گردشگری روستایی و فراهم کردن زیرساخت آن، از شاخصه های صنعت گردشگری امروز است اما در استان مرکزی با وجود مفاخر و مشاهیر برخواسته از روستا و تنوع فرهنگی روستاها، این مهم مورد غفلت قرار گرفته است.
کتاب تاریخ روستاهای استان مرکزی را که ورق می زنیم هر برگش مزین به نام بزرگ مردی است که نقش به سزایی در رشد و توسعه علمی و سیاسی کشور داشته است. از روستای «هزاوه» که دوران کودکی امیرکبیر را بر دیوار کوچه باغ های قدیمی خود حک کرده تا روستای گرکان که دکتر قریب، پدر طب کودکان را به کشورمان تقدیم کرد.
گذشته از جاذبه های این چنینی، طبیعت بکر و زیبای برخی روستاهای استان مرکزی با آداب و رسوم خاص این روستاها نیز از دیگر ظرفیت های گردشگری روستایی در استان مرکزی است.
بی توجهی به صنعت گردشگری و مغفول ماندن گردشگری روستایی در میان این پرونده حجیم و راکد، طی سال های اخیر باعث شده تا همواره سهم استان مرکزی در بخش جذب گردشگران، علیرغم موقعیت جغرافیایی خاص و قرار گرفتن در مرکز کشور کمتر شود.
امیرعباس احمدی، کارشناس مدیریت گردشگری در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار کرد: استان مرکزی گنجینه ای از روستاهای دارای ظرفیت گردشگری را در دل خود جای داده که در صورت کمی توجه و حمایت، می توان ضمن ایجاد بسترهای گردشگری روستایی در استان منبع درآمد خوبی برای مردم این مناطق ایجاد کرد.
وی افزود: برخی جاذبه های گردشگری در روستاهای استان مرکزی منحصر به فرد است و برخی از این جاذبه ها از لهجه و گویش خاص مردم آن ها گرفته تا سوغات محلی این روستاها را در هیچ نقطه از کشور نمی توان مشاهده کرد.
احمدی ادامه داد: توسعه گردشگری روستایی اگر چه یکی از طرح های جامع برای رونق روستاهای استان مرکزی است اما اجرای این طرح بدون فراهم کردن زیرساخت های لازم امکان پذیر نیست.
وی شناساندن روستاها به گردشگران را مهم ترین رکن ترویج گردشگری روستایی در استان برشمرد و ادامه داد: جای این اقدام در گردشگری روستایی استان مرکزی خالی است و می توان گفت تاکنون حتی یک پوستر از روستاهای استان تهیه نشده تا مردم و علاقه مندان با جاذبه های روستایی استان مرکزی آشنا شوند.
احمدی تأمین اقامتگاه در مناطق روستایی که ظرفیت گردشگری دارند را یکی از ضروری ترین اقدامات در راستای توسعه گردشگری روستایی دانست و گفت: باید با ایجاد این زیرساخت ها زمینه حضور گردشگران در منطقه ایجاد شده و همچنین در کنار آن باید ایجاد سرویس های بهداشتی، محل نشیمن و استراحت و مواردی از این قبیل در این روستاها فراهم شود.
وی افزود: توسعه زیرساخت های گردشگری در روستاها باید با توجه به کالبد و معماری روستا انجام شده و به گونه ای اقدام شود که فعالیت های عمرانی در مسیر توسعه گردشگری این روستاها از جذابیت روستا و انگیزه گردشگران نکاهد.
این کارشناس مدیریت گردشگری از بی توجهی به جلوه جاده های روستایی در استان مرکزی انتقاد کرده و افزود: در جاده های روستایی منتهی به مناطق گردشگری باید جاده ای برای بازدیدکنندگان طراحی شود تا گردشگر نه تنها از طی مسیر خسته نشده بلکه از آن لذت نیز ببرد.
سیامک سلیمانی، مدیرکل دفتر امور روستایی استانداری مرکزی نیز بیان کرد: بخش قابل توجهی از مشکلات پیش روی روستاهای استان مرکزی را می توان با کمی سرمایه گذاری در توسعه گردشگری روستایی مرتفع کرد. گردشگری روستایی صنعت پاکی در مسیر توسعه هر منطقه است که می تواند ضمن ایجاد بسترهای شغلی مناسب برای روستاییان، از حداقل ظرفیت های روستایی برای مردم منطقه درآمدزایی ایجاد کند.
سلیمانی با اشاره به اجرای طرح شناسایی ظرفیت های گردشگری روستایی استان مرکزی طی یک سال گذشته ادامه داد: حاصل این کار اجرای طرح توسعه گردشگری روستایی در شش روستای استان مرکزی به صورت پایلوت است. روستای عنبرته شازند، ضیاء آباد در بخش مرکزی شازند، روستای اسکان بخش زالیان، ابراهیم آباد اراک، دهستان جاسب، هستیجان دلیجان و روستای چناغچی خرقان، شش روستای پایلوت استان مرکزی است که طرح توسعه گردشگری روستایی در آن ها در حال انجام است.
