توسعه فرودگاه های ایران هم راستای شاخص های جهانی است.
در کنار تجهیزات ناوبری و امکانات زیرساختی فرودگاه ها که می تواند جایگاه کشور در محور توسعه هوایی را ارتقا بخشد، استفاده اقتصادی از این ساختارهای بین المللی نیز عامل مهم دیگری است که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته محوریت دارد. ساخت و تجهیز هتل ها، پاساژها، مراکز تفریحی و اقتصادی بزرگ در حاشیه فرودگاه های بین المللی باعث شده این روزها، فرودگاه از جایگاهی فنی به محیطی مهم برای مبادلات اقتصادی تبدیل شود. این رویکرد اقتصادی مهم اما تاکنون در ایران کمتر مورد توجه بوده و نشانه آن زیان ده بودن 50 فرودگاه مسافرتی کشور در میان 54 گزینه موجود است و اگر بنا بر محاسبه سود باشد تنها فرودگاه امام در طول این سال ها نام خود را در این فهرست ثبت کرده است.
این عقب ماندگی غیرقابل انکار باعث شده وزارت راه با استفاده از فضای لغو تحریم ها، پای سرمایه گذاران خارجی را به طرح های اقتصادی فرودگاه امام نیز باز کند و از فعال شدن بزرگ ترین گروه هتلداری اروپا در این فرودگاه گرفته تا فعال کردن یک شرکت هلندی به عنوان مشاور اصلی پروژه، گام هایی است که در این راستا برداشته شده و بناست در روزهای آینده با ابلاغ منطقه آزاد این فرودگاه توسعه یابد.
باز شدن دروازه های اقتصاد جهان به روی ایران در طول هفته های گذشته نخستین تغییرات را روی صنعت هواپیمایی کشور گذاشته و در کنار انعقاد قرارداد خرید 138 هواپیمای مسافرتی، افق فرودگاهی کشور را نیز چه در سخت افزار و چه در امکانات اقتصادی روشن کرده است. در سبد خرید ایران از ایرباس، مدل 380به عنوان بزرگ ترین هواپیمای مسافرتی قرار دارد که تنها در فرودگاه هایی خاص امکان نشست و برخاست خواهد داشت و این به معنی آن است که امکانات فرودگاهی نیز باید در چارچوب پسا برجام رشد کند؛ الزامی که به نظر می رسد گام های نخست آن با قدرتی زیاد برداشته خواهند شد.
