توسعه بی رویه گردشگری، تهدیدهای زیست محیطی، اجتماعی و در نهایت از بین رفتن جذابیت و رکود اقتصادی ناگهانی در مقاصد توریستی را در پی دارد.
" آناهیتا ملک محمدی، استاد دانشگاه"تهدیدها در صنعت گردشگری موضوع جدیدی است که در چند دهه گذشته بسیار مورد توجه قرار گرفته به این دلیل که در گذشته، صنعت گردشگری به شکل انبوه در دنیا شکل نگرفته بود و موضوع کیفیت محصولات گردشگری همیشه با گردشگری لوکس برابری داشت. به این معنی که هر چقدر یک مقصد گردشگری هتل ها، رستوران ها و امکانات لوکس تری داشت مقصد گردشگری جذاب تری به حساب می آمد و جاذبه های تاریخی و طبیعی این مکان ها بیشتر مورد توجه قرار می گرفت.
اما با شکل گرفتن گردشگری انبوه و جاری شدن سیل گردشگر به این اماکن کیفیت جاذبه های طبیعی این مکان ها به دلیل ساخت و سازهای بیش از اندازه، آلودگی هوا، ساحل ها و جنگل ها و یکنواخت شدن تولیدات گردشگری به شکل چشمگیری پایین آمد و بنابراین موضوع تهدید ها باعث شکل گیری گردشگری پایدار به عنوان یک اصل اساسی در برنامه ریزی های گردشگری در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه شد. بنابراین راه حل پیشگیری هرگونه تهدیدی در صنعت گردشگری برنامه ریزی و توسعه تخصصی گردشگری پایداری است که در آن بخشی به مدیریت بحران های اقتصادی، محیطی و رقابتی اختصاص داده شده است.
در مورد توسعه گردشگری در ایران هم مانند باقی مقاصد گردشگری اگر بدون مقررات برنامه ریزی و نظارت، توسعه بی رویه پیدا کند باعث ایجاد تهدیدهای زیست محیطی، اجتماعی و در نهایت از بین رفتن جذابیت و رکود اقتصادی ناگهانی در مقاصد توریستی می شود. اما به نظر من بیشتر این تهدید ها در صورت وجود گردشگری انبوه است که پدیدار می شود و ما به دلیل نداشتن گردشگری انبوه تا سال ها با این مشکل مواجه نخواهیم شد و اصولا تهدیدها در برنامه ریزی های بلند مدت است که مدنظر گرفته می شود که ما هرگز یک برنامه بلند مدت ثابت را در زمینه گردشگری دنبال نکردیم.
وضعیت نگهداری و محافظت از آثار باستانی در ایران بسیار غم انگیز است
اما به دلیل این که گردشگری در ایران روی بازدید گردشگران از آثار باستانی و لذت بردن از طبیعت و فرهنگ محلی ایران متمرکز شده است، پیش بینی تهدیدها باید روی این جاذبه های مهم گردشگری متمرکز شود. شاید عجیب به نظر برسد، اما به اعتقاد من، تهدید اصلی در زمینه حفظ آثار باستانی و منابع طبیعی در حقیقت گردشگر داخلی ماست. به این دلیل که در طول سال های اخیر با وجود تعداد بسیار کم گردشگران خارجی به ایران، گردشگری عمده در ایران صرفا گردشگری داخلی بوده و همان طور که بسیاری از رسانه های ملی منتشر کردند وضعیت نگهداری و محافظت از آثار باستانی در ایران بسیار غم انگیز است. همین طور شرایط ساخت و ساز های بیش از حد در مناطق خوش آب و هوای ایران مثل شمال کشور.
متأسفانه در مهم ترین اماکن، سایت ها و محوطه های تاریخی در کشور ما با وجود نگهبان، هم چنان رفتار گردشگر داخلی با این آثار نادرست است یا اینکه بعضی از سازمان ها در برخی اماکن تاریخی که می توانند در جذب توریست بسیار موفق باشند ساکن هستند و فعالیت روزانه دارند.
من معتقدم فرهنگ گردشگری در داخل ایران به تغییرات اساسی نیاز دارد، چون گردشگری غیر مسئولانه داخلی ما و ضعف مدیریتی و نظارتی در بعضی اماکن تاریخی، باستانی و منابع طبیعی در کشور ما تهدیدی است که باید بسیار جدی گرفته شود. پیش از آنکه برای گردشگری پایدار برنامه ریزی شود لازم است، این تهدیدها هر چه زودتر دیده شده و برای کاهش آن برنامه ریزی شود.
این یادداشت را آناهیتا ملک محمدی، استاد دانشگاه برای روزنامه فرصت امروز نوشته است.
