طرح گردشگری آشوراده که پس از تاکید دولت یازدهم و دو دهه بلاتکلیفی دوباره سر زبان ها افتاد، یک سال است به دلیل دلشوره های محیط زیستی هنوز وارد فاز اجرایی نشده است.
سال گذشته و پس از چند سال سکوت، رئیس دولت یازدهم در دهمین سفر خود به گلستان، طرح گردشگری آشوراده را دوباره زبان ها انداخت. نزدیک به دو دهه است که جزیره آشوراده در خلیج گرگان خالی از سکنه شده است و تلاش ها برای رونق دوباره آن بی نتیجه مانده است.
دکتر روحانی آشوراده را به عنوان کلید توسعه استان معرفی کرد و رونق دوباره آن به عنوان یک مطالبه استانی از سوی نماینده ولی فقیه در گلستان و استاندار را مطرح کرد.
حالا یک سال از آن تاریخ می گذرد و اجرای این طرح همچنان در ابهام و بهتر بگوییم سکوت می گذرد. مباحث ابهام برانگیز طرح گردشگری آشوراده و هیاهویی که از واگذاری این جزیره خبر می داد، باعث شد موضوع آشوراده یک بار دیگر مردادماه امسال در سفر اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس جمهور به گلستان مطرح شود و در فاصله چند روز پس از تأکید جهانگیری، پایگاه اطلاع رسانی مجلس شورای اسلامی از مصوبه کمیسیون اصل 90 برای اجرای طرح گردشگری در جزیره آشوراده در چارچوب توسعه هرچه بیشتر طبیعت گردی در گلستان خبر داد و امید می رفت این مصوبه حسن ختام تمام مناقشات در خصوص آشوراده باشد.
حالا حدود چهار ماه از مصوبه کمیسیون اصل 90 می گذرد نماینده ولی فقیه در گلستان به انتقاد از طرح پیشنهادی آشوراده می پردازد. آیت الله نورمفیدی در یکی از نشست های چند روز گذشته خود طرح پیشنهادی برای آشوراده را بی ثمر خواند و گفت که این طرح بیشتر باعث توسعه مازندران می شود، نه گلستان.
آشوراده که بیشتر تحت تأثیر الزامات محیط زیستی است و تاکنون هم فعالان محیط زیستی و خود سازمان محیط زیست درباره طرح های پیشنهادی برای توسعه گردشگری آن مقاومت کرده اند، اکنون تبدیل به یک موضوع سیاسی غیرقابل حل برای استان شده است، تا جایی که حتی مدیران گلستان از اظهارنظر درباره آن خودداری می کنند.
علی مرگدری در خصوص این پروژه محرک توسعه استان گفت: انجام مطالعات این طرح با اعتبار 700 میلیون تومانی در سفر کاروان تدبیر و امید مصوب شد. مشاور آن هم انتخاب شده و هم اکنون در مرحله انجام است. پس از تکمیل فاز مطالعات و تأیید آن از سوی میراث فرهنگی و محیط زیست این پروژه نیز وارد فاز اجرایی خواهد شد.
رضا مروتی معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری گلستان نیز این باره گفت: مطالعات این پروژه در حال انجام است و به نتایج اولیه رسیده و هم اکنون ضرورتی برای بررسی ابعاد مختلف آن وجود ندارد.
پاسخ های کوتاه دو معاون استاندار گلستان فقط از اجرای مطالعات خبر می دهد اما عالی ترین مقام اجرایی دولت در استان گلستان اظهار کرد: فاز یک مطالعات اجرایی و همچنین ملاحظات زیست محیطی آشوراده به اتمام رسیده است. ما نیز در صورت رعایت کامل الزامات زیست محیطی با اجرای طرح گردشگری آشوراده موافقت خواهیم کرد.
حسن صادقلو افزود: از سال گذشته و در راستای سفر رییس محترم جمهور، اجرای طرح گردشگری آشوراده مطرح شد و از آن زمان برخی توهمات در خصوص آشوراده مطرح می شود که این حرف های کج ومعوج برای سوءاستفاده گفته می شود. قرار نیست هیچ هتل پنج ستاره ای در آشوراده ساخته شود بلکه قرار است در راستای معماری سبز گام برداریم. ما حتی کمتر ازآنچه در مطالعات توسط مشاور طرح دیده شده، عمل خواهیم کرد.
توسعه گردشگری آشوراده را می توان در بخش تقسیم کرد. یک ساماندهی وضعیت فعلی آن که با انتقاد شدید گردشگران هم رو به رو شده و بخش دوم استقرار تجهیزات و زیرساخت های گردشگری جدید که به نظر می رسد بیشتر اختلافات در بخش دوم باشد.
در حال حاضر آشوراده پر شده از زباله هایی که به آن رسیدگی نمی شود. بخشی از ساختمان های آن هم مخروبه شده و قایق ها خراب تلنبار شده در این جزیره بکر هم چهره ای خشن به آن داده است. از نظر اهمیت محیط زیستی به دلیل زندگی گونه های جانوری و پرندگان مهاجری که به این جزیره می آیند، آشوراده شرایط خاصی به خود گرفته و همین موضوع باعث دل نگرانی دوست داران محیط زیست شده.
