«شهر سوخته روی تپه های طبیعی بنا شده است، یعنی تپه های حدود دو میلیون ساله. پس این محوطه ی جهانی با جیرفت تفاوت هایی دارد. هر چند شاید قدری آب در آن نفوذ کند، اما مگر این که چیزی مثل توفان نوح رخ دهد که تپه زیر آب برود.»
هر چند معاون میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان محوطه ی جهانی شهر سوخته را یکی از محوطه های تاریخی این استان می داند که در اثر وقوع سیل آسیب‌ِ کمی به خود دیده و نسبت به آن دل نگرانی کمتری دارد اما یکی از دل نگرانی ها برای این محوطه ی تاریخی، تجربه ی اتفاق تلخی است که جیرفت ۱۶ سال گذشته به چشم دید.
وقتی باران تمام شود، خاک شسته می شود یا به چیزی شبیه به گل در می آید و آن وقت است که احتمال دارد یافته های باستان شناسی که می تواند چهره ی جدیدی از این شهر سوخته نشان دهد، به یغما برود و ...
به همین دلیل حفاظت از این محوطه ی تاریخی، قبل از بررسی هر نوع آسیب وارد شده به این محوطه ی جهانی در سیستان و بلوچستان، بر اثر سیل، مهمتر به نظر می رسد.
سید منصور سید سجادی- سرپرست کاوش های محوطه جهانی «شهر سوخته» - در این زمینه به ایسنا توضیح می دهد.
این باستان شناس بعد از صحبت با کارشناسان محوطه ی جهانی شهرسوخته نسبت به وضعیت این محوطه در روزهای گذشته، می گوید: با توجه به آسیب هایی که باران و سیل در سال گذشته به بخشی از آثار و محوطه در شهرسوخته وارد کرده بود، امسال بعد از کاوش همه حفریات را بار دیگر با خاک پوشاندیم.
او با بیان این که بر اساس اطلاعات داده شده به وی «شدت باران در سیستان بسیار کم تر از بلوچستان بوده، بنابراین اتفاقی که باعث نگرانی در این محوطه باشد، وجود ندارد»، اظهار می کند: رطوبت به کوه خواجه با توجه به دیوار و بناهای زیادی که دارد، قدری وارد شده است، اما خوشبختانه آسیب غیرقابل جبران یا سنگینی به محوطه وارد نشده است.
وی با تاکید بر این که آسیب هایی که سیل و باد و باران در تپه های پیش از تاریخی وارد می کند، قدری با محوطه های تاریخی تفاوت دارد، بیان می کند: در حال حاضر می توان کارهایی برای حفاظت بهتر انجام داد، اما درعین حال قدری مشکل نیز وجود دارد. برای پوشاندن آن ها در دو صورت امکان انجام کار وجود دارد. یا با چیدن کیسه های شن و خا ک و محصور کردن بخش انبار شده و از سوی دیگر پوشاندن محوطه با لمینت که این نیاز به هزینه های زیادی دارد و باید توسط بخش حفاظتی پژوهشگاه میراث فرهنگی انجام شود که این اقدام می تواند یکی از بهترین راه ها باشد.
او اضافه می کند: به اعتقاد من به عنوان باستان شناس امسال می توان به صورت موقت اقدامات حفاظتی را این طور انجام داد، نخست روی آثار به دست آمده در حفریات جدید حصیر کشید، سپس روی آثار به دست آمده در حفریات را با خاک های حفاری پر کرد. در حفاری فصل یا سال بعدی کاوش در آن محوطه، با هزینه ی کمی به آسانی می توان خاک ها را برداشت، این کار علاوه بر پوشش لمینت تنها راه برای حفاظت در این حفریات گسترده است.
سیدسجادی با تاکید بر این که نظریه ی پر کردن حفاریات، نظریه ی چندان درخشانی هم نیست، به ورود آب به بخش هایی از محوطه ی جهانی شهر سوخته که کاوش در ان ها انجام شده بود، اشاره می کند و می گوید: این یک راه حل موقت و تقریبا کم هزینه است، اما راه حلی علمی و نهایی نیست. بلکه باید با مطالعه ی دقیق تر همکاران مان در بخش های مرمتی و حفاظتی، در نقاطی که حفاری های بزرگتری انجام شده مانند منطقه ی مسکونی شرقی یا ساختمان شماره یک به فکر راه حل های دائمی تری باشیم، فکرهای امروز بیشتر به صورت موقت برای رد کردن وضعیت کنونی است.
سرپرست کاوش محوطه ی جهانی شهر سوخته با بیان این که به واسطه ی ارتفاع محوطه، سیل در خود شهرسوخته نمی تواند به آن معنا وارد شود، چون اگر آب بالا هم بیاید، از سراشیبی وارد می شود، اظهار می کند: از حدود چهار تا پنج هزار سال قبل، در وسط سایت سه تالاب یا برکه ی پر از آب وجود داشته که به عنوان آب مصرفی احیانا در مصارف مختلف کاربرد داشته است، بنابراین وجود آب در شهر سوخته در داخل این برکه ها چیز غیرعادی نیست.
او تاکید می کند: در صورتی به محوطه ی شهر سوخته آب وارد می شود که این برکه ها پر آب شوند و سطح قسمت های مرتفع تپه را در بر گیرند.
سیدسجادی با این وجود اظهار می کند: طبیعی است که آب قدری به ساختارهای پر شده با خاک در زمان بارندگی نفوذ کند. مثلا ساختمان شماره ۳۳ که از دو سال قبل در حال حفاری آن هستیم. روی این سازه به قطر بیش از یک متر و بیست سانتی متر خاک ریخته شده است. اگر باران به شکل عادی و متعادل باشد هیچ آسیبی وارد نمی کند. شاید فقط قدری رطوبت نفوذ کند. علاوه بر این که روی دیوارها را با پلاستیک و حصیر پوشانده ایم.
« دنیای سفر » این نوشته را از « ایسنا » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
