با افزایش تعداد گردشگران کشور، بزه علیه گردشگران افزایش خواهد یافت.
از دیدگاه جامعه شناسان، جرم پدیده ای ضد اجتماعی است که منجر به اختلال در نظم و امنیت جامعه می شود. جرم در تمامی جوامع وجود دارد و در مقاصد گردشگری نیز پدیده ای نوظهور نیست. در مواقعی حتی به نظر می رسد با توسعه گردشگری، میزان وقوع جرم در مقاصد گردشگری افزایش نیز می یابد. در برخی از مواقع نیز با ازدیاد تعداد گردشگران، تعداد جرایم بالا می رود.
در سال 2015، 10 شهر از خطرناک ترین شهرهای گردشگری جهان از سوی Skyscanner معرفی شدند. شهر San Pedro Sula در هندوراس به دلیل خرید و فروش مواد مخدر و حمل اسلحه توسط گروه ها محلی در مقام اول قرار دارد؛ سپس Caracas در ونزوئلا، Cape Town در آفریقای جنوبی، Detroit آمریکا، Rio de Janeiro در برزیل، Cali در کلمبیا، Acapulco در مکزیک، Guatemala City در گوآتمالا، Karachi در پاکستان و Baghdad در عراق در رتبه های بعدی قرار دارند. هدف از این رتبه بندی ها جلوگیری از سفر گردشگر به این مناطق نیست بلکه نوعی هشدار است تا نکات امنیتی در طول سفر بیشتر رعایت شود.
وقوع جرم علیه گردشگران از تفاوت های بین گردشگران و ساکنین محلی نشات می گیرد که ممکن است ریشه در فرهنگ جوامع داشته باشد. برای مثال هنجارهای مرتبط با لباس، گفتار و رفتار عواملی است که گاها منجر به شکل گیری تنش بین گردشگران و ساکنین محلی شده و در قالب بزه خود را نشان می دهد. عواملی مانند نژاد، انتخاب نوع محل اقامت، سن، ملیت، تنها یا گروهی سفر کردن از دیگر عوامل موثر در بزه علیه گردشگران است.
افزایش جرم با نوع گردشگری در مقصد نیز مرتبط است. انواع مختلفی از جرایم وجود دارد که می تواند علیه گردشگران اتفاق بیفتد. انواع خاصی از این جرائم مانند حمله، تجاوز به عنف و قتل توجهات رسانه ها را در مقاصد بیشتر به خود جلب می کنند. گاها خطرات برخی از جرایم برای گردشگر بسیار کم است ولی پوشش خبری رسانه ها اثر قابل توجهی بر تعداد بازدید کنندگان خواهد داشت. برای مثال در سال های اخیر، مصر حدود یک میلیارد دلار از درآمد های گردشگری خود را به دلیل قتل گردشگران توسط افراط گرایان اسلامی از دست داده است.
در حقیقت امنیت و عدم وقوع جرم از عوامل کلیدی موثر بر تقاضای گردشگر و تصویر مقصد هستند. گردشگران با مشاهده مشخصه های خاص در یک مقصد نا امن، ترجیح می دهند تا به مقصدی مشابه ولی با امنیت بیشتر سفر کنند. جرایم بی اهمیت تری نیز مانند جیب بری وجود دارند که ممکن است بر صنعت گردشگری تاثیر بسزایی نگذارند ولی قطعا بر تجربه ی گردشگر تاثیرات فراوانی خواهند داشت. ارائه ی تصویری نا امن به طور مستقیم و غیرمستقیم بر فرایند تصمیم گیری و انتخاب مقصد تاثیر خواهد گذاشت.
بنا بر دلایل متنوعی، گردشگران نسبت به افراد جامعه بیشتر در معرض جرم و جنایت قرار می گیرند. ویژگی های شخصی و رفتاری خاص گردشگران، آنها را به قربانیان مطلوبی تبدیل می کند. برای مثال گردشگران اغلب مبالغ زیادی از پول و اقلام ارزشمند مانند پاسپورت، دوربین و ... حمل می کنند. این مورد در کشور ما بسیار با اهمیت است. چرا که گردشگران ناگریز به حمل پول نقد هستند و نمی توانند از کارت های اعتباری خود در ایران استفاده کنند. اگرچه تحریم های جهانی و ضعف زیر ساخت های بانکی همیشه دغدغه ای برای فعالان این صنعت بوده است اما امید این می رود که با برداشته شدن تحریم ها، شاهد تحولات مثبت بیشتری در این زمینه باشیم.
