27 مارس 2024 - 23:41
بررسی مشکلات رانندگان حمل و نقل مسافری بین شهری

«جعبه اتوبوس»، تنها استراحت گاه رانندگان

11 نوامبر 2015 - 10:30 dsfr.ir/o8718

«جعبه اتوبوس»، تنها استراحت گاه رانندگان
میثم رودکی
ترمینال غرب تهران

مسافرانی که سحرگاه خسته از سفر شبانه، در مقصد از اتوبوس پیاده می شوند و می روند تا در خانه های خود استراحت کنند، شاید خبر نداشته باشند که راننده آن ها، بعد از یک رانندگی طولانی، مکان مناسبی برای استراحت ندارد و اگر بخواهد به خود لطف کند، می تواند در جعبه اتوبوس، پتو بیندازد و خستگی به در کند.

به گزارش «دنیای سفر» لزوم رعایت حقوق مسافران و ضرورت نوسازی ناوگان حمل و نقل آنها، از جمله مسائلی است که همواره در صدر پیگیری رسانه ها و بخش خصوصی و دولتی است. در این میان شاید رانندگان به عنوان مهم ترین حلقه زنجیره اتصال چرخه حمل و نقل جاده ای مسافر، جزو فراموش شدگانی باشند که کمتر به مشکلات و دغدغه های آن ها پرداخته شده است؛ مشکلاتی که نبود استراحت گاه تنها یکی از آنهاست.

غلامرضا خادمی زاده، رییس هیات مدیره کانون رانندگان بخش مسافر کشور، کاهش بی رویه مسافر را یکی از مهم ترین مشکلاتی می داند که در حال حاضر رانندگان این بخش با آن مواجهند. او برای این امر دلایل مختلفی از جمله نبود نظارت بر خودروهای سواری مسافرکش بر می شمارد. همچنین به گفته او، خودروهای دیگری که بر اساس قانون نمی توانند در جاده ها فعالیت کنند در حال حاضر این کار را آزادانه انجام می دهند؛ مانند خودروهای سرویس دانشگاه ها، مراکز علمی و واحدهای گشت شهرداری های کشور. بالا بودن هزینه های حمل و نقل و قیمت ناوگان از دیگر مشکلات رانندگان برون شهری مسافری است. در حال حاضر قیمت یک دستگاه اتوبوس بین شهری 860 میلیون تومان است که هزینه های جانبی مانند لاستیک، لوازم یدکی و قیمت سوخت نیز بر این هزینه ها اضافه می شود. از سوی دیگر نبود امنیت شغلی و امنیت سرمایه گذاری، رانندگان این بخش را آزار می دهد.

تبعیض میان تسهیلات رانندگان درون و برون شهری

رییس هیات مدیره کانون رانندگان بخش مسافر معتقد است، در صدور قانون و بخشنامه های حمایتی، بین حمل و نقل درون شهری و برون شهری، تفاوت زیادی وجود دارد. به گفته وی، حمل و نقل شهری از یارانه های بسیاری برخوردار است که از جمله آن می توان به ارائه روغن و فیلتر رایگان، عرضه لاستیک به قیمت کارخانه و پرداخت یارانه ماهانه برای جا به جایی مسافر به رانندگان درون شهری اشاره کرد؛ مزایایی که هیچ یک در حوزه برون شهری وجود ندارد. در حوزه حمل و نقل درون شهری، وام های نوسازی و توسعه ناوگان، با سود زیر 10 درصد ارائه می شود، در حالی که تنها وام ارائه شده در حوزه برون شهری، سود 23 و 24 درصد دارد و وعده هایی که در این باره داده می شود، بیشتر شعاری است. وی تاکید می کند همه این موارد، از مسائلی است که باعث شده امنیت سرمایه گذاری در حوزه حمل و نقل بین شهری کاهش یابد.

مشکلات به گردن وزارت راه است

وی معتقد است: علت تبعیض موجود بین حمل و نقل مسافری بین شهری و درون شهری، کم کاری وزارت راه و شهرسازی به عنوان متولی حمل و نقل برون شهری است و وزارت کشور به عنوان متولی حمل و نقل درون شهری توانسته امتیازهای لازم را برای این بخش بگیرد.

علی عقبایی، یکی از رانندگان پیشکسوت کشورمان است که به وجود 60 هزار راننده مازاد در حمل و نقل مسافری بین شهری اشاره می کند و می افزاید: در مجموع 100 هزار راننده در حمل و نقل بین شهری در حوزه مسافر لازم است اما 160 هزار راننده در این بخش وجود دارد که این نشان می دهد، افراد بدون گزینش وارد این حرفه می شوند. برخی افراد تنها برای استفاده از مزیت بیمه، اقدام به دریافت کارت هوشمند (کارت ویژه رانندگان حمل ونقل برون شهری مسافری) از سوی سازمان تامین اجتماعی می کنند و در واقع شغل آنها، رانندگی در جاده نیست. آن طور که عقبایی می گوید، بر اساس قانون کار و تامین اجتماعی، رانندگان 9 ساعت در روز، 44 ساعت در هفته و 172 ساعت در ماه (4 هفته) اجازه فعالیت دارند.

او با تاکید بر اینکه برای دریافت کارت هوشمند، هیچ گونه گزینشی وجود ندارد، توضیح می دهد: راننده برای تمدید کارت هوشمند خود در طول یک سال، باید گواهی صورت وضعیت 24 ساعته یک سال گذشته خود را ارائه دهد. این در حالی است که برای رانندگان بسیاری از مسیرها مانند تهران-کرج، صورت وضعیت صادر نمی شود و روشن نیست که چگونه کارت خود را تمدید می کنند.

