اجرای طرح های توسعه گردشگری روستایی به ویژه در مناطقی که از نظر طبیعی و اقلیمی و یا به دلایل جغرافیایی دچار محدودیت هایی است که توسعه صنایع دیگر را در آن مناطق ناممکن یا غیر اقتصادی کرده و یا سبب تخریب بافت معماری یا چشم اندازهای طبیعی می شود، در بیشتر کشورها مورد توجه بوده است.
«فریدون عربی» در کار گروه اشتغال شهرستان همدان، اخیرا اعلام کرد که اولویت اشتغالزایی در بحث گردشگری روستایی بود اما پس از گذشت یکسال به علت عدم استقبال مردم و ظرفیت های موجود اشتغالزایی تغییر جهت داده و به سمت تولیدات در روستاهای زیر 20 هزار نفر جمعیت رفته تا بتواند مثمر ثمر باشد.
به گزارش ایسنا طرح ایجاد اشتغال در گردشگری روستایی کشور ناکام مانده است. این گزارش با اشاره به اظهارات عربی در زمینه مهاجرت روستائیان به شهرها و کلان شهرها، فقدان جذابیت و معیشت پایدار در روستاها را از عوامل مهم و اصلی مهاجرت روستائیان دانسته و افزوده است که مشکلات شهری و اجتماعی حاصل از مهاجرت روستائیان عمران و آبادانی شهرها را تهدید کرده اما با وجود دهیاری ها در مراکز روستاها ساماندهی خاصی به مسأله زندگی روستایی داده شده است.
این اظهارات درحالی مطرح شده است که موفقیت طرح های مشابه یعنی طرح توسعه گردشگری روستایی با هدف کاهش فقر و پیش گیری از مهاجرت روستاییان به شهرها در چین، ضمن جلب توجه وتقدیر سازمان های جهانی، مقامات چین را وا داشت تا اجرای این طرح ها را در گام جدی تر وبا زمان بندی مشخصی تا سال ۲۰۲۰ درروستاهای سراسر کشوربه اجرا در آورند.
این اصلاحات که بر محور گردشگری روستایی توسط وزارت گردشگری این کشور و با همکاری مستقیم شورای دولتی دفتر گروه های کاهش فقر و توسعه چین صورت گرفته، در راستای فراخوان سازمان گردشگری جهانی است که پیشتر از دولت ها خواسته بود نسبت به تامین مالی طرح های توسعه گردشگری درمناطق فقیر و دورافتاده و کمک به اقتصاد جماعت های کم درآمد، در کشورهای خود اقدام کنند.
به گفته «طالب رفاعی» گردشگری صنعتی است که قادر است به خوبی درتوسعه مناطق روستایی بدون تخریب بافت روستایی آن نقش موثری ایفا کند. این صنعت می تواند با ایجاد طیف وسیعی از مشاغل وابسته به کشاورزی و ایجاد فرصت های کار آفرینی در نواحی خاصی که امکان فعالیت دیگر صنایع و فعالیت های اقتصادی وجود ندارد به مردم محلی کمک کند و ازاین طریق سبب توقف روند مهاجرت به شهرها نیز می شود.
طبق اطلاعات ارایه شده از سوی مقامات گردشگری چین بین سال های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ بیش از ۱۰ میلیون نفر چینی با ایجاد مشاغل وابسته به گردشگری از وضعیت فقرمعیشت آزاد شده اند. با توجه به چنین اثر چشمگیری مقامات چین طرح توسعه گردشگری گسترده تری را در سطح ملی اره اندازی کرده اند که قرار است تا سال ۲۰۲۰ بیش از ۱۷ درصد از کل جمعیت فقیر کشور را از محدوده زیر خط فقر خارج کند.
این طرح شامل توسعه و حمایت از محصولات گردشگری وابسته به تولیدات روستایی و محصولات کشاورزی در هر منطقه است و می کوشد با ایجاد بازار تقاضا از طریق گردشگری سبب تشویق کسب وکارهای کوچک برای مردم محلی شود. چین همچنین متعهد شده است که منابع مالی جدیدی را نیز برای شرکت های کوچک گردشگری در مناطق روستایی تامین کند.
