19 مارس 2024 - 10:51

شاهکار معماری غرب کشور

13 فوریه 2019 - 14:00 dsfr.ir/jf6ua

شاهکار معماری غرب کشور
kojaro.com
کاروانسرای تاج آباد

همدان از جمله شهرهایی است که ساخت و استفاده از کاروانسرا در آن رواج داشته است و مردم در طول راه ها، بنایی را برای اسکان و استراحت می ساختند و در سفرهای طولانی خود در این مکان ها تجدید قوا کرده و مسیر خود را ادامه می دادند.

از جمله کاروانسراهای استان همدان، کاروانسرای تاج آباد است که در بخش مرکزی شهرستان بهار و در روستای تاج آباد (رسول آباد سفلی)، نزدیک به جاده همدان به کرمانشاه و بر سر راه زائران اباعبدالله الحسین (ع) قرار گرفته و از کاروانسراهای مهم استان و مربوط به عهد قاجار است.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان، بیان کرد: کاروانسرای تاج آباد در واقع یک رباط بوده و بر خلاف اکثر کاروانسراهای ایران که دارای پلانی مستطیل شکل هستند، این کاروانسرا دارای پلان مدور است.

احمد ترابی گفت: پلان به کار رفته در تاج آباد، در میان کاروانسراهای ایران بسیار کمیاب است و در منطقه غرب یکی از مهم ترین موارد این سبک بنا به شمار می آید.

درب ورودی بنا از شرق دارای دو طاق نما تزئینی و نمایی مدرن است که دو لنگه درب چوبی بر روی آن قرار دارد، این قسمت محل ورود به اصطبل ها و حجره های پایین است.

در جلو کاروانسرا ۲۶ حجره وجود دارد، کف حیاط کاروانسرا سنگ فرش و ۲ چاه آب داخل بنا موجود است. مصالح اصلی که در ساخت کاروانسرای تاج آباد از آن استفاده شده، آجر قرمز و ساروج است.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، با اشاره به اینکه این کاروانسرا، جدا از بخش رباط که مخصوص نگه داری احشام بوده، کاروانسرایی زیارتی محسوب می شده است، اظهار کرد: زائران کربلا در مسیر خود از این کاروانسرا استفاده می کردند.

این کاروانسرا توسط زبیده خانم دختر ادیب و صوفی فتحعلی شاه قاجار ساخته شده و توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بهسازی گردیده است.

کاروانسرای تاج آباد در تاریخ ۲۱/‏۰۲/‏۷۶‬ و به شماره ۱۸۷۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. کوهنوردانی که قصد فتح قله "آلموقولاخ " از مسیر این روستا را دارند، از این بنای زیبا نیز دیدن کنند.

ترابی با بیان اینکه کاروانسرای تاج آباد یک مکان گردشگری در استان است، تصریح کرد: تنها سه نوع از این مدل کاروانسرا در ایران وجود دارد.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی یادآور شد: زمان تقریبی ساخت بنا تخمین زده شده، ولی هیچ گاه زمان دقیقی از ساخت بنا ارائه نشده و دلیل آن هم نبودن کتیبه و آجرکاری یا کاشی کاری در بنا است.

درون یکی از ساختمان های مجاور آن نیز کوره پخت آجر وجود دارد که به احتمال زیاد برای پخت آجر مورد استفاده در مرمت این کاروانسرا مورد استفاده قرار می گرفته است.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان، نیز در خصوص این بنا گفت: اداره ی میراث فرهنگی، متولی گردشگری است اما به صورت مستقیم نمی تواند برای تغییر کاربری بناها ورود کند.

علی خاکسار در خصوص استفاده از این بنا، بیان کرد: بخش خصوصی باید برای استفاده از آن ورود پیدا کند و اداره ی میراث فرهنگی هم حمایت خواهد کرد.

وی با بیان اینکه تاج آباد از بناهای مازاد استان است، ادامه داد: این کاروانسرا به صندوق حفاظت و بهره برداری از بناهای تاریخی در تهران معرفی شده است زیرا برای انجام هرگونه فعالیت بر روی ابنای مازاد، باید به این نهاد معرفی شده باشند.

به زودی این صندوق مزایده واگذاری این بنا به بخش خصوصی به صورت استیجاری را برگزار خواهد کرد. خانه ی اقتداری، کاروانسرهای تاج آباد و فرسوج به این صندوق معرفی شده اند و اقدامات کارشناسی آنها در حال انجام است.

خاکسار تصریح کرد: در دوران قدیم، کاروانسراها، به دو بخش خدمات و اقامت تقسیم می شدند و در حال حاضر تمایل داریم تا این بنا همانند گذشته به فعالیت خود ادامه دهد و تبدیل به اقامتگاه شود.

« دنیای سفر » این نوشته را از « ایسنا » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
1