مدیریت کسب و کار در صنعت گردشگری نیازمند آن است که دیدگاه زنجیره تامین سبز نه تنها برای افزایش کارایی، سوددهی و کسب مزیت رقابتی بلکه برای اطمینان از پایداری در نظر گرفته شود.
زنجیره تامین شامل اجزای مختلف و مراحلی است که به طور مستقیم و یا غیر مستقیم نیاز مشتری را تامین می کنند. با مدیریت شایسته این زنجیره، تعامل و همکاری بین اجزای زنجیره صورت و محصول به میزان کافی و در زمان، کیفیت و هزینه مناسب در اختیار مشتری قرار می گیرد.
از دهه 1980 به دلیل افزایش رقابت بین تولیدکنندگان، مدیریت زنجیره تامین مورد استقبال صنایع تولیدی قرار گرفت. اوایل دهه 1990، افزایش آگاهی های زیست محیطی و ضرورت حفظ و نگاه داشت آن موجب شد تا مفهومی جدید به نام مدیریت زنجیره تامین سبز در صنایع شکل گیرد.
مدیریت زنجیره تامین سبز علاوه بر کنترل زنجیره تامین، تولید به هنگام و مناسب، بر الزامات زیست محیطی تمام مراحل زنجیره تامین تاکید دارد و در سال های اخیر نیز صنایع تولیدی مختلف به مزیت رقابتی ناشی از این راهکار دست یافتند.
در متون مختلف از اصطلاحات متفاوتی چون مدیریت زنجیره تامین زیست محیطی، مدیریت زنجیره تامین پایدار، مدیریت زنجیره تامین حلقه بسته معادل مدیریت زنجیره تامین سبز استفاده شده است.
البته برخی بین مدیریت زنجیره تامین سبز و مدیریت زنجیره تامین پایدار تفاوت قائل اند و بر این باورند که مدیریت زنجیره تامین پایدار بر رعایت ابعاد سه گانه پایداری در زنجیره تامین تاکید دارد در حالی که مدیریت زنجیره تامین سبز صرفا بر رعایت مسائل زیست محیطی تمرکز می کند.
این باور وجود دارد که اقدامات مدیریت زنجیره تامین سبز که در صنایع دیگر موفق بوده، می تواند در صنعت گردشگری نیز مفید واقع شود.
اولین گام برای پیاده سازی مدیریت زنجیره تامین سبز در صنعت گردشگری، شناخت زنجیره تامین گردشگری و شناسایی اجزای آن است. بدین ترتیب می‌توان با پیاده سازی مدیریت زنجیره تامین سبز در اجزای زنجیره تامین گردشگری، قطار سبز را به حرکت درآورد.
همانطور که می دانیم صنعت گردشگری با ماهیتی متفاوت از صنایع تولیدی، ساختاری پیچیده و گسترده دارد. یکی از ویژگی های مهم گردشگری که آن را از صنایع تولیدی متمایز می کند، همزمانی مصرف محصول گردشگری توسط فردی است که از مقصد بازدید می کند. در واقع گردشگران باید به مقصدهایی سفر کنند که محصولات گردشگری در آن مقصد برای مصرف تهیه شده است. تا زمانی که محصول توسط گردشگر تجربه نشود نمی توان میزان کیفیت محصول و رضایت مصرف کننده از محصول را سنجید.
زنجیره تامین گردشگری سه مرحله اصلی قبل از مقصد، در مقصد و بعد از مقصد را شامل می‌شود. در مرحله قبل از مقصد، بازاریابی مقصد مورد نظر صورت می گیرد. همچنین اطلاعاتی در مورد مقصد و الزامات مورد نیاز برای سفر و رزرواسیون که خرید محصول گردشگری است ارائه می شود. در مقصد، محصول گردشگری توسط تامین کنندگانی چون مراکز اقامتی و پذیرایی و غیره عرضه می شود و گردشگر محصول را تجربه می کند. مرحله بعد از مقصد، مرحله ای است که رضایت مصرف کننده با در نظر گرفتن خدمات ارائه شده اندازه گیری می شود. هدف این مرحله، انجام اقدامات اصلاحی برای اطمینان از مدیریت شایسته و مداوم زنجیره تامین گردشگری است. در نهایت انتقال از مقصد و به مقصد، بخش مهمی از زنجیره تامین گردشگری است. بسته به موقعیت و مسافت سفر، حمل و نقل ممکن است هزینه اصلی گردشگر باشد.
