19 مارس 2024 - 10:33

فروچاله ها "دارابگرد" را زیر خاک می کِشند!

28 اکتبر 2018 - 18:00 dsfr.ir/po71i

شهر باستانی دارابگرد

این شهر گرد است، آن قدر گرد که انگار دو هزار و ۲۲۵ سال دور خود چرخیده و حالا رسیده سر جای اول خود، دایره ای تاریخی که امروز بخش زیادی از آن با خاک یکسان شده و هنوز رد پای هیچ باستان شناسی را به خود ندیده است.

از یک سو محققان قدمت شهر را به دوره پارتی ها نسبت می دهند، از سوی دیگر سفالینه های به دست آمده و طرح مدور شهر و هم اندازه بودن ابعاد این شهر با دیگر شهرهای اشکانی، تاریخ ساخت «دارابگرد» را به دوره اشکانی می رساند، اما جالب است که بیشترین اطلاعات تاریخی و مستند درباره شهر، این شهر مدور را به دوره ساسانی نسبت می دهد، و حالا این شهر با آن همه نشانه و حرف تنهاست، بدون هیچ توجهی!

دایره تاریخی را زیرخاک مدفون کرده اند

عیسی فولادفر فعال میراث فرهنگی شهرستان داراب استان فارس مدت هاست نسبت به وضعیت نامناسب محوطه ی تاریخی دارابگرد هشدار می دهد، او نیز از وجود فروچاله هایی که آن ها هم به مرور به تاریخِ دارابگرد می پیوندد، در این شهر باستانی خبر می دهد.

وی با بیان اینکه این محوطه تاریخی در سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، می گوید: از زمان بروز خشکسالی، میراث فرهنگی نسبت به هشدارها و فروچاله هایی که در طول چند سال گذشته در این محوطه تاریخی در حال وقوع هستند، توجهی نمی کند.

او با بیان این که دوستداران میراث فرهنگی شهرستان دارابگرد این هشدارها را حتی به صورت مکتوب به میراث فرهنگی نیز اعلام کرده اند، می گوید: میراث فرهنگی دست کم باید وضعیت اعلام شده را به دستگاه هایی مانند جهاد کشاورزی اعلام و نسبت به بروز آن هشدار دهد، اما به نظر می رسد هیچ کاری انجام نمی شود حتی نمی دانند فروچاله ها در کدام مناطق ایجاد شده اند.

فروچاله ها آسیبی به دارابگرد وارد نمی کنند

داوود مرادی مدیر اداره میراث فرهنگی شهرستان داراب وضعیت ایجاد شده در دارابگرد را تهدیدی برای این سایت تاریخی نمی داند و بیان می کند: در طول دو سال گذشته چهار کارشناس اداره کل میراث فرهنگی استان فارس بخش های مختلف شهر باستانی دارابگرد را بررسی کرده اند که براساس آن بررسی ها،در حال حاضر هیچ خطری برای دارابگرد بر اثر فروچاله ها به وجود نمی آید چون این فروچاله ها در اطراف دارابگرد به وجود آمده اند و علت آن برداشت های بی رویه روستاهای اطراف از آب های زیرزمینی است.

او با بیان این که دو بخش تصاویر جداگانه از این محوطه باستانی مربوط به سال ۱۳۹۵ و سال جاری در اختیار این اداره کل قرار دارد، تاکید می کند: با بررسی تصاویر این سال، به این نتیجه رسیدیم که فروچاله ها هنوز هیچ پیشروی نکرده اند.

وی همچنین با بیان این که سایت دارابگرد یک تپه تاریخی با مساحتی بالای ۳۰۰ هکتار است و دیواره داخلی آن ۶ کیلومتر با ۱۰ متر عرض است و خندق دور آن نیز بسیار گسترده است، ادامه می دهد: بحث کاوش های باستان شناسی در شهر باستانی دارابگرد به عنوان یک محوطه بسیار عظیم مطرح شده است، اما نخست سازمان میراث فرهنگی و پژوهشکده باستان شناسی باید آن را تایید و سپس بودجه مورد نیاز را به آن اختصاص دهند.

وی با اشاره به این که در راه کاوش و بررسی مطالعاتی در این شهر تاریخی نخست باید مشخص شود کدام نقاط مهم هستند و در کدام نقاط باید آواربرداری و لایه برداری شود، ادامه می افزاید: اداره کل میراث فرهنگی استان فارس سال گذشته اعلام کرد که بحث کاوش های تپه های باستان شناسی استان فارس به خصوص شهر باستانی دارابگرد در دستور کار قرار گرفته است که برای انجام این کار نیاز به حضور پژوهشکده باستان شناسی و مجوز آن ها داریم.

او با بیان این که اداره میراث فرهنگی شهرستان داراب فقط امکان انجام پیگیری برای گرفتن مجوزِ بررسی مطالعاتی و کاوش را دارد، تاکید می کند: فروچاله ها فقط مخصوص دارابگرد نیست دشت مرکزی فلات ایران بخصوص در بخش های مختلف استان فارس به دلیل خشکسالی با چنین مشکلی مواجه شده اند.

وی با این وجود همه نشست ها در منطقه دارابگرد را مربوط به خشکسالی نمی داند و اضافه می کند: بارندگی شدید در برخی نقاط که دارای خاک رُس هستند، باعث ایجاد فرورفتگی هایی شده که به مروربه چاه تبدیل شده اند، در برخی نقاط از این محوطه ی باستانی با چنین مشکلی مواجه هستیم.

مرادی نسبت به پیگیری های این اداره میراث فرهنگی برای اختصاص اعتبار مناسب با هدف بررسی باستان شناختی در محوطه تاریخی دارابگرد نیز خبر می دهد و می گوید: بررسی های مطالعاتی و کاوش های باستان شناسی در این محوطه تاریخی به زودی آغاز می شود، اما قطعا هیچ آسیبی از فروچاله ها به این محوطه ی باستانی وارد نمی شود.

شهر تاریخی و باستانی دارابگرد در ۶ کیلومتری جنوب شهر جدید داراب در کنار جاده جدید داراب – شیراز را در قدیم «دارابجرد» نیز می گفتند، این شهر ۲۵۰۰ ساله از کهن ترین شهرهای ایران و جهان نامیده می شود، می گویند سبک بنای شهر اقتباس از شهرهای قدیم بین النهرین باستان است، دیوار اطراف آن باقی مانده و هنوز برخی از بقایای بناها مانند کاخ و قلعه حاکم شهر بر فراز قله میانی دیده می شود. طرح و نقشه مدور شهر دارابگرد از اصول شهرسازی آسیای غرب اقتباس شده و برای حفاظت از شهر خندقی اطراف آن حفر کرده اند.

بنا بر نوشته مورخان و جغرافیدانان قدیم تا سده ششم قمری، دارابگرد بسیار آباد و پررونق بوده، اما بر اثر حملات ویرانگر و نبردهای داخلی دچار آسیب و ویرانی می شود و اهالی بعد از کوچ از دارابگرد به "تنگ رنبه" و "یبسر" به محل فعلی شهر داراب عزیمت می کنند.

« دنیای سفر » این نوشته را از « ایسنا » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
1