فروش بلیت هواپیما در مسیرهای داخلی و خارجی از ۴۰ تا ۷۰ درصد کاهش داشته است، نه تنها سفرهای توریستی بلکه بیزنسی هم کمتر شده است. طرفداران صندلی های «بیزنس و فرست کلاس» هم دیگر ترجیح می دهند با اکونومی ها سفر کنند.
سال های ۹۵ و ۹۶ اوج سفرهای خارجی ایرانی ها بود. سرجمع حدود ۱۹.۵ میلیون سفر خارجی برای این دو سال ثبت شده است. عددی که حجم زیادی از انتقادها را متوجه خود کرد و باعث شد قوانین سختگیرانه ای برای سفرهای خارجی ایرانی ها اعمال شود از افزایش سه تا شش برابری عوارض خروج گرفته تا فروش محدود ارز مسافرتی.
اما آنچه سفرهای خارجی را از مدار خارج کرد، نوسانات ارز و گرانی بلیت هواپیما و خدمات سفر بود. با آن که سیاست دولت طبق توصیه مقام معظم رهبری تمرکز بر سفرهای داخلی و جایگزین کردن با سفرهای خارجی بود، اما برنامه ای بر این اساس تنظیم نشد و سفرهای داخلی حتی از نوع جاده ای با توجه به افزایش نرخ عوارضی ها در آزادراه ها و بزرگ راه ها، قطعات و تجهیزات خودروهای سواری تحت تاثیر جو گرانی ارز قرار گرفت و نامه نگاری هایی که از رییس جمهور تا معاون وی برای کنترل قیمت خدمات سفر از جمله بلیت هواپیما انجام شده بود نیز بی اثر ماند.
سفر به مشهد هم سخت شده
برآورد اکبر غمخوار عضو انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی استان تهران بر این است که این مدت فروش بلیت هواپیما در مسیرهای داخلی تا ۷۰ درصد کاهش داشته است و در این باره می گوید: شرکت های هواپیمایی با وجود دستورهای متعدد مسؤولان، هنوز حاضر نشده اند قیمت ها را تغییر بدهند. هزینه بلیت رفت و برگشت برای هر نفر در مسیر پرترددی مانند تهران مشهد بیشتر از ۳۲۰ هزار تومان است که در روزهای عادی بدون ازدحام سفر تا ۶۵۰ هزار تومان هم می رسد. دیگر وسع یک خانواده از قشر متوسط جامعه نمی رسد که حتی به مشهد سفر کند.
ما درباره کاهش سفرهای خارجی ایرانی ها صحبت نمی کنیم، مساله کاهش سفرهای داخلی است که سیاست دولت افزایش آن و جایگزینی با سفرهای خارجی بوده است، ولی ظاهرا هیچ نگرانی و یا برنامه ای برای تغییر این وضعیت وجود ندارد.
غمخوار با اشاره به دفاعیات سازمان هواپیمایی از آزادسازی نرخ بلیت هواپیما، تاکید می کند: آژانس های مسافرتی و حتی مردم با آزادسازی موافقند ولی با رهاسازی، نه. شرایط حال حاضر شرکت های هواپیمایی به هیچ وجه شبیه آزادسازی نیست.
حذف سفرهای خارجی به مرفهین جامعه هم سرایت کرد
علی اصغر توکلی بازرس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران اما عامل کاهش سفرهای داخلی را به دنبال ریزش مسافرت های خارجی تنها در گرانی و نوسانات ارز جست و جو نمی کند و به فرهنگ سفر در ایران می پردازد و می گوید: سفر آخرین اولویت خانوار ایرانی است، یعنی اگر همه چیز زندگی فراهم باشد، دست آخر برای سفر برنامه ریزی می شود. فرهنگ ایرانی ها در این باره مشابه اروپایی ها نیست که زمانی را در عمر کاری و یا طول زندگی خود به سفر اختصاص دهند، به خاطر آن از مدت ها قبل برنامه ریزی کنند و مرخصی بگیرند.