اما موافقان توسعه آن هم معتقدند در شرایطی که آشوراده قبل از بالا آمدن آب دریا قابل سکونت بوده و خانوارهای مختلفی در آن زندگی می کردند اجرای طرح گردشگری در چهارچوب الزامات محیط زیستی نمی تواند آسیبی به آن بزند.
با این حال، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان که از چند و چون توافقات اولیه سازمان حفاظت محیط زیست با میراث فرهنگی کشور و مطالعات اولیه مشاور باخبر است، به ناگفته های مطالعات طرح گردشگری آشوراده اشاره کرد و گفت: همچنان مشاور در حال تهیه طرح گردشگری آشوراده است و چندی پیش جانمایی ابتدایی در جلسه ای که با حضور نماینده سازمان حفاظت از محیط زیست کشور در استانداری گلستان برگزارشده بود، ارائه شد.
ابراهیم کریمی افزود: طرح ارائه شده چنان تحت تأثیر الزامات زیست محیطی قرارگرفته که به نظر می رسد این طرح مدنظر و مورد رضایت مردم و مسئولان گلستان قرار نگیرد.
وی با تأکید بر اینکه ما نیز بر رعایت کامل الزامات زیست محیطی پایبند هستیم، خاطرنشان کرد: رعایت الزامات زیست محیطی در طرح گردشگری آشوراده تا جایی پیش رفته که این طرح را در حد اجرای باغ پرندگان خلاصه کرده است. وی متذکر شد: گردشگری آشوراده زمانی خروجی مثبتی برای گردشگری استان و کشور خواهد داشت و در ماندگاری مسافر در گلستان تحول ایجاد می کند که طرح متفاوت تری ارائه شود.
طرح ارائه شده چنان تحت تأثیر الزامات زیست محیطی قرار گرفته که به نظر می رسد این طرح مدنظر و مورد رضایت مردم و مسئولان گلستان قرار نگیرد.
کریمی تأکید کرد: اگر بناست به تأکیدات رییس جمهور در ثمربخش بودن این طرح در توسعه گردشگری استان عمل شود باید طرح گردشگری آشوراده با رعایت الزامات زیست محیطی فراتر از باغ پرندگان و دام و طیور دیده شود زیرا هم اکنون موزه طبیعی پرندگان و ... در تمام نقاط طبیعی و جنگلی استان گلستان وجود دارد.
وی با تأکید بر اینکه طرح گردشگری آشوراده با باغ پرندگان نیازی به صرف هزینه سنگین از سوی دولت ندارد، تصریح کرد: جزیره آشوراده طبیعت بکری است که هم اکنون استفاده ای جز تردد از آن نمی شود و به نظر می رسد فشارهایی از سوی افراد و یا گروه هایی وجود دارد که اجازه نمی دهد تحول در گردشگری این استان رخ دهد. آن ها مسیر را به جایی می برند که نگاه سخت گیرانه به طرح گردشگری آشوراده به وجود آید.
وی اضافه کرد: با تمام فشارها و جوسازی های موجود مجموعه مدیریتی استان، استاندار و معاونین و نماینده ولی فقیه در استان گلستان تلاش دارند طرح گردشگری آشوراده در مسیر روبه جلو قرارگرفته و در آینده ای نزدیک شاهد تأثیرات مثبت آن در گلستان باشیم.
در حالی که مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری معتقد است طرح گردشگری این جزیره تحت شعاع الزامات زیست محیطی است اما مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان همچنان بر رعایت الزامات این حوزه تاکید داشته و گفت: این جزیره منطقه حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش بوده و جزو سایت یونسکو و رامسر است.
اسماعیل مهاجر افزود:
آشوراده نقطه بکری است که حدود 60 سال است از آن محافظت می شود و هر برنامه ای که بخواهد در آن اجرا شود با اهداف حفاظتی است. در این طرح گردشگری یقینا به هیچ عنوان ساخت و ساز گسترده اجرا نخواهد شد و تنها برنامه سبک گردشگری اجرا می شود.
مخالفت ها و فشارها برای اجرای طرح گردشگری آشوراده به بهانه به خطر افتادن محیط زیست به دلیل حضور انسان در این جزیره مطرح می شود که در سال 1354 که این جزیره به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شد، آشوراده بیش از 1000 نفر جمعیت ساکن داشت و سال ها بعد به دلیل پیشروی آب دریا خالی از سکنه شد.
در شرایطی که استان های مجاور بهره برداری بهینه ای از طبیعیت دریایی و حتی شبیه جزیره میانکاله که در مجاورت آشوراده قرار دارد می کنند، مخالفت های فراوانی با اجرای طرح گردشگری در آشوراده مطرح است.
با این حال در شرایطی که طرح نهایی این جزیره در اختیار رسانه ها قرار نگرفته است، نمی توان اظهار نظر قطعی درباره آن کرد ولی امید است با ساماندهی این جزیره بکر، بتوان ضمن رعایت الزامات محیط زیستی بهره برداری گردشگری هم مانند سایر کشورها و حتی استان های کشور، از آن داشت.
گزارش: زهرا بهرامی خبرنگار خبرگزاری مهر
