چهارطاقی تل جنگی، یکی از ده ها چهارطاقی به جای مانده از دوران ساسانی در فراشبند که با وجود تعرضات انسانی و طبیعی بسیار به کالبد و حریم آن هنوز سرپا باقی مانده است مراحل پایانی مرمت را می گذراند.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مصطفی موسوی سرپرست هیأت مطالعه و مرمت چهارطاقی تل جنگی فراشبند، کاوش باستان شناسی در این چهارطاقی را از چند وجه حائز اهمیت و ضروری دانست و افزود: از جمله این موارد به سرانجام رساندن مطالعات، پیرامون ساختار چهارطاقی ها و آتشکده های ساسانی بوده است. زیرا که این چهارطاقی از جمله محدود چهارطاقی هایی است که کماکان بیشتر ساختارهای آن باقی مانده است.
به گفته این باستان شناس، از سویی وضعیت کنونی جرزها به خصوص جرزهای دالان طواف تا حدود زیادی سست و دچار رانش شده و بیشتر این عوامل به خاطر انباشت آوارهای سقف و فضولات حیوانی است که به خصوص در محل گنبد خانه قرار دارد. این آوار با احتساب انباشت های باستان شناختی به حدود 2/5 متر می رسد.
سرپرست هیأت مطالعه و مرمت چهارطاقی تل جنگی فراشبند در توضیح موارد دیگر خاطرنشان ساخت که متاسفانه بارندگی های فصلی باعث جذب رطوبت در جرزها شده که تخریب و سست شدن پایه های بنا را به همراه داشته، امری که خسارت جبران ناپذیری را متوجه کالبد اثر کرده است. از این رو برداشت این انباشت ها بسیار لازم و ضروری است تا هم مرمت های اضطراری در پایه جرزها صورت گرفته و هم ساماندهی محوطه برای رفع خطر از بنا و تهیه طرح مرمت امکان پذیر باشد.
این باستان شناس خاطرنشان ساخت که طرح مرمت چهارطاقی تل جنگی از محل اعتبارت 2 درصد نفت و گاز و با همت فرمانداری شهرستان به انجام می رسد. به گفته او، عملیات نماسازی جداره های بیرونی که در گذشته بر اثر تخریب عوامل انسانی از بین رفته بود، دوخت و دوز ترک های موجود، تثبیت جرزهای سست و وارفته، اجرای طاق و بندکشی سنگ ها، بندکشی ترک های موجود در دیواره ها به منظور جلوگیری از نفوذ آب و آب بندی کردن جرزها برای جلوگیری از فرسایش و تخریب کمتر در دستور کار بود که تا کنون با پیشرفت 90 درصدی در حال انجام است.
موسوی تصریح کرد: دوران 400 ساله حکومت ساسانی یکی از شکوفا ترین دوره های فرهنگ، هنری ایران است که پنجره های بسیاری را در زمینه های تاریخ باستان شناسی و معماری پیش روی علاقمندان گشوده است. همانطور که می دانیم ساسانیان شهرت عظیمی در معماری و شهرسازی داشته اند به طوری که یکی از شاخص ترین عناصر به جا مانده از این سلسله بعد از قریب 1700 سال بناهایی است که از آن دوران به جای مانده است.
او خاطرنشان ساخت که مهم ترین نمودهای معماری ساسانیان را می توان در بناها، کاخ ها، شهرها و بناهای مذهبی این دوران از جمله آتشکده ها (چهارطاقی ها) مورد مطالعه قرار داد. اردشیر بابکان که خود موبد آتشکده استخر بود بعد از رسیدن به حکومت نیز کماکان عنوان موبد شاه را به همراه داشت و دین زردشتی را به عنوان مذهب رسمی کشور اعلام کرد و مقر حکومتی خود را شهر گور قرار داد.
به گفته موسوی، شهر گور یا فیروزآباد در مسیر راه شاهی که استخر را به تیسفون می رساند، منطقه ای ویژه است که حتی با تغییر پایتخت از شهر گور به بیشاپور و تیسفون کماکان اهمیت خود را به عنوان یکی از خاستگاه های مهم ساسانی حفظ می کند. مناطقی که امروز میان این 2 پایتخت اولیه ساسانی قرار دارد در واقع یکی از مهم ترین مناطق مستعد مطالعات باستان شناختی در دوران ساسانی است، مناطقی مانند فراشبند که به تازگی از فیروزآباد جدا و به عنوان یک شهرستان جداگانه شناخته شده و دیگری منطقه گره که به عنوان یکی از منزلگاه های مهم تاریخی همیشه مورد توجه بوده است.
این باستان شناس اظهار داشت: در مورد فراشبند که مورد بحث حاضر است و از آن به عنوان پایتخت چهارطاقی های ساسانی می توان یاد کرد این نکته قابل توجه است که این منطقه درست بر سر دوراهی بوده که فیروزآباد را به سیراف و بیشاپور متصل می کرده است.
به گفته موسوی این شهرستان با داشتن بقایای بیش از ده چهارطاقی سالم، نیمه سالم و یا ویران دارای پتانسیل عظیم مطالعاتی در حوزه مذهب و کشف شهود جدید برای رونمایی از تمامی جوانب مذهبی دوران ساسانی است. چهارطاقی تل جنگی یکی از آن ده ها چهارطاقی است که با وجود تعرضات انسانی و طبیعی بسیاری که به کالبد و حریم آن وارد شده کماکان سرپا باقی مانده است.
