عملیات گمانه زنی به منظور شناسایی و تعیین وضعیت اثر موسوم به آتشکده فردقان که گفته می شود محل تبعید و زندانی شدن بوعلی سینا بوده است و ارایه راهکارهای رفع خطر در این محوطه تاریخی در دستور کار قرار گرفت.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، محسن کریمی سرپرست هیأت گمانه زنی فردقان، امروز "یکشنبه" با اعلام این خبر تصریح کرد که آنچه در حال حاضر از اثر موسوم به آتشکده فردقان باقی مانده یک ستون سه وجهی ساخته شده از آجر و ساروج است که ارتفاع آن از کف فعلی به حدود 2 متر می رسد.
او افزود: به منظور شناسایی و تعیین وضعیت کلی اثر، دست یابی به ابعاد پنهان آن، تعیین کاربری اصلی بنا، تکمیل مدارک لازم در زمینه مطالعات گونه شناختی آتشکده های ساسانی در صورت اثبات آتشکده بودن بنا و ارائه راهکارهای رفع خطر از اثر یک برنامه گمانه زنی باستان شناسی پیش بینی شده و در حال انجام است.
این باستان شناس با بیان اینکه روستای فردقان از توابع بخش خنجین شهرستان فراهان در استان مرکزی است اظهار داشت: به لحاظ جغرافیایی روستا در انتهای یک دره و رودخانه ای که از جنوب به شمال جریان دارد قرار گرفته است. این روستا در گذشته به دلیل وجود منابع آبی سرشار از وضعیت آب و هوایی بسیار خوبی برخوردار بوده و محل زیست طبیعی مناسبی برای استقرار گروه های انسانی محسوب می شده اما در سالیان اخیر به دلیل خشک شدن رودخانه و کمبود منابع آبی رونق گذشته را ندارد.
کریمی خاطرنشان کرد که بر اساس تحقیقات کتابخانه ای و نیز مطالعات میدانی صورت گرفته بقایای یک آتشکده دوره ساسانی در داخل این روستا قرار دارد. به گفته او، بررسی صورت گرفته در بافت معماری روستا نشان می دهد که بقایای یک قلعه عظیم با دیوارهایی بلند در داخل روستا قرار دارد و بقایای آتشکده مورد نظر در مرکز قلعه و محل ثقل آن واقع شده است.
این باستان شناس تصریح کرد: ابن فقیه همدانی نویسنده سده سوم هجری در کتاب مختصرالبلدان و محمد بن حسن قمی نویسنده کتاب تاریخ قم از روستای فردقان و آتشکده آن سخن به میان آورده اند. نویسنده تاریخ قم در کتاب خود از فردقان با نام مزدجان یاد کرده و ضمن نقل قول از همدانی در مورد آتشکده فردقان به چگونگی ویرانی آن در سال 288 هجری توسط امیر قم پرداخته است. (قمی، 1361: 88-90). به گفته او، تحقیقات مردم نگاری در محل اثر نیز از باور مردم در خصوص اینکه محل آتشکده فردقان محل تبعید و زندانی شدن بوعلی سینا حکیم نامدار ایرانی بوده است حکایت دارد.
عملیات گمانه زنی در فردقان که با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در حال انجام است تا ابتدای مهرماه امسال ادامه دارد.
گفتنی است؛ آتشکده تاریخی فردقان به شماره 25019 در تاریخ 18/12/87 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
