29 مارس 2024 - 10:21

پرونده ثبت ملی علوانیه به شورای ثبت آثار معنوی کشور ارسال شد

25 اوت 2015 - 13:30 dsfr.ir/y88xo

پرونده موسیقی بومی خوزستان موسوم به علوانیه پس از تکمیل به شورای ثبت آثار معنوی کشور ارسال شد. آن طور که فعالان و پژوهشگران میراث معنوی خوزستان می گویند این پرونده در انتظار ثبت است.

به گزارش دنیای سفر؛ "علوانیه" نام یکی از سبک یا الحان موسیقی عربی خوزستان است. نام این سبک برگرفته از نام سراینده آن "علوان الشویع" که در نوازندگی این سبک تخصص داشت گرفته شده است. همچنین علوانیه یکی از میراث های معنوی عرب های ایران به شمار می آید.

اجرا کننده این سبک تنها از یک ساز به نام "ربابه" برای نواختن استفاده می کند. نوع دیگر ابزار اجرای این موسیقی "گلن" نام دارد که از یک قوطی ساده حلبی و یک تار موی اسب تشکیل می شود.

"قاسم منصور آل کثیر" پژوهشگر و فعال میراث معنوی استان خوزستان در رابطه با اینکه میراث فرهنگی در برخی حوزه ها آشنایی خوبی با فرهنگ های مختلف موجود در استان های کشور را ندارد به دنیای سفر گفت: ضعف آشنایی با فرهنگ ها بیشتر خود را در ناآشنایی سازمان میراث فرهنگی با میراث معنوی اقوام می بینیم.

او معتقد است، برای نمونه خوزستان که نمونه‌ای از حضور فرهنگ های متنوع را دارد کم ترین آثار ثبتی در حوزه میراث معنوی را به خود اختصاص داده است. به ویژه در فرهنگ عرب خوزستان پژوهش های انسان شناسانه به شدت کم بوده است. البته این کم کاری از سوی دو طرف میراث فرهنگی و فعالان و پژوهشگران عرب بوده است. از همین رو تلاش کرده ایم تا با همکاری "محمود مشهودی" از کارشناسان موسیقی نواحی اقدام به تکمیل پرونده ثبت ملی علوانیه کنیم.

به گفته آل کثیر، پیش از ارسال پرونده علوانیه، مراسم قهوه خوری و صنعت ساخت مضیف به ثبت ملی رسیده بودند و اخیرا پرونده موسیقی علوانیه نیز در انتظار ثبت است. در حال حاضر ثبت پرونده علوانیه در شرایط اضطرار قرار دارد چراکه احتمال مصادره شدن آن از سوی کشورهای عربی وجود دارد. پیش از این برخی کارشناسان موسیقی سوریه معتقد بودند که این سبک به آن کشور تعلق دارد.

این پژوهشگر معتقد است، تا کنون توانستیم موسیقی علوانیه را به شخصیت های مهمی معرفی کنیم از جمله استاد محمدرضا درویشی، آهنگساز، پژوهشگر موسیقی و مولف دایره المعارف سازهای ایران که درباره علوانیه گفته است، سبک موسیقی علوانیه پیوند میان فرهنگ های مختلف کشور ایران است.

به اعتقاد درویشی، موسیقی عربی در استان خوزستان به 2 دسته کلاسیک یا مقامی و موسیقی ریفی یا محلی تقسیم می‌شود. لحن علوانی جزو موسیقی های محلی این استان است. این طور از مقام حجاز و مقام بیات تشکیل شده که درجه سوم آن ربع پرده و نیم پرده مدام کم می شود و حالت خاصی به وجود می آورد که در هیچ کدام از موسیقی های کشورهای عربی و ایران دیده نمی شود و تنها گوشه شوشتری در دستگاه همایون ایران به آن شبیه است و در میان مقام ها هم شباهت زیادی به مقام حجاز دارد.

آل کثیر در ادامه توضیح می دهد، همچنین این سبک را به نیل ویندر لیندن، مدیر و هماهنگ کننده جشنواره های موسیقی هلند و ابوظبی معرفی شده است. لیندن نیز درباره موسیقی علوانیه گفته است که مطمئنم که این موسیقی ارتباط بین کشورها را نشان می دهد. به خصوص در زبان شعر این موسیقی ارتباط های بسیاری دیده می شود که سبک بسیار جالبی دارد. دلایل مهم تری نیز وجود دارد که متاسفانه دانشگاه ها از آموزش این موسیقی ها بی بهره هستند.

این فعال حوزه میراث معنوی تاکید می کند، آذرماه 2 سال پیش، در هفتمین اجلاس کمیته میراث معنوی یونسکو، ساز ایرانی یعنی "تار" به نام کشور جمهوری آذربایجان ثبت شد. این خبر، شوک بزرگی برای خانواده‌ موسیقی ایران بود. این در حالی است که متخصصان حوزه‌ موسیقی ایرانی، ساز "تار" را یک ساز کاملا ایرانی می دانند. پیش تر نیز آثاری مانند "مقام های موسیقی آذربایجان" و همچنین "هنر موسیقی عاشیق ها" توسط کشورهای همسایه ثبت شدند، بی آن که نامی از ایران در آن پرونده ها برده شود.

به نظر می رسد، با ثبت ملی آثار معنوی فرهنگ های کشور، می توان "نگاه مشترک" جای "نگاه از دور" را گرفت.

1