یکی از راه های تحقق درآمد 2 تا 3 درصدی #ایران از درآمد 1500 میلیارد دلاری گردشگری جهان، بهبود شاخص های جهانی #کارآفرینی در #گردشگری است.
به باور کارشناسان، سهم نیم درصدی ایران از درآمد یک هزار و 500 میلیارد دلاری گردشگری جهان باید حداقل بین 2 تا 3 درصد باشد. یکی از راه های تحقق این مهم، بهبود شاخص های جهانی کارآفرینی در این صنعت است. اکوسیستم صنعت گردشگری ایران را می توان در حوزه گرایش کارآفرینانه بررسی کرد. شاخص فرعی گرایش کارآفرینانه، گرایش جمعیت یک کشور نسبت به کارآفرینی را سنجیده و بیانگر دیدگاه عموم مردم در خصوص کارآفرینی و کارآفرینان است. گرایش کارآفرینی تحت تاثیر ارکانی نظیر درک فرصت، مهارت شرکت های نوپا، پذیرش ریسک، شبکه سازی و پشتیبانی فرهنگی قرار دارد.
درک فرصت از منظر کارآفرینانه به معنای شناخت نیاز، علایق و خواسته های بازار و پاسخگویی به آن از طریق یک ترکیب خلاقانه از منابع موجود است. درک فرصت در ایران در میان 15 کشور منطقه، با فاصله کمی از تونس، مصر و اردن، مقام 11 منطقه را دارد. آموزش و ترویج کارآفرینی و سوق دادن افراد فعال در گردشگری به خلق کسب و کارهای فرصت محور در سطوح مختلف جامعه به خصوص دانشجویان و دانش آموختگان نقش بسزایی در ارتقای رتبه ایران در این شاخص دارد. مهارت کسب و کارهای نوپا نیز درصد جمعیتی را می سنجد که احساس می کنند از دانش و مهارت لازم برای راه اندازی یک کسب و کار جدید برخوردارند و در کنار آن به جمعیت دارای تحصیلات عالی به عنوان بازار کار متخصص و ماهر در آن کشور توجه دارد. عملکرد کلی ایران در این رکن در پرورش نیروی ماهر در صنعت گردشگری مطلوب نیست. توجه جدی تر به آموزش مهارت های کاربردی در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و پیوند آموزش ها به نیازهای بازار، تدوین واحدهای درسی عملی و همچنین ایجاد رشته های زیرشاخه ای و میان رشته ای مرتبط با صنعت گردشگری کمک شایانی در این امر خواهد کرد. در همین حال، محیط مساعد و ریسک پایین کسب و کار از جمله الزامات توسعه کارآفرینی در کشورها محسوب می شود.
امکان دسترسی و قابلیت اطمینان از اطلاعات مالی شرکت ها، حمایت قانونی از بستانکاران و پشتیبانی نهادی از مبادلات بین شرکتی ازجمله موضوعاتی است که ایران در آن توفیق چندانی کسب نکرده و به ویژه در صنعت گردشگری در سنوات گذشته خسارات قابل توجهی به بخش خصوصی که معاش آنها در گرو مساعد بودن روابط سیاسی و فرهنگی بین دولت ها است، وارد شده است. رکن شبکه سازی نیز به عنوان یکی از ورودی های مهم کارآفرینی از متغیر نهادی «کاربری اینترنت» و متغیر فردی «شناخت کارآفرینان» تشکیل می شود. اینترنت به عنوان بستری مناسب برای تعامل افراد و تبادل اطلاعات؛ زمینه مناسبی برای شناخت کارآفرینان و گسترش شبکه اجتماعی آنان فراهم می آورد. با وجود این، به نظر می رسد به رغم رشد سریع جهان در استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در تسهیل و تسریع امور مختلف، درایران به دلایلی همچون سرعت پایین اینترنت سراسری و آموزش کم درخصوص بهره گیری مناسب از این فناوری ضریب بهره برداری نسبت به سایرکشورها پایین است.
اما رکن شبکه سازی با کارآفرینان، از آنجا که شناخت کارآفرینان از سوی افراد جامعه موجب الگوگیری از کارآفرینان وگردش تجارب کسب و کار است، ایجاد بانک های اطلاعاتی از کارآفرینان برتر، تشکیل انجمن ها و تشکل های کارآفرینی، تشکیل شبکه های کارآفرینی برخط و برگزاری رویدادهای کارآفرینی در گسترش شبکه اجتماعی کارآفرینان موثر است. از طرف دیگر، تعامل با سازمان ها و نهادهای متولی گردشگری در دنیا باعث هم افزایی تجربیات و دانش کاربردی شده و بر رشد این صنعت و ایجاد ارتباطات کاری فی مابین ذی نفعان می شود که از نمونه های موفق، می توان به برگزاری کنوانسیون راهنمایان تور برای اولین بار در ایران در سال 2017 اشاره کرد که جمعیتی نزدیک به 350 نفر از برترین تورلیدرهای دنیا برای شرکت در این کنوانسیون حضور داشتند.
برای سنجش پشتیبانی فرهنگی نیز از متغیر فردی «باور به مسیر شغلی کارآفرینی» و متغیر نهادی «فساد» استفاده می شود. در این رکن رویکرد جامعه نسبت به ارزش گذاری کارآفرینان مورد سنجش قرار می گیرد. در سنوات اخیر برخی ذهنیت ها به گونه ای بوده است که ورود گردشگران خارجی را مخرب فرهنگ شهری و روستایی دانسته اند. قطعا این نگرانی جای تامل و بررسی دارد ولی دسترسی به راهکار برای حفظ و حراست از فرهنگ ایرانی-اسلامی نیاز به یک نوع نگرش حمایت کننده از کارآفرینی در بستر گردشگری را می طلبد. از دیگر عوامل پشتیبانی فرهنگی، تغییر رویه سفر در بین عموم جامعه است. قطعا با حمایت هموطنان از مقاصد گردشگری داخلی، اگر درصدی از حجم مخارجی که به واسطه ایرانیان در خارج از کشور صرف می شود، به مقاصد داخلی اختصاص داده شود، رشد بسزایی در رونق کسب و کارهای محلی گردشگری و بوم گردی ایران را شاهد خواهیم بود و از فصلی بودن و پرنوسان بودن درآمدزایی برای جوامع میزبان خواهیم کاست و به تبع آن در طول زمان بر کیفیت ارائه خدمات افزوده خواهد شد.
