صیانت از میراث فرهنگی و طبیعی کشور در گرو سیاست ها و قانون گذاری های درست و اصولی است. ورود نمایندگانی دلسوز و آگاه از حساسیت های میراث فرهنگی و محیط زیست کشور به مجلس، اولین قدم برای سامان دادن به وضعیت بحرانی این میراث است.
نشست اعلام موجودیت و طرح «پویش پاسداری از میراث فرهنگی و طبیعی» یکشنبه 6 دی ماه 1394 در پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری جهاد دانشگاهی برگزار شد.
علیرضا افشاری، سخنگوی پویش با اشاره به چگونگی ایجاد این کمپین گفت: این پویش توسط تعدادی از کنش گران و فعالان حوزه میراث فرهنگی و طبیعی ایران ایجاد شده است. هدف اصلی این کمپین احساس وظیفه این افراد برای حل جدی و ریشه ای مشکلات فرهنگی و محیط زیستی کشور است و برای تحقق آن تلاش خواهند کرد تنها کسانی را به مجلس بفرستند که حامی میراث فرهنگی و طبیعی کشور باشند.
سخنگوی پویش در توضیح چرایی این امر نیز اضهار کرد: در این سال ها یکی از مهم ترین مشکلات میراث فرهنگی و طبیعی کشور این بوده است که خود نمایندگان مجلس پشت شکل گیری بسیاری از پروژه هایی بودند که به این میراث آسیب های جدی وارد ساخته است.
وی در ادامه افزود: از دکتر مهدی حجت و دکتر رضا مکنون دو تن از خبرگان میراث فرهنگی و طبیعی کشور نیز در این نشست دعوت شده است تا به وضعیت کنونی و نقش قانون در نگاهداشت این میراث بپردازند.
مهدی حجت، یکی از بنیان گذار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با اشاره به اهمیت تجمیع سمن های میراث فرهنگی و محیط زیست کشور در کنار اقدامات و فعالیت های ارزشمند آن ها در حفظ و نگهداری از میراث بیان کرد: مجموعه آثار باقیمانده در ایران چه معنوی و چه مادی و چه منقول و غیرمنقول، محصول زندگی مردمان این سرزمین در طول تاریخ است. این مجموعه داده ها همان چیزی است که ما امروز تحت عنوان فرهنگ از آن نام می بریم و بدون آن، مهمترین سند هویت خود را از دست خواهیم داد.
وی تصریح کرد: اگر قرار است برنامه موفقی برای امروز و فردا کشور وجود داشته باشد، نباید به سبب تحقق آن ها آثار گذشته در مخاطره قرار گیرد. ثروت حقیقی این کشور تنها داشته های فرهنگی آن است. متاسفانه امروز بسیاری از بناها، محوطه ها و تپه های تاریخی در حال تخریب هستند. امکانات مالی اندک دولت، کاوش های غیرمجاز و واگذاری آثار تاریخی به بخش های خصوصی غیردلسوز و شهرداری ها که فاقد تخصص حفاظتی و مسئولیتی مناسب هستند تنها بخشی از خطراتی است که میراث فرهنگی کشور را تهدید می کنند.
این کارشناس میراث فرهنگی اظهار کرد: متاسفانه به سبب بسته بودن دست های دستگاه متولی میراث فرهنگی چه از نظر قانونی و چه از نظر امکانات مالی نمی توان برای محدود کردن تجاوزات به میراث فرهنگی کشور گام های موثرتری برداشت.
وی با تاکید بر نقش قانون گذاری در صیانت از میراث فرهنگی افزود: متاسفانه وضعیت میراث فرهنگی روز به روز بدتر می شود. به نظر می رسد راه اصلی برون رفت از این معضل وضع قوانینی است که دست قوه مجریه و قضاییه را برای مداخله های جدی تر و نگاهداشت اصولی تر باز کند. چرا که این قوانین هستند که برای قوه مجریه اعتبارات مالی و امکان ورود و مداخله در راستای حفظ و نگاهداشت میراث فرهنگی فراهم می کنند.
مهدی حجت خاطرنشان کرد: با فرستادن نمایندگان مدافع میراث فرهنگی و طبیعی به مجلس و جلوگیری از ورود افرادی که پیشینیه و کارنامه نامناسبی در این موضوع دارند می توان از سو تصمیم گیری ها و پیشنهادات اشتباه مجلس جلوگیری کرد.
رضا مکنون، عضو هیات علمی دانشگاه امیر کبیر با اشاره به بحران های محیط زیستی کشور و جهان گفت: ایران سرزمین بالقوه است و برداشت غیر اصولی و بدون برنامه ریزی از منابع طبیعی آن می تواند فرآیند خشک شدن کشور و وقوع پیامدهای منفی زیست محیطی را تسریع بخشد.
وی با تاکید بر انتخاب الگوهای توسعه مناسب با شرایط طبیعی کشور اضافه کرد: وضعیت بحرانی اقلیم، بارندگی و محیط زیست کشور موجب شده است که الزامات محیط زیستی در کانون و اصل توسعه قرار گیرد و مانند گذشته در حاشیه نماند. خوشبختانه امروز نگاه یکپارچه به بحث محیط زیست، توسعه پایدار و کاهش فقر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
رضا مکنون اظهار کرد: تعهدات ایران به کاهش گازهای گلخانه ای و مصرف سوخت های فسیلی در کنار رشد 8 درصدی در توسعه کشور تنها با ارائه الگویی مناسب برای توسعه کشور ممکن است. تمام سیاست گذاران و قانون گذاران باید بسیج شوند تا بتوانند چنین راهکاری ارائه دهند.
