پروژه پژوهشی ردیابی دوران گذر از پارینه سنگی میانی به نوین در منطقه #کرمانشاه از چگونگی برخورد انسان های مدرن با #نئاندرتال ها پرده بر می دارد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سامان حیدری گوران، سرپرست این پروژه در نشست گزارش به همکار که به همت پژوهشکده باستان شناسی در محل پژوهشگاه برگزار شد با تاکید بر اهمیت دوره گذر از دوره پارینه سنگی میانی به پارینه سنگی نوین گفت: این دوره گذر با مساله انسان مدرن در ارتباط است و پرده از این راز برمی دارد که انسان های مدرن از کجا و چطور در دنیا پراکنده شدند و برخورد آنها با نئاندرتال ها چگونه بوده است.
او در توضیح نئاندرتال ها گفت: حدود 450 هزار سال پیش گونه ای به اسم نئاندرتال ها به وجود امدند که در غرب و خاورمیانه شامل ایران و بخش هایی از اسیای میانه زندگی می کردند.
او در ادامه به شکل گیری گروه های جدیدی در افریقا (اتیوپی و تانزانیا) به نام انسان های مدرن ارکایک در حدود 200 هزار سال پیش اشاره کرد و گفت: انسان های مدرن ارکایک در حدود 100 هزار سال پیش از گذرگاهی که محل اتصال آسیا و آفریقا است وارد سایر سرزمین ها شدند.
این عضو بنیاد مطالعات فرگشت انسانی لِورهیولمِ دانشگاه کمبریج افزود: در مورد نحوه خروج انسان مدرن از افریقا نظریه های مختلفی وجود دارد که یکی از آنها نظریه خروج موجی یا امواجی چندگانه است که مورد توجه دانشگاه کمبریج نیز هست. براساس این نظریه خروج انسان از آفریقا در چندین مرحله و در دوره های مختلفی انجام شده است.
این باستان شناس با بیان این که مطالعات ژنتیکی اخیر ثابت کرده، مردم کره زمین، از یک نیای کاملا مشترک به نام انسان مدرن ارکایک هستند، افزود: آخرین یافته ها نشان می دهد که قبل از ورود انسان مدرن ارکایک، نانئاندرتال ها در اروپا و بخش هایی از خاورمیانه حضور داشتند و انسان های مدرن با نانئاندرتال ها برخورد کردند.
به گفته وی: مطالعات ژنتیکی نشان می دهد که نانئاندرتال ها با انسان مدرنی که از آفریقا آمد، رابطه خویشاوندی داشته و در همه انسان های کنونی زمین 2 تا 4 درصد ژن نئاندرتال ها وجود دارد.
او در ادامه با تاکید بر این که کلید کشف داستان بشر، در منطقه غرب آسیا ( خاورمیانه) قرار دارد، گفت: در این منطقه تعداد زیادی محوطه وجود دارد که نشانه ها و مستندات خوبی از مرحله گذر از پارینه سنگی میانی به نوین یعنی همان مرحله ای که انسان مدرن وارد منطقه شد را در اختیار ما می گذارد.
سامان حیدری گوران با اشاره به کشف محوطه هایی در حدود 70 سال پیش در زاگرس، از بیستون، مجموعه محوطه های خرم آباد، دو محوطه در منطقه فارس و شنیدار در کردستان عراق نام برد و گفت: شنیدار عراق یکی از مهم ترین محوطه ها در دنیااست، در این محوطه تاکنون 12 اسکلت ازنئاندرتال ها کشف شده است.
او در ادامه در مورد دوره گذار از پارینه سنگی میانی به نوین به 5 مدل اشاره کرد و گفت: براساس مدل اول تصور می شود تغییر از پارینه سنگی میانی به نوین در زاگرس خیلی سریع و ناگهانی اتفاق افتاده، اما در مدل دوم بین این دو دوره یک شکاف بزرگ مطرح شده که کسی در منطقه زندگی نکرده است.
به گفته این باستان شناس، در مدل سوم ترکیب مرحله پارینه سنگی میانی و نوین در اثر حوادث زمین شناسی و عوامل طبیعی مطرح می شود و مدل چهارم به همزمانی زندگی نئاندرتال ها و انسان های هموساپینس ها (مدرن) در این محوطه ها اشاره می کند. در مدل آخر هم تغییری در اثر رابطه خویشاندی بین نئاندرتال ها و انسان های هموساپینس ها (مدرن) مطرح می شود.
بحران تخریب محوطه های تاریخی در کرمانشاه
سامان حیدری گوران با اشاره به شناسایی 260 غار و پناهگاه در منطقه کرمانشاه گفت: تنها در 52 مورد از 260 غار و پناهگاه، رسوب و مواد باستانی وجود داشت و بقیه محوطه ها در دامنه تنها مواد باستانی داشتند. وی افزود: از 52 مورد ذکر شده 66 درصد در اثر فعالیت قاچاقچی ها یا اقدامات عمرانی در معرض تخریب قرار داشته یا به طور کامل تخریب شده اند.
او با اشاره به ضرورت عملیات نجات بخشی در این محوطه ها، غارها و پناهگاه های صخره ای گفت: یکی از موارد بسیار مهم در نجات این محوطه ها توجیه مردم محلی است که بدانند چیز قیمتی در این مناطق وجود ندارد.
این باستان شناس با ابراز تاسف از این که محوطه یوان در معرض تخریب کامل قرار دارد گفت: یوان یکی از بزرگ ترین پناهگاه های صخره ای در شهرستان کرمانشاه است که متاسفانه عملیات هایی مانند ساخت خط کابل نوری و جاده سازی باعث تخریب زیادی در آن شده است.
دومین ساختار سنگی دوران پارینه سنگی در دنیا
او با اشاره به طرح پژوهشی کاوش در یوان، از وجود یک دیوار سنگی خبر داد و گفت: اگر این دیوار سنگی مربوط به دوران پارینه سنگی باشد، دومین مورد از ساختار سنگی دوران پارینه سنگی در دنیا را خواهیم داشت.
وی همچنین به وجود ابزارهای سنگی مربوط به دوره پارینه سنگی میانی در محوطه اشاره کرد و گفت: بررسی ها نشان می دهد موادی که در دوره پارینه سنگی میانی و توسط نئاندرتال ها استفاده می شد با انسان های مدرن تفاوت زیادی نداشته و همگی از یک نوع مواد خام موجود در منطقه استفاده می کردند.
حیدری گوران با اشاره به نحوه رسوب گذاری در دوره پارینه سنگی میانی و نوین گفت: احتمال می دهیم نئاندرتال ها و انسان های نوین در این محوطه با هم زندگی کرده باشند یا با فاصله خیلی کمی از یکدیگر در منطقه بوده اند.
این باستان شناس در پایان از تعیین حریم، انجام گمانه زنی های زمین شناسی برای تعیین وضعیت رسوب گذاری، مذاکره با متولیان جاده سازی در منطقه، مطالعات تکمیلی درباره دوران گذر از پارینه سنگی میانی به نوین در منطقه کرمانشاه به عنوان اهداف و برنامه های آتی خود نام برد.
پروژه پژوهشی ردیابی دوران گذر از پارینه سنگی میانی به نوین در منطقه کرمانشاه با همکاری پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سازمان میراث فرهنگی و اداره میراث فرهنگی استان کرمانشاه انجام شد.