درحالی که در برخی کشورها حتی مرخصی های اجباری داده می شود تا کارمندان برای تجدید قوا چند روزی به سفر بروند. این موضوع تقریبا در دنیا اثبات شده که فراهم کردن چنین انگیزه و امکانی برای کارمندان در رونق کسب و کار اثر مثبت دارد، فرهنگی که متاسفانه هنوز در ایران جا نیافتاده است و هنوز که هنوز است خانواده ایرانی آنقدر منتظر می ماند تا همه اسباب زندگی فراهم و کاستی ها برطرف شود و اگر پولی اضافه ماند برای یک سفر برنامه ریزی کند. زمان زیادی می برد تا این فرهنگ تغییر کند.
او سپس به شرایط حال حاضر سفر مردم ایران می پردازد و اضافه می کند: با وجود چنین فرهنگ و پیشینه ای در مردم ایران، پروژه محدودسازی و جایگزینی سفرهای خارجی به نتیجه نرسید، چون سفر آخرین اولویت سبد خانوار ایرانی است.
این مدیر آژانس در ادامه بیان می کند: چه انتظاری می توان داشت که با اعمال محدودیت در سفرهای خارجی، سفر داخلی افزایش یابد، آن هم در این شرایط اقتصادی. شاید تا یک سال پیش با یک و نیم میلیون تومان درآمد می شد زندگی کرد، اما حالا با پنج میلیون تومان هم نمی شود.
وی از تلاش آژانس ها و تشکل هایی چون انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی برای ارزان سازی سفر سخن می گوید و می افزاید: تا به حال موفق نبوده ایم سفری ارزان طراحی کنیم، چون هتل ها حاضر نیستند قیمت ها را کم کنند، البته شرایط آن ها را هم باید درنظر گرفت، به هر حال مخارج هتل هم در این گرانی زیاد شده است، همان طور که راهنماها و راننده های تور به خاطر دشواری معیشت، نمی توانند دستمزدشان را پایین نگه دارند.
به زعم توکلی فروش بلیت هواپیما در مسیرهای داخلی تا ۴۰ درصد و برای مقاصد خارجی تا ۷۰ درصد کاهش داشته است.
سفرهای خارجی بشدت گران شده اند و نه تنها قشر متوسط دیگر سفر نمی رود که اقشار مرفه هم کمتر به آژانس ها برای خرید بلیت و سفر خارجی مراجعه می کنند. مشاهدات نشان می دهد افراد مرفه اگر در سال سه سفر می رفتند حالا فقط می توانند یک سفر بروند.
وی با اعتقاد بر این که در یک سال گذشته به سفرهای خارجی ضربه های زیادی از عوارض خروجی گرفته تا گرانی دلار و بلیت هواپیما وارد شده است، می گوید: سفر کردن خیلی سخت شده است، ایرانی ها عادت دارند وقتی به کشور دیگری می روند قیمت هر کالا و خدماتی را به پول ایرانی تبدیل و محاسبه کنند، با این شرایط حتی خریدن یک بطری آب برایشان صرف نمی کند و چون سفر در اولویتشان نیست، پس در این شرایط اقتصادی آن را حذف می کنند.
توکلی به عنوان واردکننده گردشگران خارجی به ایران نیز بیان می کند: وقتی نوسانات ارز تشدید شد بسیاری اعلام کردند از این ظرفیت برای جذب گردشگر خارجی می توان استفاده کرد، اما با توقف فعالیت شرکت های هواپیمایی مانند ایرفرانس، بریتیش ایرویز، کی ال ام و الاتحاد، گردشگر خارجی چطور به ایران سفر کند، شرایط سفر برای هر دو گروه ایرانی و خارجی سخت شده است.
« دنیای سفر » این نوشته را از « ایسنا » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