این فعال پیشکسوت حمل و نقل مسافری بین شهری معتقد است، بیشتر رانندگان کشور از ساعت کار هفتگی و ماهانه اطلاع درستی ندارند و شرکت های مسافری نیز از این شرایط سوءاستفاده می کنند. رعایت نشدن ساعت کار، می تواند تاثیر زیادی در افزایش تصادفات داشته باشد. در بیشتر تصادف ها گفته می شود عامل اصلی سانحه، خستگی و خواب آلودگی راننده است اما کسی بررسی نمی کند که چرا راننده بیش از حد استاندارد در طول هفته کار کرده است.

راننده مازاد نداریم

اگرچه عقبایی به وجود رانندگان مازاد اشاره می کند اما خادمی زاده، رییس هیات مدیره کانون رانندگان بخش مسافر، آمار 60 هزار نفری را رد می کند و می گوید: 123 هزار راننده از سازمان تامین اجتماعی کارت هوشمند دریافت کرده اند که این آمار به طور معمول تا 20 هزار نفر تغییر می کند و برخی به دلایلی از این شغل خارج می شوند. بنابراین در حال حاضر 100 هزار راننده فعال داریم. به گفته وی، در حال حاضر 28 هزار دستگاه اتوبوس، 38 هزار دستگاه سواری کرایه و بیش از 50 هزار دستگاه مینی بوس در جاده ها فعالیت می کنند؛ آماری که مرتب در حال تغییر است و برخی از خودروها نیز بیش از یک راننده دارند.

او همچنین در پاسخ به انتقادات عقبایی درباره رعایت نشدن ساعت کار از سوی رانندگان و به خطر افتادن ایمنی مسافران اظهار می کند: از سال 1348 ساعت کار راننده های بخش مسافر به طور دقیق مشخص شده است زیرا دفترچه ثبت و ساعت بازرسی دارند که پلیس راه آن را کنترل می کند و در زمینه کنترل این وضعیت، شرکت ها برای رانندگان خود صورت وضعیت صادر می کنند. حق مجاز رانندگی یک راننده مسافر در 24 ساعت 8 تا 9 ساعت است و بیش از این، حق رانندگی ندارند. این قانون دقیقی است که به طور کامل، با نظارت پلیس راه اجرا می شود و شرکت ها هم برای رانندگان صورت وضعیت صادر می کنند. بنابراین نمی توان گفت به دلیل کار زیاد رانندگان، ایمنی مسافران به خطر می افتد.

وی معتقد است برخی سازمان ها از آمار تصادف ها استفاده نادرست می کنند و ادامه می دهد: تا کنون هیچ گاه آمار تصادف های درون شهری، روستایی و برون شهری در حمل و نقل جاده ای تفکیک نشده است. از سوی دیگر در تصادفات معمولا رانندگان را مقصر اعلام می کنند، در حالی که وقتی راننده ناچار است از لوازم غیراستاندارد و گاه تقلبی استفاده کند، هیچ نهادی نباید راننده را محکوم کند.

رییس هیات مدیره کانون رانندگان بخش مسافر با تاکید بر اینکه این کانون در زمینه حل مشکلات رانندگان برون شهری، همواره در کنار انتقاد، به ارائه برنامه اقدام کرده است، می افزاید: متاسفانه گوش شنوایی وجود ندارد و هیچ سازمانی راهکارهای عملی و علمی مرا نمی پذیرد.

نبود استراحتگاه مناسب برای رانندگان

نبود خوابگاه مناسب برای استراحت رانندگان برون شهری، از مهم ترین مشکلاتی است که به گفته رییس هیات مدیره کانون رانندگان بخش مسافر در اولویت پیگیری این کانون قرار دارد. او توضیح می دهد: در حال حاضر پلیس راه اعلام می کند که بیش از 60 تا 70 درصد تصادفات، به دلیل خواب آلودگی راننده است و این در حالی است که اگر همه استان ها و شهرستان های کشور را بررسی کنید متوجه خواهید شد که اگرچه قانون، دولت را موظف به ساخت خوابگاه برای رانندگان کرده، اما در هیچ جا، حتی در 4 پایانه مسافری پایتخت خوابگاهی برای رانندگان وجود ندارد.

به گفته وی، نبود خوابگاه مناسب باعث شده جعبه اتوبوس، تنها محل استراحت رانندگان باشد که محل نامناسبی است. او اضافه می کند: همه شرکت ها باید دفتر فنی برای ثبت ساعت راننده داشته باشند. در حالی که بیشتر شرکت ها دفتر فنی را به محل اغذیه فروشی خود تبدیل کرده و درآمدهای میلیونی از آن دارند. بنابراین راننده ناچار است در پایانه سرگردان باشد و بدون استراحت، وارد سرویس بعدی شود.

آن طور که خادمی زاده تاکید می کند، مصوبه هیات وزیران، سازمان پایانه ها و همه شهرداری های کشور را مکلف کرده تا پایانه های مسافری را مجهز به خوابگاه ها با پارامترهای فنی مورد نظر کنند اما هیچ اقدامی در این باره نشده است، به طوری که می توان گفت هیچ خوابگاهی حتی با 30 درصد استاندارد، در کشور برای رانندگان وجود ندارد. به گفته وی این شرایط هم در شرکت های خصوصی و هم در دولتی ها حاکم است.

1