سلیمانی گفت: در هر یک از این روستاهای شش گانه بر اساس ظرفیت و جاذبه گردشگری موجود در آن ها، نسبت به سرمایه گذاری و اجرای طرح توسعه گردشگری اقدام شده است.
وی در بخش دیگر سخنان خود به ویژگی های شاخص برخی روستاهای استان مرکزی از جمله روستای هزاوه اشاره کرد و افزود: روستای هزاوه به عنوان روستای هدف گردشگری روستایی در استان مرکزی است که با توجه به جاذبه های طبیعی، تاریخی و فرهنگی روستا، مقرر شده ضمن نصب تندیس امیرکبیر، شاهد تحویل منزل تاریخی امیرکبیر از میراث فرهنگی به دهیاری روستا به منظور آغاز عملیات بهسازی و مرمت آن، ساماندهی تپه جوار امامزاده هزاوه بعد از تعیین تکلیف مالکیت آن و همچنین اصلاح معابر منتهی به منزل امیرکبیر در آن باشیم.
مدیرکل دفتر امور روستایی استانداری مرکزی با اشاره به دیگر ظرفیت های گردشگری روستایی مغفول مانده در استان مرکزی، بیان داشت: روستای تاد یکی دیگر از روستاهای استان مرکزی که کمتر کسی می داند این روستا زادگاه نظامی گنجوی بوده و این ظرفیت می تواند در کنار دیگر ظرفیت های گردشگری روستاهای استان، موجب جذب گردشگران شود.
سلیمانی ادامه داد: پنج دانگ منزل منسوب به نظامی گنجوی در این روستا توسط دهیاری روستا تملک شده و تنها یک دانگ از این ملک باقی مانده تا مالکیت کامل در اختیار دهیاری قرار گرفته و عملیات مرمت آن آغاز شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی نیز، به ظرفیت های گردشگری روستایی استان اشاره کرده و بیان کرد: این استان با در بر داشتن پکیج کامل گردشگری روستایی می تواند به قطب گردشگری روستایی کشور تبدیل شود.
سید محمد حسینی افزود: استان مرکزی یکی از استان های برخوردار از ظرفیت های گردشگری است اما نتوانسته از این امتیاز آن طور که باید طی سال های گذشته بهره مند شود.
وی با اشاره به ظرفیت های گردشگری طبیعی در استان بیان داشت: ما در این استان هم شاهد وجود کویر هستیم و هم باغات گل و گیاه، استانی که در کنار این وجود این ظرفیت ها از داشتن غارهای زیبا، بیشه های منحصر به فرد و آبشارهای خارق العاده نیز برخوردار است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی ترویج فرهنگ گردشگری در روستاهای استان را یکی از اولویت های کاری مجموعه تحت مدیریت خود برشمرد و گفت: باید با ترویج این فرهنگ، زمینه ای فراهم شود تا مردم روستا بتوانند ضمن آن که خود را برای میزبانی از گردشگران آماده می کنند، زمینه ارائه خدمات به گردشگران و کسب درآمد نیز در آنان ایجاد شود.
حسینی محرومیت استان مرکزی از زیرساخت های گردشگری روستایی را یکی از مشکلات در مسیر توسعه این نوع گردشگری عنوان کرد و افزود: کارهای صورت گرفته در این بخش اندک بوده و به هیج وجه کافی نیست و اگر ما خواهان حضور پررنگ گردشگران در روستاها هستیم، باید این زیرساخت های جذب گردشگر را در روستاها فراهم کنیم.
وی با تاکید بر ضرورت توجه به صنایع دستی هر منطقه و احیای هنرها و رشته های منسوخ شده ادامه داد: تولید سوغات اعم از تولیدات محلی، لبنی، باغی و خشکبار می تواند به رونق روستاها کمک کرده و جذابیت های روستا برای حضور گردشگران را افزایش دهد، ضمن اینکه توجه به این بخش موجبات ایجاد اشتغال در روستاها را نیز فراهم می کند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی بی توجهی به تبلیغات و معرفی نشدن ظرفیت های گردشگری روستایی استان را عامل افول صنعت گردشگری روستایی طی سال های اخیر در استان مرکزی برشمرد و گفت: این ضعف باعث شد تا گردشگری روستایی استان نتواند به اهداف پیش بینی شده خود طی سال های گذشته برسد.
حسینی بحران کم آبی را از دیگر موانع پیش روی توسعه گردشگری در روستاهای استان مرکزی برشمرد و ادامه داد: این مسئله اگر با دقت مدیریت نشود، بخش گردشگری را با چالش های اساسی همراه می سازد.
با توجه به روند شدید مهاجرت از روستا به شهر در استان صنعتی مرکزی، به نظر می رسد فعال کردن صنعت گردشگری در روستاهای دارای ویژگی جذب گردشگر، علاوه بر آنکه برای استان درآمدزایی ایجاد می کند و سبب آشنایی مردم اقصی نقاط کشور با پیشینه تاریخی و فرهنگی استان می شود، گامی در جهت توسعه روستا و حل معضل فعلی اشتغال در روستاها است.
