نشست شناسایی و حفظ میراث ناملموس و ارتباط آن با گردشگری روز گذشته پس از سه روز به کار خود پایان داد.
این نشست با هدف توانمند سازی تشکل های حوزه گردشگری و به همت گروه کاری سازمان های غیر دولتی حامی گردشگری و توسعه پایدار در همدان برگزار شد و نمایندگان 62 تشکل از 26 استان کشور در این برنامه شرکت داشتند همچنین محمد میرشکرایی رئیس سابق پژوهشگاه مردمشناسی میراث، پرویز اذکایی پژوهشگر و مورخ، بهمن مشکینی مشاور عالی وزیر و مدیرکل سمن های وزارت کشور، محمدحسن طالبیان معاون سازمان میراث فرهنگی کشور، محمدناصر نیکبخت استاندار همدان، فرهاد نظری مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ میراث، سروش مقدم مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی همدان مرتضی طالع ماسوله رئیس دبیرخانه شورای عالی میراث فرهنگی کشور، یدالله پرمون مدیر دفتر منطقه ای میراث ناملموس یونسکو در آسیای غربی و مرکز و تعدادی از کارشناسان و مدرسان میراث فرهنگی سخنرانی کردند. در پایان این نشست سه روزه نمایندگان 62 تشکل از سراسر کشور پس از بازدید از میراث تاریخی همدان با انتشار نامه ای خطاب با طالبیان ضمن تشریح وضعیت میراث فرهنگی ملموس و ناملموس در همدان به حفظ و ثبت میراث فرهنگی این استان تاکید کردند.
در ابتدای این نامه آمده است:
جناب آقای دکتر طالبیان، معاونت محترم سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
در دنیای امروز که تمامی کشورها برای حفظ هویت و کسب درآمد در عرصه میراث باستانی و گردشگری گوی سبقت از هم می ربایند؛ اما در استانی مانند همدان با قدمتی دیرینه و غنای بالای در این زمینه، هنوز هیچ کدام از آثار آن به ثبت جهانی نرسیده و به جهانیان معرفی نشده است. بدون شک آثاری همچون کتیبه های گنجنامه، تپه پیسا، محوطه هگمتانه، ارگ نوشیجان و... هر کدام به تنهایی می تواند مایه مباهات یک ملت باشد. اما متاسفانه به جای حفظ و معرفی این آثار بعضا قابلیت ثبت جهانی را از آن ها گرفته شده است.
همانطور که می دانید مهم ترین و شناخته شده ترین اثر باستانی همدان، تپه هگمتانه است که امروز از تخریب های ناشی از تصمیم گیری های اشتباه مدیریت شهری رنج می برد. گویی دخالت ها و تصرف در عرصه این محوطه تمامی ندارد. روزی پایه پرچم 60 متری که امکان نصب آن در تمامی نقاط شهر وجود دارد را در قلب این محوطه بنا می نهند و روز دیگر عرصه این محوطه را تبدیل به پارک سوار اتوبوس هاس شهری می کنند. همچنین یکی دیگر از آثار کم نظیر استان مجموعه دستکندهاست که مسلما می تواند برنامه ای خاص برای ثبت باشد و بسیار مورد توجه قرار گیرد. مهم ترین دستکندهای استان در شهر زیرزمینی سامن، کوه خورزنه و شهر ارزانفود واقع است. شهر زیرزمینی سامن که اثری کم نظیر است پس از گذشت حدود 10 سال از کشف و ثبت ملی هنوز مورد توجه شایسته قرار نگرفته است. مهم ترین نیاز این اثر در دوره کنونی تخلیه ساختمان اداره مخابرات شهر سامن است که دقیقا در عرصه این اثر باستانی قرار گرفته است.
در بخش دیگری از این نامه به میراث طبیعی استان همدان اشاره شده و آمده است: در کنار میراث باستانی، استان همدان دارای مجموعه ای بسیار غنی از میراث طبیعی است. غار علیصدر نماد این این مجموعه متنوع و باز هم متأسفانه در خطر است. دخالت های انسانی انجام گرفته در محوطه غار حتی قابلیت قرار گرفتن این اثر در فهرست موقت ثبت جهانی را از آن سلب کرده است. کوه الوند نیز با دارا بودن جلوه های طبیعی و آثار تاریخی به دلیل دخل و تصرف و ساخت و سازهای گسترده از جمله تجاوزهای مکرر تأسیسات تله کابین گنجنامه، امکان ثبت جهانی میراث طبیعی و ثبت محوطه تاریخی کتیبه های گنجنامه را از دست داده است.
در این نامه به اهمیت حفظ و نگه داری میراث ناملموس استان همدان تاکید شده فعالان مدنی نوشته اند: همان گونه که عرض شد و جنابعالی نیز استحضار دارید قدمت همدان را می توان همپایه تاریخ دانست؛ این مسأله موجب ایجاد زمینه بسیار قوی در عرصه میراث ناملموس است. بدون شک اهمیت میراث ناملموس کمتر از میراث باستانی و طبیعی نیست، خصوصا در دوره کنونی که نیاز به این امر بسیار احساس می شود و میراث ناملموس در خطر نابودی جدی قرار گرفته است. شایسته است توجه به میراث ناملموس بیشتر گردد و اولین قدم در این راه که همان پژوهش است برداشته شود.
فعالان میراث فرهنگی در پایان به موانع موجود در راه ثبت آثار جهانی اشاره کرده اند و از معاون میراث فرهنگی کشور خواسته اند: در پایان ما نمایندگان بیش از 60 تشکل مردم نهاد سراسر کشور، با توجه به پیگیری های مسئولین کشور و استان همدان از جمله قول های ریاست محترم جمهوری، ریاست محترم سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و استاندار محترم همدان مبنی بر فراهم شدن زمینه ثبت جهانی یکی از آثار این استان، پیشنهاد می دهیم در قدم اول موانع ذکر شده در راه ثبت جهانی آثار از میان برداشته شود و روند قرار گرفتن آثار استان همدان در فهرست ثبت جهانی تسریع شود.
