19 مارس 2024 - 12:51

دو چهره از گردشگری خوزستان

28 می 2017 - 12:00 dsfr.ir/t21vm

دو چهره از گردشگری خوزستان
مرتضی امین الرعایایی
گردشگران راهیان نور در منطقه جنگی

نگاه دقیق تر به صنعت #گردشگری #خوزستان گویای این است که این خطه از کشور می تواند به دو طریق گردشگران را به خود جلب کند.

سال ها است جنگ تحمیلی تمام شده، اما هنوز هم محرومیت ها و عواقب ناشی از جنگ در برخی نقاط خوزستان دیده می شود؛ زخم هایی که با گذشت قریب به 29 سال از پایان جنگ هنوز هم ترمیم نشده اند. خوزستان که در سال های اول پس از پیروزی انقلاب اسلامی با هجوم ارتش عراق روبه رو شد، در نتیجه جنگ بسیاری از زیرساخت های اساسی خود را از دست داد و تلاش برای نوسازی آن نیز به رغم دستاوردهایی که داشت، هنوز به طور کامل موجب التیام زخم های این شهر و بازگشت آن به شرایط پیش از جنگ نشده است. نگاهی به آمار موجود از این استان نشان می دهد این خطه که صنعت عمده آن نفت است، محورهای دیگری نیز برای توسعه اقتصادی دارد. خوزستان علاوه بر ظرفیت هایی که به واسطه قرار داشتن در کنار آب های آزاد برای نقل و انتقال کالا و مسافر دارد، جاذبه های فراوانی برای گردشگری نیز در اختیار دارد که بسیاری از آنها مربوط به دوران پیش از اسلام هستند.

نگاه دقیق تر به صنعت گردشگری خوزستان گویای این است که این خطه از کشور می تواند به دو طریق گردشگران را به خود جلب کند. نخستین راه استفاده از جاذبه های گردشگری باستانی و کهن در این مناطق است که می تواند علاوه بر شمار زیادی از گردشگران داخلی، توریست های خارجی را نیز به ایران بکشاند. ثبت جهانی منظر فرهنگی شوش در این راستا تبلیغات مهمی برای این منطقه به همراه داشته است. راه دوم نیز استفاده از موزه های جنگ و گردشگری جنگ است که با تجربه این منطقه و وقایع اتفاق افتاده در آن همخوانی دارد و می تواند یادمانی برای جنگ باشد و البته با سازماندهی صحیح علاوه بر حفظ خاطرات جنگ، می تواند به نوعی درآمدزایی نیز برسد. مشخص است که رشد این موارد نیاز به بهبود زیرساخت های این استان دارد و در صورت بهره مندی از این زیرساخت ها، مردم محلی به شدت از آنها سود خواهند برد.

رشد گردشگران خارجی

براساس گزارش های مرکز آمار، استان خوزستان در سال 1394 با استقبال 19 هزار و 226 نفری از موزه های هفت تپه، موزه آبادان و کرناسیون دزفول (موزه مردم شناسی) روبه رو بوده؛ درحالی که آمار بازدید از بناهای تاریخی بیشتر بوده است. برای مثال در سال 1394 حدود 30 هزار نفر از چغازنبیل، 157 هزار نفر از کاخ آپادانای شوش و 22 هزار نفر از آبشارهای شوشتر دیدن کرده بودند. آمار گردشگران خارجی وارد شده به این استان در سال 1394 که از هتل استفاده کرده بودند نیز گویای رشد قابل توجهی نسبت به سال های پیش از آن است. در سال 1394 در مجموع 40 هزار و 674 نفر گردشگر خارجی از استان خوزستان دیدن و از هتل های این استان استفاده کرده بودند که در مقایسه با سال 1393 افزایشی 26 هزار نفری نشان می دهد. سال 1391 نیز این میزان 2417 نفر و سال 1392 برابر با 7729 نفر بود. این رشد حاکی از تمایل گردشگران خارجی به ورود به این استان و اقامت در آن است. در واقع به نظر می رسد از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم وضعیت ورود گردشگران خارجی به ایران بهبود یافته است؛ با این حال این رشد چندان با ظرفیت های این منطقه همخوانی ندارد و تلاش های بیشتری را می طلبد.

