به نظر می آید تعالیم اخلاقی و اسلامی، با مسافرت در جهان مادی آمیخته شده است.
کنفرانس بین المللی گردشگری و معنویت چهارشنبه و پنجشنبه هفته گذشته در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد. خلاصه ای از مباحث مطرح شده از سوی سخنرانان این کنفرانس را در این گزارش و گزارش های بعدی می خوانید.
حمید رضا طیبی، رییس جهاد دانشگاهی و رئیس کنفرانس، با اشاره به سفارش قرآن در 14 آیه به گردش توام با تفکر و تعقل انسان ها در زمین، سخنرانی خود را شروع کرد و گفت: جهاد دانشگاهی به عنوان سازمانی دانش بنیان و برخواسته از متن انقلاب اسلامی ایران توسعه فرهنگی و علمی – فن آورانه را از عوامل اصلی پیشرفت عدالت محور و اخلاق بنیان جوامع می داند.
رییس جهاد دانشگاهی، گردشگری را ضرورتی اساسی برای زندگی مادی و معنوی انسان ها دانست و معتقد است شناخت بسترهای ناشناخته و پنهان معنوی بعد گردشگری، خدمتی به بشریت برای دستیابی به سطح بالایی از نیارهای انسانی، تضمین صلح جهانی و تلطیف تعاملات انسانی به حساب می آید و متعاقبا زمینه ساز شکل گیری تقاضای پایدار در بازارهای بالقوه گردشگری خواهد شد.
وی افزود: تاسیس پژوهشکده گردشگری در جهاد دانشگاهی در واحد خراسان رضوی، ایجاد مرکز گردشگری دانشجویان در معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی با عملکرد ملی در سراسر کشور، راه انداری دانشکده گردشگری برای اولین بار در ایران در دانشگاه علم و فرهنگ جهاد دانشگاهی حاکی از اهمیت این سازمان به گردشگری و اهمیت آن در آرامش جسم و روح انسان و جامعه است.
حمید رضا طیبی بیان کرد: شرایط ایجاد شده در دوران پساتحریم می تواند ایران را به یکی از قطب های گردشگری جهان با توجه به اثرات معنوی آن تبدیل کند. برگزاری این کنفرانس، مساله اصلی مدیریت گردشگری با نگاه معنوی و بررسی روش ها، فنون، ابزارها و امکاناتی است که معنویت را در تمام گونه های مختلف گردشگری در نظر می گیرد تا در کنار اهداف اولیه سفر مفاهیم مرتبط با فطرت و سرشت انسانی نیز مورد توجه قرار گیرد.
پیام ریاست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
در ادامه کنفرانس پیام ریاست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، مسعود سلطانی فر توسط رنجبر، مدیر کل آموزش گردشگری سازمان خوانده شد.
وی به نیابت از ریاست سازمان اظهار کرد: جامعه، دین و اخلاق جز اصول و زیربنای اصلی شاخه گردشگری معنوی است. درک و شناخت کافی نسبت به آنان و مدیریت مناسب منابع معنوی غنی موجود در کشور موجبات توسعه گردشگری را فراهم می آورد و برآیندهای مفید اجتماعی و اقتصادی بسیاری را در پی دارد. گردشگری و معنویت به نوعی بازگشت به خویشتن خویش است و در عین حال آرامش روحی است.
بسیاری از گردشگران کنونی در دنیای امروز هدف از سفر خود را اعتلای روحی عنوان می کنند که تنها با قدم نهادن در مسیر و مقصدی معنوی میسر است.
رنجبر در ادامه اضافه کرد: بسیاری از گردشگران کنونی در دنیای امروز هدف از سفر خود را اعتلای روحی عنوان می کنند که تنها با قدم نهادن در مسیر و مقصدی معنوی میسر است. از طرف دیگر، مقاصد گردشگری معنوی جز قدیمی ترین مقاصد گردشگری است که تاریخ مصرف ندارند و با گذشت زمان ارتباط عمیق تری با گردشگری ایجاد می کنند. حال اگر برای توسعه گردشگری، با انگیزه معنویت اقدام شود و با توجه به تمام منابع معنوی موجود در کشور می توان به توسعه پایدار در این حوزه دست پیدا کرد.
