28 مارس 2024 - 18:32

رازهای قبرستان سفالقان و آرامگاه غزالی

2 ژانویه 2018 - 15:30 dsfr.ir/kp22f

بنای تاریخی شهر توس

مدیرکل پیشین میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی با بیان اینکه بیش از 90 درصد مطمئن هستم غزالی در مکانی در طوس دفن است، گفت: سفال های دوران سلجوقی، المان های معماری و سایر شواهد نشان می دهد که غزالی مکانی در توس مدفون بوده است.

رجبعلی لباف خانیکی اظهار کرد: با توجه به یافته های متقن و تطبیق این یافته ها بر منابع تاریخی که مهمترین آن کتاب «مهمان نامه بخارا» است صاحب اثر، روزبهان خنجی، آرامگاه غزالی را در دو نوبت یکی در سال 1910 هجری قمری و بار دیگر در سال 1915 هجری زیارت کرده و در کتاب مهمان نامه شرح مفصلی از معماری، ساخت بنا و مقیاس بنا آورده است.

محلی که مردم توس در قدیم الایام به آن آرامگاه غزالی می گفتند تپه ای بوده است به نام «بجه خشتی» که مردم خراسان به سهم زمین «بجه» می گفتند و معنای بجه خشتی، قطعه زمینی پر از خشت است.

این باستان شناس ادامه داد: در جریان حفاری غیرمجازی که در توس شد مسیری که به سردابه آرامگاه می رسید کشف شد. این مسیر را از خاک تخلیه و روی سرداب، ترانشه ای را باز کردیم، پس از خاک برداری به بقایای یک آرامگاه برخوردیم و درآنجا شواهدی را مشاهده کردیم که نشان می داد این مکان در گذشته زیستگاه بوده و سپس تبدیل به یک فضا برای عبادت شده است.

طبق آئین اهل سنت، مردگان در زیر خاک دفن نمی شوند و در هوای آزاد دفن می شوند، به نظر می رسید که این مکان همان صومعه غزالی بوده که سپس تبدیل به سرداب شده است، این بنا شبیه به آرامگاه شیخ احمد جامی و ابوبکر تایبادی است و مانند آنها جسد فرد مدفون در زیر آرامگاه نیست بلکه در جلوی آرامگاه است.

مدیرکل پیشین میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بیان کرد: به احتمال زیاد آرامگاه غزالی در کنار صومعه بوده و کل بنا به آرامگاه غزالی معروف شده است و در زمان ایلخانان مغول، تدفین هایی در آن صورت گرفته است چرا که در آن تابوت های اجساد بوده که در سردابه قرار می دادند و بر روی مقبره علامت هایی بوده مبنی بر این که سه تا چهار فرد در آن دفن شدند و احتمالا از بزرگان آن دوران بودند.

وی درباره فضای کنونی این مقبره گفت: اکنون بر بالای مقبره، آثاری از یک بنا شبیه به میل اخنگان وجود دارد. همچنین آثار نشان می دهد که این مکان قبلا محل زندگی بوده چرا که بر دیوار آن، بخاری دیواری نصب بوده که تبدیل به محراب شده است و کسانی که در آن صومعه عبادت می کردند به سمت محراب نماز می خواندند. همچنین در دوره ایلخانی در سقف آرامگاه یک کتیبه به سبک معماری آرامگاه سلطان محمد اولجایتو به شکل ستاره هشت پر به نام الله نصب شده است.

« دنیای سفر » این نوشته را از « ایسنا » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
1