در زنجیره تامین عرضه کنندگان به دو دسته عرضه کنندگان رده اول و عرضه کنندگان رده دوم تقسیم می‌شوند. عرضه کنندگان رده اول محصولات نهایی خود را برای مصرف کنندگان تهیه می کنند. عرضه‌کنندگان رده دوم مواد اولیه و تجهیزات لازم را برای تولید محصول نهایی در اختیار عرضه کنندگان رده اول می گذارند.
در صنعت گردشگری عرضه کنندگانی چون مراکز اقامتی، مراکز پذیرایی، مراکز ارائه‌دهنده خدمات تفریحی و ارائه‌دهندگان خدمات حمل و نقل که خدمات و محصول نهایی خود را به گردشگران عرضه می کنند، عرضه کنندگان رده اول محسوب می شوند و عرضه کنندگانی که محصولات خود چون مبلمان، مواد غذایی، تجهیزات گرمایشی و غیره را برای عرضه خدمات نهایی، در اختیار عرضه کنندگان رده اول (مراکز اقامتی، پذیرایی، حمل و نقل و غیره) می‌گذارند، عرضه کنندگان دره دوم هستند.
عرضه کنندگان رده اول یا به طور مستقیم خدمات خود را برای گردشگران عرضه می کنند و یا از طریق واسطه هایی چون آژانس های مسافرتی و تورگردانان خدمات خود را برای گردشگران ارائه می دهند. بنابراین رضایت گردشگران اساسا بر مبنای عملکرد عرضه‌کنندگان رده اول خدمات است.
بخش مهم و قابل توجهی از اثرات زیست محیطی صنعت گردشگری در مقصدهای گردشگری و توسط عرضه کنندگان شکل می گیرد. با توجه به شکل گیری طبقه ای از مصرف کنندگان که خواهان کالاها و خدمات سبز هستند، ایجاد ظرفیت های سبز در کسب و کارهای گردشگری اجتناب ناپذیر است.
بر همین اساس پیاده سازی مدیریت زنجیره تامین سبز و رعایت ملاحظات زیست محیطی توسط عرضه‌کنندگان رده اول ضروری است. البته نباید فراموش کرد که رعایت این ملاحظات توسط عرضه‌کنندگان رده دوم نیز برای تهیه محصول سبز حائز اهمیت است.
لازم به ذکر است که علاوه بر عرضه کنندگان، تورگردانان به عنوان عمده فروش که خدمات را از عرضه‌کنندگان رده اول در حجم بسیار خریداری و به گردشگران عرضه می کنند، می توانند نقش کلیدی در تحقق مدیریت زنجیره تامین سبز در گردشگری ایفا کنند.
تورگردانان می توانند بسته های سفر خود را از عرضه کنندگانی که خدمات سبز ارائه می دهند، تهیه کنند و بدین ترتیب به عنوان مشوقی برای رعایت ملاحظات زیست محیطی توسط عرضه کنندگان عمل می کنند.
مدیریت کسب و کار در صنعت گردشگری نیازمند آن است که دیدگاه زنجیره تامین سبز نه تنها برای افزایش کارایی، سوددهی و کسب مزیت رقابتی بلکه برای اطمینان از پایداری در نظر گرفته شود.
با سلام و تشکر از مطالب مفیدتون
ممنون میشم منبع رو هم ذکر کنید