19 مارس 2024 - 05:48

پیری زودرس؛ سهم گیاهان از آلودگی هوا

18 ژانویه 2018 - 15:30 dsfr.ir/u87xp

پیری زودرس؛ سهم گیاهان از آلودگی هوا
tour-abr.ir
جنگل

یک متخصص فضای سبز شهری با اشاره به اینکه گیاهان در پایتخت در تمام طول سال با آلودگی هوا دست و پنجه نرم می کنند، گفت: آلودگی هوا بر گیاهان تاثیراتی همچون پیری زودرس، ریزش برگ و از بین رفتن جوانه ها دارد.

دکتر امید نوری با اشاره به اینکه وقتی از فضای سبز صحبت می کنیم با واحدی به اسم گیاه سروکار داریم، اظهار کرد: گیاه مانند هر موجود زنده دیگری فعل و انفعالات حیاتی انجام می دهد و نفس می کشد. آلودگی هوا همانطور که بر سایر موجودات زنده تاثیرگذار است بر گیاه نیز اثر می گذارد.

وی در مورد اینکه آلودگی هوا با چه ساز و کاری بر گیاهان تاثیرگذار است، گفت: زمانی که گیاهان در معرض آلودگی هوا قرار می گیرند بسته به مقدار آلودگی و مدت زمان آن به سه دسته تقسیم بندی می شوند. یکی از این دسته بندی ها تماس حاد است که در این نوع دسته بندی، آلودگی هوای زیاد در مدت کوتاهی بر گیاه حادث می شود.

به طور مثال حدود ۷۵۰ تا ۸۰۰ میکروگرم دی اکسید گوگرد برای مدت زمان شش ساعت تا ۲۴ ساعت بر فضای سبز اثرگذار است. تماس حاد فضای سبز با آلودگی هوا منجر به پریدگی رنگ برگ گیاهان و از بین رفتن شاخه ها یا جوانه هایی می شود که در مراحل ابتدایی رشد خود هستند.

این متخصص فضای سبز شهری با بیان اینکه نوع دوم تماس گیاهان با آلودگی هوا «تماس مزمن» است، تصریح کرد: در این نوع تماس، مقادیر پایین آلودگی هوا برای مدت زمان طولانی تر بر گیاهان اثر می گذارند.

به طور مثال ۴۰۰ تا ۶۰۰ میکروگرم دی اکسید گوگرد برای چندین روز پیاپی بر فضای سبز اثر می گذارد. تماس مزمن گیاه با آلودگی هوا سبب می شود که گیاه واحد فتوسنتزی خود را که حیاتی ترین واحد برای ادامه فعل و انفعالات آن است - از دست بدهد. گیاهانی که در تماس مزمن با آلودگی هوا هستند دچار ریزش برگ، پیری زودرس و زوال می شوند.

نوری با بیان اینکه نوع سوم تماس گیاهان با آلودگی هوا «تماس نامحسوس» است، گفت: در این نوع تماس، آلودگی هوا با غلظت های کم ولی برای مدت زمان طولانی بر گیاهان اثر می گذارد.

گیاهان در مواجهه با هر کدام از انواع تماس آلودگی هوا واکنش متفاوتی نشان می دهند. در کنار آلودگی هوا عواملی مانند شرایط اکولوژیک منطقه، دمای هوا، شدت نور، رطوبت خاک و جریان هوا می تواند اثرپذیری گیاهان از آلودگی هوا را تشدید کند یا تقلیل دهد.

این عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: تاثیر آلودگی هوا بر گونه های مختلف متفاوت است و به عواملی مانند ژنتیک، ظاهر و دوره رشد گیاه بستگی دارد. گیاهانی که دوره رشدی کوتاه تری دارند معمولا تاثیر کمتری از آلودگی هوا نسبت به گیاهانی که دوره رشدی بلندمدتی دارند، می پذیرند.

وی با اشاره به اینکه فضای سبز شهر تهران به طور دائم در تماس نامحسوس با آلودگی هوا است، اظهار کرد: وضعیت توپوگرافی شهر تهران به گونه ای است که گیاهان پایتخت در تمام طول سال با آلودگی دست و پنجه نرم می کنند البته طی آذر و دی ماه که اوج آلودگی هوا در پایتخت است.

گیاهان در تماس حاد با آلودگی هوا هستند؛ به این معنا که غلظت زیاد آلودگی در کوتاه مدت بر گیاه اثر می گذارد و گیاه نمی تواند خود را با شرایط موجود هماهنگ کند.

نوری با بیان اینکه آلاینده های موجود در شهر تهران هر کدام تاثیر متفاوتی بر گیاهان می گذارند، تصریح کرد: متاسفانه در فضای شهری با انواع آلودگی ها سر و کار داریم و مشخص نیست که به طور مثال دی اکسید گوگرد سبب از بین رفتن فضای سبز می شود یا اکسیدهای نیتروژن.

این متخصص فضای سبز شهری با تاکید بر اینکه فضای سبز در شرایط آلودگی هوا کارایی خود را در اکوسیستم از دست می دهد، گفت: زمانی که همراه با آلودگی هوا فضای سبز شهری به درستی مدیریت نشود دچار وضعیت پیچیده ای می شویم.

مدیریت نادرست فضای سبز شهری مانند آبیاری فضای سبز در زمان های نامناسب و هرس غیر اصولی گیاهان سبب می شود که آلودگی هوا از تاج گیاهان رد نشود و در آن باقی بماند.

نوری در پایان اظهارکرد: برخی گیاهان در مقابل آلودگی هوا تحمل بیشتری دارند ولی ملاک انتخاب گیاه در یک فضای سبز شهری صدها شاخص دارد که باید آن ها را در نظر داشته باشیم.

کشت تک گونه و بی توجهی به موضوعات تنوع زیستی می تواند مشکلاتی مانند تبعات کاشت درخت توت در تهران داشته باشد بنابراین توجه به تنوع زیستی و شرایط اکولوژیک در کاشت گونه های گیاهی شهری ضروری است.

« دنیای سفر » این نوشته را از « ایسنا » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
1