در قرق بومی که پیشنهاد موسسه سنستا است ما کل اکوسیستم را در نظر گرفته و تنها شکار را مدنظر قرار نمی دهیم.
"مدیرعامل موسسه سنستا"خدیجه رضوی یکی از فعالان محیط زیست شناخته شده در ایران است که با تشکیل سنستا اولین موسسه محیط زیستی را همراه با همسرش تقی فرور رئیس کنسرسیوم جهانی قرق های بومی بنا نهاد. آنها با 36 سال سابقه فعالیت در عرصه محیط زیست، عمده تمرکز خود را بر روی عشایر کوچ نشین قرار داده و توانمندسازی و حفظ شیوه معیشتی آنها را مدنظر قرار داده اند. عضویت در اتحادیه جهانی حفاظت «IUCN» و شرکت در کنگره های متعدد آن از دیگر فعالیت هایی است که سنستا سال هاست به انجام آن مشغول است.
چندی پیش یکی دیگر از کنفرانس های این اتحادیه در اردن برگزار شد و خدیجه رضوی در کنار اعضای دو انجمن محیط زیستی دیگر به ارائه راهکارها و پیشنهادهای خود برای حفاظت پرداخت. درباره این کنفرانس و اهداف آن و همچنین دیدگاه این موسسه نسبت به قرق های اختصاصی که سازمان محیط زیست از آن به عنوان یکی از رویکردهای حفاظت دنبال می کند، پرسیدیم.
رضوی درباره کنفرانس اردن به «دنیای سفر» گفت: هشتمین همایش منطقه IUCN در نیمه سوم آبان در امان پایتخت اردن برگزار شد و ایران، عراق، اردن، یمن، بحرین، قطر، کویت، عربستان صعودی، لبنان، سوریه، فلسطین، امارات متحده عربی و عمان در آن شرکت کردند. این کنفرانس همواره چهار سال یکبار و قبل از برگزاری کنگره جهانی انجام می شود و در آن گروه ها از دیدگاه هم باخبر و با مباحثه ها و کارگاه های مختلف به یکدیگر نزدیک تر می شوند.
وی با بیان اینکه اینگر اندرسن رئیس جدید نماینده منطقه ای در شورا که به تازگی به این سمت انتخاب شده نسبت به سایر روسای این اتحادیه دیدگاه جامع تری نسبت به حفاظت دارد، تصریح کرد: در این همایش دو کارگاه برگزار شد که در آن ها راه های خلاقانه برای حفاظت مورد بررسی قرار گرفت.
مدیرعامل موسسه سنستا افزود: تاکید بر نقش جوامع بومی برای حفاظت یکی از این راه های خلاقانه بود. با وجود اینکه این راه حل تاکنون به کرات مطرح شده اما همچنان بسیاری از دولت ها آن را به سادگی نمی پذیرند. خوشبختانه حضور نمایندگانی از دولت ایران می تواند برای ما و نشان دادن اینکه حفاظت بدون مردم میسر نیست، بسیار مثمرثمر باشد.
وی تبلیغات برای حضور عضوی از ایران در شورای کل IUCN را از دیگر برنامه های خود در این کنفرانس عنوان و گفت: از آنجا که پاکستان به تازگی از بخش غرب آسیای این اتحادیه خارج شده است ما تلاش کردیم نماینده ای از ایران را معرفی و رایزنی های لازم را در این خصوص انجام دهیم. رضوی افزود: ما برای حفاظت باید نقش جوامع بومی را جدی تر بگیریم زیرا چنانچه بر رویکردهای پیشین تمرکز کنیم چیزی برای از دست دادن نخواهیم داشت.
مدیرعامل موسسه سنستا در بخش دیگری از سخنان خود بر قرق اختصاصی که هم اکنون سازمان حفاظت محیط زیست درصدد اجرای آن است، اشاره کرد و گفت: بر اساس قانون صید و شکار هر کسی که بگوید می تواند حفاظت را به عهده گرفته و تعداد حیات وحش را افزایش دهد. از این روست که سازمان محیط زیست نیز درصدد اجرای این قانون برای افزایش حیات وحش است.
وی یکی از دلایل آسیب های وارده به حیات وحش و مراتع را به قانون اصلاحات ارضی مرتبط دانست و اظهار کرد: بر اساس این قانون ما مدیریت اکوسیستمی را از دست داده و هر بخش توسط یک سازمان مدیریت می شد ضمن اینکه مردم محلی نیز از حق خود در اداره این مناطق کنار گذاشته شدند. به نظر من قرق های اختصاصی نیز مدیریت یک وجهی است به صورتی که اکوسیستم را در کنار هم در نظر نمی گیرد و تنها به مساله حیات وحش می پردازد.
رضوی راه حل درست را یک رویکرد کلی نگر معرفی کرد و ادامه داد: در قرق بومی که پیشنهاد موسسه سنستا است ما کل اکوسیستم را در نظر گرفته و تنها شکار را مدنظر قرار نمی دهیم، به این ترتیب جنگل و مرتع به اندازه شکار اهمیت دارند و مدیریت نیز باید به دست جامعه محلی باشد.
وی چنین رویکردی را ایجاد کننده تعلق خاطر در میان مردمان بومی دانست و اظهار کرد: این مردم طی هزاران سال مرتع و جنگل را بر اساس معیشت خود حفظ کرده اند بنابراین با اعتماد به آنها دولت می تواند تنها نقش نظارتی خود را ایفا کند.
رضوی در ادامه سخنانش به شبکه سازی انجمن ها که سازمان محیط زیست بر آن تاکید بسیار دارد نیز اشاره و ضمن انتقاد از آن گفت: اولین بار سنستا به همراه چند انجمن درصدد شبکه سازی برآمد که متاسفانه موفق نبود. حال پس از چندین سال آقای درویش دوباره سعی در شبکه سازی کرده که من با آن مخالفم زیرا فکر می کنم این کار را نباید دولت انجام دهد.
وی تاکید کرد: چنین رویکردی دوستی بین گروه ها را از بین می برد. هدف شبکه هم افزایی است زیرا هیچکس به تنهایی قادر به حل مشکلات نیست اما چنین رویه ای را در رویکرد دولتی نمی بینیم.
گفته های خدیجه رضوی به عنوان یک فعال محیط زیست نشان دهنده نگاه جامع آنها به مساله محیط زیست است، این موسسه در کنار حیات وحش، به خوبی بر نقش مردم محلی تاکید کرده و از آنها به عنوان یکی از پایه های حفاظت از گونه ها، جنگل و مرتع نام می برد. همچنین نقشی که این موسسه در اتحادیه جهانی حفاظت دارد بر هیچکس پوشیده نیست، از این روست که آنها می توانند رایزنی های گسترده تری را برای حضور عضوی از ایران در شورای کل این اتحادیه به انجام رسانند.
