برای داشتن سهمی از بازار چند ده میلیونی گردشگران روس باید از سلیقه و اولویت‌های آنها به هنگام سفر آگاه بود و محصولات گردشگری خود را متناسب با نیازهای و تقاضای متفاوت هر یک از گروه‌های هدف برنامه‌ریزی و بازاریابی کرد.
بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 روس ها علاقه فراوانی برای سفر به کشورهای مختلف دنیا پیدا کردند. این علاقه بیشتر نشات گرفته از سال ها زندگی در بلوک شرق و محروم ماندن از دیدار شهرهای مهمی همچون، رم، لندن، نیویورک و سایر شهرهای دیدنی بلوک غرب بود.
به همین خاطر اولین موج گردشگران روس و اغلب کشورهای بلوک شرق به سوی غرب روانه شد. از آن زمان تا کنون در مجموع نرخ گردشگران خروجی روسیه همواره رو به رشد بوده است. تا جایی که در سال ها اخیر از این کشور به عنوان بازاری نو ظهور، همتراز با کشورهای هند، برزیل و چین، یاد می شود.
ثبات نسبی سیاسی در کنار افزایش درآمدها در این کشور برای روس ها امکان سفرهای خارجی بیشتر را فراهم آورد. به علاوه گردشگران روس در همه این سال ها، مسافرانی دست به جیب بوده اند و برای خوشگذرانی و آسایش و رفاه بیشتر در سفر از پرداخت پول بیشتر هیچ ابایی نداشته اند. این ویژگی روس ها را به نهمین ملیت ولخرج در میان گردشگران حوزه کشورهای اروپایی بدل نمود.
اما تغییر شرایط سیاسی روسیه و در پی آن تحولات اقتصادی این کشور، اوضاع را به سوی دیگری برد. تحریم ها روبل را در مقابل دلار تضعیف نمود و کاهش ارزش روبل از تعداد گردشگران خروجی این کشور به شدت کاست. برخی از منابع از کاهش 20 درصدی گردشگران بین المللی روسیه خبر داده اند. اگرچه بسیاری بر این عقیده اند که این امر فرصتی برای رشد گردشگری داخلی در روسیه فراهم آورده است و از سوی دیگر با ارزان شدن پول رایج در این کشور، روسیه به مقصدی ارزان تر برای بسیاری از کشورهای دنیا تبدیل گشته است. ارزان شدن در کنار تمامی جاذبه های تاریخی و طبیعی دیدنی این کشور مزید بر علت شد تا گردشگران ایرانی نیز به خیل گردشگران ورودی به روسیه بپیوندند. به گزارش سی ان بی سی به نقل از خبرگزاری میراث فرهنگی تعداد ایرانیانی که در 9 ماه نخست سال 2015 به روسیه سفر کرده اند بیش از 111 درصد رشد داشته است.
این رشد بی سابقه توجه مقامات گردشگری روسیه را نیز به خود جلب نموده تا جایی که آنان را برای گسترش همکاری ها در زمینه تبادل گردشگران با ایران ترغیب نموده است. ایران نیز نه تنها این فرصت را به خوبی دریافته است بلکه شرایط منطقه نیز دست به دست هم داد تا ایران در این معامله در موقعیت بهتری قرار بگیرد و انتظار منفعت بیشتر از این شراکت را داشته باشد. به نقل از معاون توسعه مدیریت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سال 2013 از میان 45 میلیون گردشگر بین المللی روس سهم ایران تنها 20 هزار نفر بوده است. این در حالی است که همسایه ما ترکیه 4 میلیون و 500 هزار نفر از این گردشگران را جذب بازار گردشگری خود کرده است. اما با بالا گرفتن تنش میان روسیه و ترکیه، ایران فرصت آن را یافته است تا خود را به عنوان مقصدی نو به گردشگران روسی معرفی نماید. بر همین اساس رایزنی هایی میان مسئولین گردشگری دو کشور صورت گرفته و تفاهم نامه هایی نیز جهت تسهیل صدور روادید برای اتباع دوکشور به امضا رسیده است و زمینه مساعد برای همکاری های بیشتر در حال شکل گیری است.
