29 مارس 2024 - 03:36

میراث بانی از جزیره قشم

2 می 2018 - 10:30 dsfr.ir/qc1zz

صالح روزبه معروف به خال

آقای صالح روزبه معروف به خال اهل جزیره قشم و چند سالی است که در روستای تولا (طولا) در نزدیکی شهر قشم ساکن است. ایشان می گوید چند سال پیش تعدادی وسایل قدیمی را در خانه پدرخانمم دیدم که فکر کردم این اشیاء اگرچه الان از لحاظ مالی اهمیت ندارند ولی برای معرفی فرهنگ بومی منطقه ام بسیار مهم می باشند.

به گزارش دنیای سفر به نقل از عبدالرضا دشتی – رئیس میراث فرهنگی قشم؛ خال می گوید که با همسرم رقیه برای جمع آوری این وسایل مشورت کردم و ایشان همیشه در این کار در کنارم بود. در حدود پنج سال پیش شروع به جمع آوری وسایل قدیمی زندگی اهالی جزیره کردم. آرام آرام دوستان و اقوام از این کار من با خبر شدند و آنها نیز وسایل قدیمی خود را که اکنون بدرد نخور است را به من اهدا می کردند.

خال می گوید که نمی توانم بیکار بنشینم و جمع آوری این وسایل باعث بالا بردن روحیه ام در زندگی شده است. او که عود نواز هم می باشد افسوس می خورد زمانی که از برخی آشنایان می شنود وسایل قدیمی مثل کَبکاب (پاپوشی چوبی که برای استفاده در حمام مورد استفاده قرار می گرفت) را برای تهیه آتش پخت ماهی برشته از بین می برند. بسیاری از وسایل قدیمی مثل هاش (سنگ آسیاب دستی) را در زباله های روستا ها پیدا کردم.

روزبه می گوید هر وسیله قدیمی در اینجا یک خاطره را به همراه خود دارد. با دیدن این وسایل بی اختیار به یاد گذشته می افتم؛ به یاد تلاش مردم جزیره برای کسب روزی حلال که چقدر زحمت می کشیدند. زنانی که با جَهله (نوعی کوزه) برای حمل آب هر روز به چاه ها و برکه ها (آب انبار) می رفتند. این زنان با دست خود گندم را با هاش (آسیاب دستی) برای خانواده آرد درست می کردند. او می گوید در گذشته جزیره نشینان با کَندِر ( چوبی که در دو سر آن دلو آب قرار داشت) برای حمل آب استفاده می کردند.

صالح می گوید در روزهای عید که بچه های اقوام به خانه ما می آیند از من درباره این وسایل می پرسند و برایشان توضیح می دهم. آنها وقتی کندر را می بینند می گویند خال آیا این کمان جومونگ است! حتی جوانان امروزی چندان دانشی درباره اجداد خودشان و این وسایل ندارند. روزبه می گوید که هیچ وسیله ای را با پول نخریدم و همه آنها اهدایی از اهالی جزیره و اقوام و دوستان می باشد.

ایشان با دقت و سلیقه برای تمامی وسایل خود اتیکت چاپ کرده که نام اهدا کننده برآن قید شده است. مجموعه ایشان بیشتر وسایل آشپزخانه ای قدیمی می باشد. از ظروف چوبی مثل طَبَک (طبق) تا فانوس های قدیمی (فنر به گویش محلی)، کَروِه، گُراشی و دیگر ظروف آشپزخانه ای. او همچنین چندین صندوق های قدیمی که در گذشته دریانوردان از کالیکوت هند به جزیره می آوردند و به صندوق' نوگومی' معروف است را در مجموعه خود دارد.

جالب آنجا است که چون ایشان نجار است اقدام به تعمیر و مرمت این صندوقها نیز نموده است. خال در این سالها با عشق و علاقه و دقت بالا به کمک همسرش بیش از 200 وسیله با ارزش مردم شناسی را در خانه خود جمع آوری کرده است. بدون شک این اقدام این میراث بان با کمک همسرش معرفی روشنی از نمای فرهنگ بومی جزیره را در بر می گیرد. این نمایشگاه ایشان جاذبه مهم گردشگری در جزیره محسوب می شود.

1