زیرساخت ها مشکل زیربنایی گردشگری خوزستان

هتل و رستوران بخش نه چندان بزرگی از ارزش افزوده و تولید ناخالص داخلی به قیمت بازار این استان را تشکیل می دهند. در سال 1390 ارزش افزوده در بخش هتل و رستوران در استان خوزستان 1819 میلیارد ریال بوده است که تنها 0.2 درصد از ارزش افزوده این استان را تشکیل می داده است. این میزان در سال 1391 به 2479میلیارد ریال، در سال 1392 به 3519 میلیارد ریال و در سال 1393 به 4228 میلیارد ریال رسیده است. این مقادیر به ترتیب سهمی معادل 0.3 درصد، 0.3 درصد و 0.4 درصد داشته است. در واقع، به رغم افزایشی بودن سهم هتل و رستوران از ارزش افزوده کل این استان، جا برای رشد بیشتر صنایع مرتبط با گردشگری به روشنی دیده می شود.

در سال 1394 تعداد اقامتگاه های استان خوزستان 65 مورد بوده است که شامل یک هتل 5 ستاره، 3 هتل 4 ستاره، 13 هتل 3 ستاره و 21 هتل 1 و 2 ستاره می شوند و افزون بر این هتل های ستاره دار 23 مهمانپذیر و 4 هتل آپارتمان را دربرمی گیرند. این میزان نسبت به سال 1392 تنها افزایش 3 هتل 1 و 2 ستاره، 3 مهمان پذیر و یک هتل آپارتمان را نشان می دهد که برای جذب گردشگران خصوصا خارجی ها و کسانی که به کیفیت سفر اهمیت می دهند و طبیعتا هزینه بیشتری نیز می کنند، چندان رضایت بخش نیست. جالب اینجاست شهرهای شوش و خرمشهر تا سال 1394 هر یک تنها 2 اقامتگاه داشته اند که هتل 1 و 2 ستاره بوده اند. مشخص است که شهر کهن شوش با چنین ظرفیت اقامتی محدود و زیرساخت های نه چندان مناسب نمی تواند پذیرای گردشگران چندانی باشد.

موزه های جنگ، ظرفیتی دیگر برای خوزستان

با توجه به سال ها تجربه جنگ، خوزستان می تواند میزبان موزه های جنگ باشد و گردشگرانی را از مناطق مختلف به خود جذب کند. موزه های جنگ در کشورهای مختلف به خصوص، فرانسه، آلمان و انگلستان برای حفظ خاطرات دوران جنگ برپا شده اند. با این حال نحوه تامین مالی این موزه ها از نظر اقتصادی اهمیت زیادی دارد. موزه سلطنتی جنگ در لندن یکی از مهم ترین موزه های جنگی است. بخشی از تامین مالی این موزه با کمک های مالی از وزارت فرهنگ و ورزش تامین می شود اما این موزه نیز باید در مورد چگونگی و میزان برآورده شدن اهدافش گزارشی به این سازمان ارائه دهد. بخش دیگری از تامین مالی این موزه بر عهده حمایت های انسان دوستانه و تبلیغاتی است که شرکت های تجاری در این موزه انجام می دهند و علاوه بر این، نمایش های هوایی در این موزه، فراهم کردن اقامت، گردهمایی های مردمی و تورهای خصوصی از منابع درآمدزایی این موزه است.

سود ناخالص این موزه در سال 2011 تقریبا 3 میلیون پوند بود. همان طور که گفته شد، استان خوزستان با توجه به ظرفیت های تاریخی و توجه بیشتر به موزه های مختلف خود از جمله موزه های جنگ می تواند تعداد گردشگران داخلی و خارجی بازدیدکننده را افزایش داده و مردم محلی را از مزایای گردشگری بهره مند کنند. متاسفانه در حال حاضر ظرفیت های این استان چه در بخش های تاریخی و چه جنگی با ناکارآمدی روبه رو است و در انتقال منابع مادی از فرد بازدیدکننده به منطقه مذکور نامناسب عمل می کند، زیرا معمولا در تورهای گروهی که به مقصد این مناطق انجام می شود، مخارج چندانی از سوی فرد انجام نمی شود یا این مخارج از سوی دولت پرداخت می شود. به باور کارشناسان رشد گردشگری در شرایطی موثر خواهد بود که زیرساخت های مربوط به این صنعت به درستی فراهم شوند.

« دنیای سفر » این نوشته را از « روزنامه دنیای اقتصاد » آورده است. واکاوی، پی گیری، نگارش و آفرینش، شایسته سپاسگزاری است.
1