مدیر کل آموزش گردشگری سازمان به نقل از سلطانی فر این گونه به سخنان خود خاتمه داد: برگزاری کنفرانس بین المللی گردشگری و معنویت مقدمه ای بر توسعه شتابان گردشگری، دستیابی به افق چشم انداز 1404، و حصول به اهداف برنامه ششم توسعه است. برای تحقق هدف 5 برابر شدن ایرانگردان خارجی در چارچوب سیاست های ابلاغی برنامه ششم توسعه توسط مقام معظم رهبری لازم است بسته های متنوع و متعددی برای مقاصد مختلف با این رویکرد به ویژه اماکن زیارتی طراحی شده و رویدادهای مذهبی مورد توجه ویژه قرار گیرد. لذا برگزاری همایش هایی با رویکرد تبیین مباحث علمی و اطلاع رسانی ظرفیت های توسعه گردشگری ایران از جمله همایش فوق می تواند در ایجاد اشتغال و توزیع درآمد موثر واقع شود.
در ادامه کنفرانس، عضو عالی فرهنگستان علوم، آیت الله سید مصطفی محقق داماد با اشاره به عنوان سیر و سلوک در عرفان عملی تصریح کرد: در تربیت عرفانی، بشر مسافری است که از نقطه ای حرکت کرده و به نقطه ای دیگر می رود. در ادبیات اسلامی آثار و فواید معنوی برای مسافرت کردن انسان در نظر گرفته شده است. به نظر می آید تعالیم اخلاقی و اسلامی، با مسافرت در جهان مادی آمیخته شده است.
بیشتر آیاتی که در قرآن در مورد سفر کردن آورده شده است، توصیه به سفر را عبرت گرفتن بیان کرده است. عبرتی که در حقیقت به معنی قرار دادن گذشته به عنوان پلی برای عبور به آینده در نظر گرفته شده است.
این عضو عالی فرهنگستان علوم در ادامه اضافه کرد: بیشتر آیاتی که در قرآن در مورد سفر کردن آورده شده است، توصیه به سفر را عبرت گرفتن بیان کرده است. عبرتی که در حقیقت به معنی قرار دادن گذشته به عنوان پلی برای عبور به آینده در نظر گرفته شده است. اما در آیه 46 سوره حج در قرآن کریم به سفر نه از برای عبرت گرفتن بلکه برای ارتقا سطح شعور، تفکر و بصیرت توصیه شده است.
آیت الله سید مصطفی محقق داماد در تفسیر آیه "آیا در زمین گردش نکرده اید تا دل هایی داشته باشد که با آن بیاندیشید یا گوش هایی که با آن بشنوید؟" گفت: تا انسان ها جهان را نبینند جهان بینی پیدا نمی کنند.
استاد دانشگاه وینسکانسین ایالات متحده آمریکا، جعفر جعفری در ادامه کنفرانس با اشاره به گسترش شاخه های گوناگون گردشگری بعد از جنگ جهانی دوم گفت: با ایجاد گونه های مختلف گردشگری، کشورها متوجه شدند که ضرورتی ندارد که تمام کشورها از گونه های یکسان برای توسعه گردشگری خود بهره مند شوند.
جعفر جعفری، گردشگری را بزرگترین حرکت مردم در جهان دانست و خاطر نشان کرد: گردشگری کبوتر صلحی است که تنها به مناطقی پا می گذارد که می تواند در آن مقاصد بنشیند. به بیان دیگر عدم وجود گردشگری می تواند به مثابه عدم وجود صلح تلقی شود. وجود گردشگر و آمد و شد های گردشگران نشان از شکل گرفتن رابطه های بین المللی دارد.
