ایران دارای اقلیم مناسبی برای پذیرش انواع گونه های پرنده از نقاط مختلف دنیا است و بر اساس آمارها 536 گونه پرنده در کشور شناسایی شده که به علت شکار بی رویه و تخریب زیستگاه وضعیت خوبی ندارند؛ درحالی که می توان در قالب پرنده نگری آنها را حفظ و به درآمدی پایدار دست یافت.
تماشای طبیعت و نگاه کردن به پرواز پرندگان نوعی تفریح است که روح و روان انسان را صیقل می دهد؛ زمانی که در خنکای صبح با آواز زیبای پرنده ای از خواب بیدار می شوی خدا را بابت تمام این نعمت های بی قید و شرط شکر می کنی، اما هستند در این میان افرادی که قدر این همه زیبایی و بزرگی را نمی دانند و تن زیبا و نحیف پرندگان را همانند دستگاه پول شمار می بینند.
موج کشتار بی رحمانه پرندگان مهاجر در میانکاله و تالاب فریدونکنار در شمال کشور نمونه بارز این قدرناشناسی است، اما در همین گیر و دار بی رحمی عده ای هم عاشقانه به فکر نجات این ظریف بالان هستند. بر این اساس چند سالی است موضوع پرنده نگری شکل گرفته است، به این معنا که به جای کشتن و پول در آوردن با نگاه کردن به آنها پول به دست آید.
پرنده نگری در قالب گردشگری حیات وحش و یا همان اکوتوریسم از جمله فعالیت های در حال رشد است و روزانه افراد بیشتری به این شاخه از گردشگری علاقه مند می شوند.
پرنده نگری در نقاط مختلف دنیا هواداران و متقاضیان بی شماری دارد و صدها هزار پرنده نگر حرفه ای درآمدهای کلانی را از رهگذر این نوع توریسم یا گردشگری عاید کشورهایی می کنند که با اقلیم متنوع خود میزبان پرندگان از سراسر جهان هستند.
اقلیم متنوع ایران نیز در فصل های بهار، پاییز و زمستان، کشورمان را به مقصد انواع فراوانی از پرندگان کوچ کننده تبدیل کرده است که می توان با برنامه ریزی علمی و همراه با عشق و علاقه از این ظرفیت بی نظیر برای کسب درآمد پایدار و دوستدار محیط زیست استفاده کرد.
حضور گردشگران حیات وحش در طبیعت با هدف تماشا و لذت بردن از زیبایی های طبیعت، موجب آرامش افراد می شود. با توجه به زندگی ماشینی امروزی نیاز رفتن به سمت طبیعت برای صیقل دادن روح و رسیدن به آرامش احساس می شود.
به اعتقاد کارشناسان پرنده نگری در صورتی که با برنامه ریزی صحیح انجام شود، نه تنها آسیبی به زیستگاه پرندگان وارد نمی کند، بلکه موجب کاهش استرس پرندگان، بهبود زیستگاه، حمایت از تنوع زیستی، افزایش آگاهی های عمومی نسبت به آنها، تاثیرات آرامش دهنده بر انسان ها، بهبود وضعیت معیشتی جوامع محلی، درک جایگاه پرندگان برای برنامه ریزی بلند مدت و شناسایی گونه های آسیب پذیر می شود.
با توجه به اهمیت موضوع اولین پنج شنبه آذرماه که زمان اوج مهاجرت پرندگان به کشور است، روز ملی پرنده نگری نام گذاری شده است. اما آیا میزبان خوبی برای این مهاجران وفادار هستیم؟ سوالی است که جواب بیشتر متخصصان، محققان و مردم به آن منفی است.
اسماعیل کهرم پرنده شناس و استاد دانشگاه معتقد است وضعیت پرندگان ایران خوب نیست، چون زیستگاه های آنها در خطر است.
وی گفت: تالاب ها مامن و زیستگاه اصلی پرندگان هستند، اما با آنها خوب رفتار نکردیم. از 252 تالابی که در کشور داریم تقریبا تمام آنها در لبه خطر قرمز نابودی قرار دارند؛ یعنی آب ندارند، در حال خشک شدن هستند و انواع آلاینده ها وارد آنها می شود.
این فعال محیط زیست تاکید کرد: مثلا تالاب شادگان در خوزستان پر از نفت شده است، هورالعظیم را صدام خشک کرد و اکنون نیز در قسمت های شرقی آن تاسیسات نفتی فعال است. میانکاله در شمال در حال خشک شدن است، دریاچه ارومیه که بزرگترین تالاب ایران بود نیز فاصله چندانی با نابودی ندارد.
با زیستگاه پرندگان خوب رفتار نکردیم و متاسفانه وضع خوبی هم ندارند. از طرفی پرندگانی هم که به ایران می آیند سال های سال است در تالاب های شمال ایران مانند فریدونکنار گرفتار سیاهچاله مرگ می شوند و دیگر فرصتی برای بازگشت به کشورشان پیدا نمی کنند.
سالها است که در تالاب فریدونکنار کار غیر قانونی انجام می شود؛ به عنوان مثال نصب تور هوایی بر اساس قانون ممنوع است اما شکارچیان غیر مجاز به راحتی آن را نصب می کنند. قیمت یک تور هوایی 260 میلیون تومان و اجاره ماهانه آن 8 میلیون تومان است که در سه ماه آذر، دی و بهمن که زمان مهاجرت پرندگان به ایران است، اجاره داده می شود.
بنابراین علاوه بر تخریب زیستگاه، شکار بی رویه نیز یکی از بیشترین تهدیدها برای پرندگان است.
« دنیای سفر » این نوشته را از « ایرنا » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