عضو هیات علمی دانشگاه امیر کبیر تصریح کرد: برای خروج از بحران های محیط زیستی راهی جز تغییر سیاست های کشور نیست. خوشبختانه با ابلاغ سیاست های کلان محیط زیستی از جانب رهبر انقلاب، این حرکت آغاز شده است.
مهدی حجت در ادامه بیان کرد: مساله این است که چنانچه نمایندگان مجلس از درک مناسب و اشراف کافی نسبت به اهمیت میراث فرهنگی و طبیعی و نقش این دو عامل در حیات آتی کشور برخوردار باشند، می توانند نقش تاثیرگذارتری در حفظ و صیانت از این میراث بازی کنند. در این مسیر چگونگی تاثیر نمایندگان از طریق محتوای قانون گذاری ها مطرح است. چنانچه تمام افرادی که به مجلس وارد می شوند، حساسیت فوق العاده نسبت به میراث طبیعی و فرهنگی سرزمین مادری داشته باشند، مطمئنا با بررسی های بیشتر و شناسایی نواقص، قوانین مربوطه را وضع کرده و با فشار آوردن به مرکز پژوهش های مجلس برای تهیه مقدمات قوانین، پیشنهاداتی را فراهم می سازند که به نفع میراث فرهنگی و طبیعی کشور باشد. این نمایندگان می توانند ساختار توجه به میراث فرهنگی، طبیعی و نقش سمن ها را با قوانینی که مجلس تنظیم می کند، تغییر و اعتبارات مورد نیاز را تخصیص دهد.
میثم موحد فرد، عضو شورای مرکزی پویش گفت: ما در این پویش دو راهبرد اصلی را دنبال می کنیم. اولی بازگرداندن هر حقی به صاحب آن حق است و می تواند حق دولت - ملت یا فرادست - فرودست باشد. به عنوان مثال اگر در یک جامعه محلی یک کارخانه پساب های صنعتی خود را به آبهای منطقه می ریزد و موجب آلودگی زمین های کشاورزی می شود، این حق آن مردم است که بتوانند صدای خود را از جفایی که به آنها تحمیل می شود به گوش مردم برسانند. دومی این است که اجازه ندهیم هیچ کسی که دشمن میراث فرهنگی و طبیعی است، به قدرت دست یابد.
وی اضافه کرد: به منظور محقق ساختن این دو راهبرد، دو راهکار پیش روی ما است. در راهکار اول با کمک رسانه ها، شفاف سازی می کنیم و در راهکار دوم برای آگاهی بخشی به مردم برای انتخاب درست تلاش می کنیم. تمام کوشش ما بر این است تا نمایندگانی به مجلس راه یابند که فهم میراث فرهنگی و زیست محیطی بهتری دارند.
عضو شورای مرکزی پویش افزود: دلیل برگزیدن انتخابات مجلس این بود که نخستین به زنگاهی که پس پیش رو داریم مجلس است و بر همه روشن است که مجلس در راس امور قرار دارد. یعنی اگر مجلس بتواند به چایگاه درست قانون گذاری خود برسد، قطعا راه گشای بسیاری از مشکلات زیست محیطی و فرهنگی کشور خواهد بود.
میثم موحد فرد تصریح کرد: خود مجلس در نسبت نمایندگان با مجلس، نمایندگان با حوزه انتخابی و نمایندگان با دیگر نمایندگان نیز مطرح است. برای توضیح نسبت نمایندگان با مجلس می توان به این اشاره کرد که وقتی نماینده ای به خاطر خواست بومی و محلی خود بر کمیسیون و فراکسیون ها فشاری می آورد و با جمع آوری امضایی از دیگر نمایندگان به اقدامی مبادرت می ورزد که به زیان منافع ملی، میراث فرهنگی و محیط زیست کشور است، این فرد نباید دسترسی به قدرت پیدا کند. برای نمایندگان باید منافع ملی ارجحیت داشته باشد. نکته دوم اشاره به رابطه ای دارد که بین خود نمایندگان برقرار می شود و با یارکشی های نمایندگان برای اخذ امتیازاتی برای حوزه انتخابی از نمایندگان دیگر درخواست می شود که طرحی را برای شخص نماینده امضا کنند و در عوض نمایندگان دیگر توقع دارند به وقت خود این پشتیبانی از طرح و مطالبه بومی و محلی آن ها نیز صورت گیرد و در این میدان تنها میراث فرهنگی و طبیعی کشور ضرر می بیند. در حوضه انتخابی نیز، آن نماینده ای که فهم زیست محیطی و میراث فرهنگی بیشتری دارد می تواند با آگاه کردن مردم منطقه خود آن ها را از پیامدهای زیان آور و بلند مدت خواسته ی نادرست آنان مطلع سازد و درصدد حل اصولی تر مساله برآید.
وی در اشاره به راهکارهای آگاه سازی مردم نسبت به نمایندگان گفت: پویش و کمپین پاسداری از میراث فرهنگی و طبیعی، از یک شبکه مویرگی و فراگیر متشکل از کنشگران و پویش گران مدنی، محیط زیستی و میراث فرهنگی در سطح کشور برخوردار است. این افراد از آنچه در حوزه انتخابی آنها می گذرد آگاهند و با رصد نمایندگان قصد دارند کسانی را که کارنامه و پیشینه بهتری نسبت به میراث فرهنگی و طبیعی کشور دارند، معرفی کنند. ابزار آگاه سازی ما گردش آزاد اطلاعات با پیام رسانها، شبکه های اجتماعی، رسانه های محلی و ملی است. البته کار ما بیشتر سلبی است تا ایجابی.