این استاد دانشگاه وینسکانسین بر این باور است که گردشگری معنوی می تواند به عنوان یکی از مفاهیم زیربنایی در زیرمجموعه مفاهیم و شاخه های متنوع گردشگری نظیر گردشگری فرهنگی، زیارتی، مذهبی، آیینی، تجربه گردشگری، سفرهای مقدس، بازدید از جاذبه ها، آرامش فکر و رفاه و ... قرار گیرد.
مولف فرهنگ نامه گردشگری همچنین خاطر نشان کرد که در نشر بعدی، لغت Spiritual Tourism، گردشگری معنوی نیز به آن فرهنگ اضافه خواهد شد.
جعفر جعفری با اشاره به دو مفهوم همیشگی در تعاریف انواع گردشگری، یعنی جابه جایی و تغییر ذهنیت تصریح کرد: برای بسیاری از افراد، گردشگری معنوی با مذهب ارتباطی ناگسستنی دارد. در حالی که برخی دیگر فکر می کنند به روش ها و با تکیه به عناصر دیگر نیز می توان به بالاترین ها و آن مبدا خاص رسید. به عنوان مثال طبیعت، فرهنگ های متنوع و ارتباط با مردم و یا بازدید از مکان های مختلف می توانند روش های متفاوت افراد برای جدا شدن از خود و دست یافتن به چیزی بالاتر از خود باشند.
استاد دانشگاه وینسکانسین در پایان سخنرانی خود تلاش برخی از افراد را در چسباندن مفاهیمی منفی به لغت توریسم بی مورد دانست و گفت: به نظر می رسد واکنش های منفی گرایانه به صنعت توریسم، از بدبینی به واژه خارجی توریسم نشات گرفته باشد. زیرا برای بسیاری از این افراد سفر که در حقیقت همان ترجمه واژه توریسم است، امری پسندیده و مثبت تلقی می شود. بنابراین می توان نتیجه گرفت دلیل چنین حالت تدافعی و این نگرش بدبینانه در وجود واژه انگلیسی توریسم است.
معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، مرتضی رحمانی موحد محصول نهایی سفرهای برنامه ریزی شده را افزایش معرفت ناشی از سفر دانست و بیان کرد: در شاخص های توسعه، شاخصی با نام GNH: Gross National Happiness به عنوان جایگزین GDP و GNP در حال مطرح شدن است. به نظر می رسد در آینده ای نزدیک، سلامت و آرامش روحی جوامع را با چنین شاخصی بسنجند. به دست آوردن روزی، کسب دانش و آداب زندگی و در نهایت سفر کردن نیز از دیگر شاخص ها است.
وی در ادامه اظهار کرد: متاسفانه در بخش هایی در داخل کشور وقتی به جریان گردشگری اشاره می شود تنها بر نکات منفی تاکید می گردد. در حالی که این تیرگی ها در ذات و فطرت گردشگری وجود ندارد و به دلایل و عواملی مختلفی چنین آلایندگی هایی به جریان گردشگری رسوخ می کند.
معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در اشاره به جریان های فرهنگی که انتظار می رود از گردشگری در تعامل با سایر ملل محقق شود، گفت: گردشگران ورودی به ایران سفیران فرهنگی ما برای انتقال تجارب اقامت خود در ایران به کشورهای دیگر و در حقیقت ناقل ارزش های ملی و فرهنگی ما هستند.
مرتضی رحمانی موحد در ادامه افزود: کنفرانس بین المللی گردشگری و معنویت، مفاهمه ملی برای پشتیبانی از حرکت بزرگ گردشگری است. کسب چنین پشتیبانی هایی از محافل دینی، معنوی، حوزوی، مذهبی و علمی می تواند مسیر توسعه گردشگری را هموارتر سازد.
وی در آخر تصریح کرد: در سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری برای برنامه ششم تنها در دو بند توسعه 8 درصدی اقتصاد کشور و افزایش 5 برابری ایرانگردان خارجی از عنصر کمی استفاده شد. این امر نشان از اهمیت نگاه رهبری نسبت به پدیده گردشگری از جنبه های تاثیر گذاری آن بر مردم، نظام و مملکت دارد.
این گزارش ادامه دارد...
