مطالعه و تحقیق بقایای انسانی، اطلاعاتی را در خصوص نحوه زندگی بشر در طول تاریخ در اختیار پژوهشگران باستان شناسی قرار می دهد که باید در کم ترین زمان و مناسب ترین شرایط صورت پذیرد.
آرکا دیوش سولتی سیاک رییس بخش زیست باستان شناسی دانشگاه لهستان این مطلب را در نشست "کاوش، حفاظت و نگهداری بقایای اسکلت انسانی" که به همت پژوهشکده باستان شناسی در محل پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برگزار شد مطرح کرد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، او با بیان اینکه بقایای انسانی بخش مهمی از یافته های باستان شناختی هستند که کمتر مورد توجه قرار می گیرند تصریح کرد: این در حالی است که اطلاعاتی از قبیل کیفیت زندگی، خوراک، پوشاک و ... را تنها از این طریق می توان به دست آورد. برای رسیدن به بقایای انسانی در ابتدا باید کاوش صورت گرفته و بعد از آن در مرحله بعدی که به بقایای انسانی دست پیدا کردیم با روش های مناسب به حفظ و نگهداری آن ها بپردازیم.
وی با اشاره به بررسی های بقایای انسانی در کوتاه ترین زمان خاطرنشان ساخت که بقایای انسانی تا زمانی که در خاک هستند به طور طبیعی نگهداری می شوند اما زمانیکه از خاک خارج شده و در معرض هوا و تابش نور آفتاب قرار می گیرند دچار آسیب های جدی می شوند. از این رو فاصله بیرون آوردن اسکلت از خاک تا رساندن آن به انبار یا آزمایشگاه نباید از یک هفته بیشتر شود.
این باستان شناس در ادامه کاوش، نگهداری و حفاظت از بقایای انسانی را شامل 4 مرحله تشخیص گور، تمیز کردن بقایا، مستند کردن (طراحی، عکاسی و ...) و انتقال به آزمایشگاه یا انبار توصیف کرد و به بیان مختصری در مورد هر یک پرداخت. او افزود: بعد از شناسایی و تشخیص گور به مرحله تمیز کردن می رسیم که در این مرحله باید تا جایی که امکان دارد از ابزار چوبی و پلاستیکی استفاده کرد و استفاده از ابزار فلزی را به شرایط خاص محدود کرد.
وی با اشاره به یافتن بقایای انسانی در گورستان و محوطه های استقراری تصریح کرد که در بیشتر مواقع با گورستان سر و کار داریم که البته کار در آن نیز ساده تر است. او مهم ترین بخش از بقایای انسانی را جمجمه و لگن اعلام کرد که از طریق مطالعه و آزمایشگاه این دو قسمت می توان به سن و جنس اسکلت پی برد.
این باستان شناس افزود: البته باید این را در نظر داشت که این دو قسمت از اسکلت باید تا جایی که امکان دارد در آخرین مرحله از خاک بیرون کشیده شوند زیرا که نور آفتاب باعث تخریب آن می شود.
وی در ادامه با نمایش عکس هایی به بیان مطالب بیشتر پرداخت و گفت: در هنگام تمیز کردن بقایای انسانی باید این نکته را مورد توجه قرار دهیم که استخوان هایی که از خاک خارج می شوند بلافاصله خشک می شوند پس باید در تمیز کردن و مستندنگاری سرعت بیشتری داشت.
این باستان شناس خاطرنشان ساخت که تا حد امکان باید استفاده از مواد شیمیایی را برای تمیز کردن بقایا محدود کرد زیرا که این مواد در اکثر مواقع مخرب هستند. او در ادامه با اشاره به مرحله مستندنگاری تصریح کرد که طراحی، عکاسی و نوشتن که 3 مقوله کاملا متفاوت هستند، مستندنگاری بقایای انسانی را تشکیل می دهند.
او افزود: استخوان ها و بقایا باید در جعبه های کارتنی بسته بندی شوند و در صورت بسته بندی در جعبه های پلاستیکی باید 6 تا 8 سوراخ بر روی جعبه ایجاد شود تا از نفوذ رطوبت به استخوان ها جلوگیری شود و البته استخوان ها نباید شسته شوند زیرا که این کار باعث نفوذ قارچ و باکتری های مضر به استخوان ها می شود.
به گفته او به منظور نمونه برداری DNA از بقایای انسانی باید نمونه پیش از مستندنگاری توسط تنها یک شخص برداشته شده و تا انتقال به آزمایشگاه در یخچال نگهداری شود.
او در پایان با اشاره به اینکه در شناسایی و حفظ و نگهداری بقایای انسانی باید اخلاق را نیز مد نظر داشت تصریح کرد که هنگام انجام مطالعات و آزمایش ها باید به مذهب و آیین مردم احترام گذاشته شود.