علاوه بر این گردشگران به طور کلی از بسیاری از اقدامات امنیتی چشم پوشی می کنند و گاها خود در فعالیت هایی مشارکت می کنند یا از قسمت هایی از شهر یا منطقه بازدید می کنند که ناشناخته است و حتی از نظر خود ساکنین محلی نا امن محسوب می شود؛ همین امر آسیب پذیری آن ها را دوچندان می کند. به طور کلی بیشتر جرایم در سطح بین المللی در گردشگری شامل فحشا، جیب بری، قمار، سرقت از محل اقامت، اخاذی و زورگیری در مکان های عمومی و حملات تروریستی می شود. در بیشتر مواقع گردشگران جرایمی را که علیه آنها صورت می گیرد، گزارش نمی دهند زیرا در اغلب موارد به سبب برنامه های فشرده گردشگری خود قبل از ارائه گزارش جرم، مجبور به ترک مقصد می شوند.
بر اساس پژوهشی که در سال 1388 تحت عنوان "جرایم علیه گردشگران در مقصدهای گردشگری – مطالعه موردی کلانشهر تهران" صورت گرفت، بیش ترین جرایمی که علیه گردشگران خارجی در کلانشهر تهران، یعنی یکی از اصلی ترین مقاصد گردشگری کشور، به وقوع می پیوندد به ترتیب شامل کیف قاپی، سرقت، گروگانگیری، اعمال منافی عفت، ایراد ضرب و جرح و قتل بوده است. قطعا این جرایم در استان های کشور متفاوت خواهند بود. تمامی قوانین مرتبط با وقوع این جرایم ضمانت اجرایی دارند و توسط مراجع ذی صلاح به آن ها رسیدگی خواهد شد.
اما دسته دیگری از اقدامات نسبت به گردشگران به وقوع می پیوندد که تا به امروز به عنوان جرم از آن ها یاد نشده است. اتوبوس های گردشگران همراه با راهنما به فروشگاه های صنایع دستی می رسند، ولی راهنما گردشگران را به فروشگاهی خاص هدایت می کند که قبلا با صاحب مغازه بر سر حق کمیسیون خود به توافق رسیده است. این عمل در ماهیت خود اشتباه نیست و در بسیاری از کشورها و مقاصد گردشگری اتفاق می افتد ولی در ازای پولی بسیار، صنایع دستی بی کیفیت به گردشگر ارائه می شود و گاها گردشگر سه یا چهار برابر بیشتر برای آن هزینه می کند. در این گونه موارد قوانین و مقرراتی برای گردشگر وجود ندارد تا اعتراض خود را اعلام کند و بعد از بازگشت به کشورش نیز نمی تواند چیزی را پیگیری کند. برای مثال در کشور چین، آژانس های مسافرتی این کشور برای تورهای های خروجی به مقاصد دیگر به گردشگر ضمانت کتبی می دهند تا در صورت بی کیفیت و بی اصالت بودن صنایع دستی فروخته شده به آنها در مقصد، به گردشگران جریمه بپردازند.
متاسفانه تعداد اندکی از راهنمایان گردشگری با انجام اقداماتی این چنینی، و با درخواست وجه بیشتر از گردشگر برای انجام فعالیتی که در قبال آن حقوق می گیرند، به اعمالی دامن می زنند که در حقیقت قبل از هر چیز وجهه مقصد گردشگری را مخدوش می سازد و از اعتماد گردشگران می کاهد.
این اقدامات در نوع خود بسیار کوچک هستند و هیچ گاه به عنوان جرم مطرح نخواهند شد زیرا نتایج آن ها اختلالی در امنیت ملی ایجاد نخواهند ولی تاثیرات منفی بر گردشگری می گذارد. جرایم چه کوچک و چه بزرگ تاثیرات خود را خواهند گذاشت و گردشگر حتی ممکن است با رضایت کامل کشور را ترک کند ولی این اقدامات در بخشی از تجربه ی سفر او باقی می ماند که بر تبلیغات شفاهی از مقصد ایران تاثیر گذار خواهد بود. نباید فراموش کرد که مهم ترین پیش شرط موفقیت گردشگری حفظ شهرت مقصد با کنترل جرایم و تامین امنیت گردشگر است. امنیتی که به عهده تک تک فعالان گردشگری کشور است.
به نظر می رسد با افزایش تعداد گردشگران کشور باید با ایجاد بسترهای فرهنگی، اجتماعی، تکنولوژیکی و بانکداری و بازنگری در روندهای صلبی و ایجابی موجود، راهکارهای موثرتری برای مقابله با بزه علیه گردشگران ارائه داد. این راهکارها می توانند از طریق تصویب قوانین حمایتی از گردشگران قربانی بزه و با تسهیل رویه های اجرایی آن ها عملی شوند.