اما سوال اصلی اینجاست که آیا بازار ایران برای پذیرایی از گردشگران روس آماده است؟ و آیا بسته های سفر به ایران مقبول طبع روس های ماجراجو و خوشگذران می باشد؟
روسیه دوازدهمین اقتصاد بزرگ جهان و وسیع ترین کشور دنیا است. رشد طبقه متوسط در سال های اخیر در کنار میلیونرها و میلیاردرهای روسی که برای تجارت و تفریح به خارج از مرزهای روسیه مسافرت می کنند، این کشور را برای بسیاری از پیشروان صنعت گردشگری به بازاری ایده آل برای سرمایه گذاری بدل نموده است. گردشگران روس بسیار ماجراجو هستند و به دنبال تجربه ها نو می گردند. بر همین اساس مقصدهایی با امکانات ورزشی متنوع و غذاهای لذیذ و خوشمزه برای شان بسیار جذاب است. به علاوه گردشگران روس بسیار علاقمند هستند تا پکیجی متنوع از محصولات و خدمات گردشگری را دریافت نمایند، برای مثال آفتاب و دریا در کنار جاذبه های تاریخی و فرهنگی با خدمات اضافه ای نظیر اسپا و رستوران های متنوع با غذاهای بومی و بین المللی، پکیجی است که هر روس تباری را وسوسه می کند.
اما اگر قصد فروش بسته های سفر خود به گردشگران روس را دارید باید قدری صبور باشید زیرا آمارها نشان داده هشتاد درصد آن ها خرید بسته سفرشان را به چهار هفته پیش از زمان سفر موکول می کنند. اما در عوض بسیار خوش حساب هستند و تمایل بسیاری دارند تا همه چیز را نقد پرداخت کنند. صد البته که برای گردشگران روسی که ساکن سرزمین های سرد و برفی هستند، هوای گرم و آفتاب دو عنصر مهم هنگام تصمیم گیری درباره مقصد سفر خواهد بود. روس ها بسیار مشتاق آموختن هستند و بخشی از گردشگران جوان تر بیشتر با انگیزه فراگیری زبان و فرهنگ دیگر ملل به مسافرت می پردازند. در کنار این ماجراجویی جوانانه، گردشگران میان سال قدری محافظ کار هستند و معمولاً هنگام رزرو هتل به دنبال نام های آشنای بین المللی می گردند. البته می توان ادعا کرد که تقریباً اکثرگردشگران روس به دنبال خدمات 5 ستاره هستند.
خانواده های طبقه متوسط بسیار نسبت به تبلیغات و بازاریابی حساس اند و از آن جا که خانوادگی به سفر می پردازند امکان استفاده از خدمات اضافی برای فرزندانشان یا انتخاب مقصدهایی که از پیش تمهیدی برای سرگرمی بچه ها نیز اندیشیده باشند برای شان بسیار مهم است. این افراد برای فرار از دردسرهای مربوط به صدور ویزا مقصدهایی را در اولویت قرار می دهند که یا روس ها را از دریافت ویزا بی نیاز کرده اند ویا شرایط بسیار سهل و آسانی دارند.
در مجموع به نظر می رسد که سفر برای شهروندان روس دیگر یک کالای لوکس محسوب نمی گردد و حتی شرایط بد اقتصادی در سال 2009 نیز نتوانست بسیاری از خانواده ها را از رفتن به تعطیلات سالانه منصرف کند. گردشگران روس علاقه بسیاری به اقامت های بلند مدت در یک مقصد دارند. در سال های اخیر کشورهای شرق دور نظیر چین بخت بسیاری در جذب گردشگران روس داشته اند و در این زمینه بسیار موفق عمل کرده اند. بسیاری از کشورهای دنیا برای جذب بازار گردشگران روسی تلاش نموده اند تا شرایط کشورشان را برای ورود این افراد به گونه ای تغییر دهند. برای مثال مونتنگرو در سال های رکود اقتصادی تمام تلاش خود را نمود تا قیمت ها را برای روس ها بشکند و از بابت همین تدبیر نیز ورود گردشگران روسی به مونتنگرو با رشدی 27 درصدی همراه شد. از سوی دیگر ایالات متحده آمریکا توانست در سال 2009 با ارائه یک نرخ استثنایی برای تبدیل روبل به دلار آمریکا بر ورود گردشگران روس به کشورش تا 28 درصد بیفزاید.
آنچه مسلم است برای داشتن سهمی از بازار چند ده میلیونی گردشگران روس باید از ذائقه و سلیقه آنها و همچنین اولویت های آنها در هنگام سفر آگاه بود. بازار گردشگری روس به شدت طبقاتی است. از همین رو بسیار مهم است که محصولات گردشگری خود را متناسب با نیازهای و تقاضای متفاوت هر یک از گروه های هدف برنامه ریزی و بازاریابی نماییم.
