وارد شدن بافت تاریخی به چرخه حیات اجتماعی و اقتصادی، به نوعی که فاصله چندانی میان امکانات و زیرساخت های آن با دیگر مناطق شهری نباشد از اهمیت بسزایی برخوردار است.
در همین راستا، کمیسیون مشترک "طرح حمایت از احیا و مرمت بافت های فرهنگی تاریخی و توانمندسازی ساکنان و مالکان آنها" در مجلس تشکیل شد و حالا با گذشت حدود 5 ماه، این طرح به تایید همه اعضا رسیده و به گفته رئیس این کمیسیون، قرار است تا 1 ماه آینده به صحن علنی مجلس شورای اسلامی برود.
طرح مجلس و میراث فرهنگی برای حمایت از بافت های تاریخی با هدف از بین بردن خلأهای قانونی درباره رسیدگی به خانه ها و بناهای تاریخی تشکیل شد تا شاید راه حلی برای مشکلات صاحبان خانه های تاریخی و سازمان میراث فرهنگی درباره خانه های تاریخی پیدا شود.
در همین خصوص، رئیس کمیسیون مشترک طرح حمایت از احیا و مرمت بافت های فرهنگی تاریخی و توانمندسازی ساکنان و مالکان آنها درباره ضرورت اجرایی شدن این طرح می گوید: "مشکلاتی که در این بافت ها وجود داشت و گلایه های ساکنان این محله ها، ضرورت رونق بخشی و خارج شدن از بی تحرکی این مناطق را مسلم کرده است و مهم ترین کاری که باید در برنامه این طرح صورت گیرد، استفاده از ظرفیت های بافت های تاریخی برای رونق اقتصادی و اشتغال زایی است."
جعفر قادری ادامه می دهد: "محدودیت هایی که در بافت های تاریخی وجود دارد موجب شده که از فضاها و ظرفیت های این بافت ها به خوبی استفاده نشود؛ درحالی که با مشوق هایی ازجمله معافیت عوارض، حمایت های مالی، ارائه تسهیلات ارزان قیمت، می توان هتل، موزه، رستوران و... در این بافت ها راه اندازی کرد."
به گفته نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی، اقتصادی کردن و وارد کردن گردشگران به این مناطق به نحوی که از امکانات موجود در بافت ها استفاده کنند، زندگی در بافت های تاریخی را به جریان انداخته و از ناامنی محله ها کم خواهد کرد؛ چیزی که در اهداف این طرح نیز تعریف شده است.
این در حالی است که بافت های تاریخی در اغلب شهرهای کشورمان از نداشتن زیرساخت های مناسب، استحکام بنا، مشکل رفت و آمد و ناامنی رنج می برند و تمام این عوامل دست به دست هم داده تا روز به روز از رونق اجتماعی و اقتصادی بافت های تاریخی کاسته شده و شاهد تخریب و از بین رفتن آنها باشیم؛ معضلی که به گفته کارشناسان، اگر جلو آن گرفته نشود، تا 10 سال آینده چیزی از بافت های تاریخی باقی نخواهد گذاشت.
قادری با اشاره به برخی محدودیت هایی که در این بافت ها وجود دارد، می گوید: "محدودیت های مربوط به تراکم، میزان ارتفاع، استحکام بنا و سرانه های زیرساختی از جمله معضلاتی هستند که باید در احیای این بافت ها در نظر گرفته و اعمال شوند."
او تاکید می کند که در این طرح سعی شده با در نظر گرفتن این محدودیت ها، در مکان هایی که امکان دارد، سطح اشغال را افزایش دهیم یا تراکم را بیشتر کنیم و کاستی هایی را که در ارائه خدمات و زیرساخت ها وجود دارد از بین ببریم، محل تامین مالی این پروژه ها نیز منابع ملی و بودجه های استانی است که در اختیار دستگاه های متولی قرار دارد. وی نقش دستگاه های متولی و دیگر دستگاه های مرتبط را در تامین نیروی متخصص برای مرمت بناها در بافت های تاریخی و دیگر اقداماتی که برای احیای بافت و تشویق مالکان برای ماندن و رونق بخشیدن به بافت لازم است، مهم دانسته و می گوید: "استفاده از متخصصان در امر مرمت در اولویت این طرح است و تربیت نیروهای متخصص دیگر که مورد نیاز است به سازمان میراث فرهنگی و فنی حرفه ای کشور محول شده است."
مدیرعامل سابق صندوق احیا نیز معتقد است که کمیسیون مشترک احیای بافت های فرهنگی تاریخی با توجیه اقتصادی و با استفاده از قدرت اجرایی دستگاه های مرتبط می تواند با ایجاد نمایندگی هایی در استان ها، احیای بافت های تاریخی و رونق اقتصادی در آنها را سرعت بخشیده و مشارکت برای این حرکت را افزایش دهد.
احسان ایروانی، همدل شدن با جامعه بافت های تاریخی را یکی از ارکان مهم موفقیت این طرح می داند و می گوید: "مردمی که در این بافت ها زندگی می کنند باید رونق منطقه خود را ببینند تا برای ماندن و حفاظت و ایجاد امنیت همکاری کنند. وقتی زیرساخت های مورد نیازشان تامین و برایشان اشتغال زایی شود، احیا و حفاظت از بناهای تاریخی و بافت های تاریخی راحت تر خواهد بود. فرهنگ سازی اولویتی است که اداره آموزش و پرورش، صدا و سیما، ارگان های دیگر و تک تک ما در آن دخیل هستیم و اگر این فرهنگ سازی را نداشته باشیم به جرات می توانم بگویم که تا چند سال دیگر اثری از بافت های تاریخی ما باقی نخواهد ماند."
او سازمان میراث فرهنگی را حافظ و سیاست گذار در زمینه میراث فرهنگی کشور می داند نه مجری؛ بنابراین معتقد است این سازمان به تنهایی نمی تواند حافظ میراث فرهنگی، بافت های تاریخی و رونق دهنده این بافت ها باشد.
در طی کردن این راه پر پیچ و خم که در طول سالیان سال با موانع جدی بسیار مواجه بوده، با مشارکت دادن بخش خصوصی و ترغیب هرچه بیشتر آنها برای هزینه کردن در احیای بافت های تاریخی و تغییر کاربری بناهای تاریخی، توجیه اقتصادی برای این امر و تامین زیرساخت ها برای رفاه نسبی جامعه مقیم در بافت تاریخی، می توان کورسوی امیدی داشت که از تخریب و نابودی بافت های تاریخی جلوگیری شده، بار دیگر رونق اقتصادی را در این بافت ها با حفظ اصالت تاریخی شان شاهد باشیم.
« دنیای سفر » این نوشته را از « دنیای اقتصاد » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