پروژه CNTA یا طرح توسعه گردشگری ملی چین، قرار است تا سال ۲۰۲۰ سه میلیون کسب و کار گردشگری روستایی دراین کشور ایجاد کند. این برنامه ها با اعتماد به ورود دو میلیارد گردشگر سالانه که از چین بازدید می کنند، طراحی شده که به معنی تولید درآمدی بالغ بر ۱۶۱میلیارد دلار امریکا- US $ 161b – است. درآمدی که قرار است عاید ۵۰ میلیون سکنه روستایی چین شود.
گردشگری روستایی عبارت است از فعالیت ها و گونه های مختلف گردشگری در محیط های مختلف روستایی و پیرامون آنها كه در بردارنده ارزش ها و آثار متفاوتی برای محیط زیست روستا در ابعاد طبیعی / انسانی است. بر این اساس می توان گردشگری روستایی را در بر گیرنده زمینه های مختلفی از فعالیت های گردشگری از تجربه کارکشاورزی و محصولات کشاورزی گرفته تا طبیعت گردی و شناخت زندگی در روستاها، تا شرکت در سنت ها، رویدادها ، جشنواره ها، ورزش ها و تفریحات گوناگون دانست كه همگی در محیط روستا شكل می گیرند.
اجرای طرح های توسعه گردشگری روستایی به ویژه در مناطقی که از نظر طبیعی و اقلیمی و یا به دلایل جغرافیایی دچار محدودیت هایی است که توسعه صنایع دیگر را درآن مناطق نا ممکن یا غیراقتصادی کرده و یا سبب تخریب بافت معماری یا چشم اندازهای طبیعی می شود، در بیشتر کشورها مورد تمرکز بوده است.
توسعه این نوع گردشگری که به تناسب توان طبیعی و ظرفیت های اقلیمی با اتکا به سرمایه های طبیعی و جاذبه های کشاورزی و محصولات آن در روستاها و اقلیم های گوناگون صورت می گیرد، بدون آسیب زدن به هویت روستاها و تبدیل روستاها به شهرک های صنعتی و تخریب های دیگر از این دست همراه است. درعین حال از تخریب بافت های شهری به دلیل اسکان بی رویه و حاشیه نشینی روستاییان جلوگیری می کند.
با این حال اجرای طرح های گردشگری روستایی و توسعه و تشویق فعالیت های گردشگری نیز درصورت نبود مدیریت، نظارت اصولی می تواند مخرب باشد. به ویژه نبود آموزش کافی به گردشگران، خطر برخی آسیب های احتمالی از سوی گردشگران نیز برای این قبیل مناطق و جاذبه های وجود دارد. انباشت انواع زباله و آلودگی آب و هوا، مصرف بی رویه منابع طبیعی و انرژی یا ساخت و سازهای غیراصولی برای تامین تسهیلات گردشگری از مهم ترین جنبه های منفی در اجرای طرح هایی است که بدون توجه به ظرفیت وتوان طبیعی هر منطقه یا روستا ارائه و اجرا می شود.
با این حال گزارش ها حاکی از آن است که طرح ارتقای گردشگری روستایی چین که باهدف ایجاد اشتغال درروستاها وکاهش روند مهاجرت به شهرها ازسال ۲۰۱۱ تاکنون در نواحی محروم و دورافتاده غربی ومرکزی این کشور صورت گرفته، سبب افزایش درآمد سرانه و ارتقای سطح معیشت مردم و جماعت های محلی در این بخش ها شده است. تجربه این طرح موفق که با تقدیر سازمان گردشگری جهانی نیز همراه بوده، نشان ازآن دارد که ایده توسعه گردشگری روستایی درایران نیز با توجه به مشکلات مشابه می تواند تا حد زیادی سبب کسب نتایج مشابه یعنی افزایش جذابیت اقتصادی برای سکنه محلی و کاهش مهاجرت ها از یک سو و پیش گیری از تخریب بافت های روستایی به دلیل ایجاد صنایع سنگین و سبک شود . صنایعی که خود در سال های اخیر، عامل آلودگی، تخریب منابع و تشدید مهاجرت ها بوده اند.
