سود گردشگری شفاف می شود

درآمد ها و سودهای #گردشگری شفاف می شود؛ اتفاقی که فعالان بخش گردشگری 15 سال در انتظارش بودند.

درآمد ها و سودهای گردشگری شفاف می شود؛ اتفاقی که فعالان بخش گردشگری 15 سال در انتظارش بودند. این تصمیم تازه شورایعالی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است و براساس آن نظام جامع آماری و حساب های اقماری گردشگری در کشور ایجاد می شود.

جلسه شورایعالی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در هفته گذشته به ریاست معاون اول رئیس جمهوری برگزار شد. شاید مهم ترین تصمیم در این جلسه ایجاد نظام جامع آماری و حساب های اقماری گردشگری در کشور بود. البته در کنار آن تصمیمات دیگری هم گرفته شد که در این گزارش به آن اشاره می شود، اما حساب های اقماری گردشگری چیست؟ حساب اقماری اصطلاحی است که از سوی سازمان ملل متحد توسعه داده شده تا بتوان اندازه بخش های اقتصادی را که به خودی خود در حساب های ملی شامل نشده اند، اندازه گیری کرد.

یک محصول گردشگری می تواند در بخش های مختلفی از حساب های ملی محاسبه شود. این که بعضی شرکت ها منحصرا به گردشگران و برخی دیگر علاوه بر گردشگران به بومی ها نیز خدمات ارایه می کنند، سنجش اهمیت واقعی گردشگری را دشوار می کند. همه اینها لزوم وجود یک حساب اقماری گردشگری (TSA) را متذکر می شود.

سازمان ملل متحد (از طریق کمیسیون آمار)، سازمان آماری اروپا، سازمان جهانی گردشگری و سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه ازجمله سازمان های بین المللی هستند که مجموعه ای از تعاریف و طبقه بندی ها را تحت عنوان حساب اقماری گردشگری برای این صنعت برقرار کرده اند. برای این کار دو هدف وجود داشت؛ نخست، دستیابی به قابلیت قیاس بین المللی و دوم این که کشورها بتوانند از آن به عنوان یک راهنما برای ایجاد یک سیستم آماری گردشگری استفاده کنند.

کشورها فعالیت های اقتصادی خود، تولید ناخالص داخلی، اشتغال و تقاضا را بر پایه استانداردهای توافق شده بین المللی برای حساب های ملی اندازه گیری می کنند. پیش از این گردشگری به عنوان بخشی از کل اقتصاد که عنوان و محصولات مربوط به آن توسط کارپردازان تولید و توسط بازدیدکنندگان خریده می شد نیز در حساب های مرکزی گنجانده می شد. این حساب ها به خودی خود چندان شفاف نیست، چون گردشگری به عنوان یک فعالیت مجزا شناخته نشده است و محصولاتی که توسط تقاضای گردشگری تولید و مصرف می شود در زیر دیگر المان های حساب های مرکزی پنهان می شود. در چارچوب حساب های ملی کل، فضای کمی برای تحلیل براساس فعالیت وجود دارد.

برای غلبه بر این مشکل، حساب های اقماری پیشنهاد شده است که به صورت مفهومی براساس همان حساب های مرکزی است که درعین حال می تواند جنبه ویژه ای از اقتصاد را مشخص کند. مفاهیم پایه حساب های ملی به گردشگری نیز وارد شده است؛ با در نظر گرفتن آن دسته از صنایعی که محصولات گردشگری را تأمین می کند و آنهایی که در حساب تولید مشخص شده است. این صنایع به صورت همزمان خصوصیات تقاضای گردشگری را (بازدیدکنندگان) که توسط فعالیت مشخص شده است، تعیین می کند.

در مجموع حساب اقماری اصطلاحی است که توسط سازمان ملل متحد توسعه داده شده تا بتوان اندازه بخش های اقتصادی را که به خودی خود در حساب های ملی شامل نشده اند، اندازه گیری کرد.
مصوبه اجرایی شدن حساب های اقماری درواقع تحقق آرزوی دیرینه بخش گردشگری برای شفاف شدن درآمد ها و سودهای گردشگری به تفکیک است. اجرایی شدن این مصوبه درواقع نیاز به یک شهامت داشت، چون از این به بعد عملکرد بخش گردشگری به صورت دقیق و شفاف توسط اعداد و ارقام مشخص می شود. این شهامت در ریاست فعلی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری وجود داشت که وارد این عرصه شود. البته یکی از دلایلی که این مصوبه در شورایعالی میراث فرهنگی و گردشگری مطرح شد این است که برای اجرایی شدن این موضوع نیاز به همکاری بین سازمانی از قبیل بانک مرکزی و مرکز آمار ایران است که با تصویب آن در شورایعالی این همکاری صورت خواهد گرفت.

با اجرایی شدن حساب های اقماری از این به بعد شاهد شفافیت در بخش گردشگری هستیم. همین موضوع باعث می شود که در برنامه ریزی های آتی به صورت دقیق و مدون بدانیم چه چیز هایی در کجا برای توسعه گردشگری لازم است. بخش های مختلف فعال در گردشگری و نقش آنها در اقتصاد ملی روشن می شود و بر مبنای آن در آینده می توان برنامه ریزی کرد. آورده و ستانده بخش گردشگری را روشن می کند. به این وسیله گردشگری قابل برنامه ریزی می شود. اثرات مثبت یا منفی برنامه های اجرا شده در حساب های اقماری روشن می شود. درنهایت تأثیر مولفه های غیرمستقیم مانند تنش های سیاسی و... را در اوج و حضیض یافتن گردشگری روشن می کند. سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در نظر دارد گزارش های فصلی و 6 ماهه در این زمینه استخراج کند و امید می رود نخستین گزارش این حساب های اقماری در نیمه دوم امسال منتشر شود.